İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler

NTV Tarih, İstanbuldaki son yüzyılının imar hareketlerini sayfalarına taşıdı. Fetihten beri süren imar çalışmalarını ve şehircilik hamlelerini Burak Çetintaş yazdı.Prof. Dr. Murat Güvençin katkısıyla hazırlanan 12 sayfalık dosyada, Cemil Topuzlu, Lütfi Kırdar, Fahrettin Kerim Gökay ve Bedrettin Dalan dönemleri ayrı ayrı ele alındı. Hepimizin suç ortağı olduğu dönüşüm süreci daha önce yayınlanmamış özel koleksiyon fotoğrafları eşliğinde NTV Tarih Aralık sayısında.

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 1

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler

İstanbul 559 yıldır Türklerin elinde. Ne var ki dünyanın diğer birçok metropolü gibi o da son yüzyılda binlerce yıllık geçmişini bir kenara attı, değişik bir çehreye büründü. Şehrin son yüzyılının imar hikayesi, dört ayrı döneme kazmasını vuran zihniyetin çarpık uygulamalarıyla dolu. NTV Tarih, İstanbul’daki son yüzyılının imar hareketlerini sayfalarına taşıdı. Fetihten beri süren imar çalışmalarını ve şehircilik hamlelerini Burak Çetintaş yazdı. Prof. Dr. Murat Güvenç’in katkısıyla hazırlanan 12 sayfalık dosyada, Cemil Topuzlu, Lütfi Kırdar, Fahrettin Kerim Gökay ve Bedrettin Dalan dönemleri ayrı ayrı ele alındı. Hepimizin suç ortağı olduğu dönüşüm süreci daha önce yayınlanmamış özel koleksiyon fotoğrafları eşliğinde NTV Tarih Aralık sayısında.

İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay döneminde, iş makineleri Eminönü Meydanı’nda, 1957.
Cengiz Kahraman koleksiyonu.

EKONOMİ HABERLERİ

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 2

1912-1914 Cemil Topuzlu - Operatör paşanın müdahalesi

Cemil Paşa, sur-i sultanînin bir kısmını yıktırmış, Sultanahmet Hamamı’nı ve Eminönü’ndeki hünkâr mahfelini istimlak etmek istemiş ancak gerçekleştirememişti. Şehremini Cemil Paşa’nın müdahalesiyle açılan Fatih Parkı o günlerde bir ilki yaşamış, kadınlar da kamusal alanda görünür olmuştu. Parkın açılması için pek çok yapı yıkılmıştı.

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 3

1938-1949 Lütfi Kırdar - İstanbul’u imar etmenin tek yolu: kör kazma

Lütfi Kırdar, Fransa’dan davet edilen ünlü şehirci Henri Prost’un planları doğrultusunda kışla, hamam, cami ve mescit gibi pek çok tarihî yapıyı yıktırmış, şehirdeki büyük dönüşüm bu yıllarda başlamıştı.
Topçu Kışlası, Prost’un imar planına göre park yapılmak üzere yıkılmaya başlanmış, 1939.

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 4

1938-1949 Lütfi Kırdar - İstanbul’u imar etmenin tek yolu: kör kazma

Yerine İnönü Stadı’nın yapılmasına karar verilen Istabl-ı Âmire yani Dolmabahçe Sarayı’nın ahırları yıkılıyor, 1939.
İAM Encümen arşivi.

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 5

1949-1957 Fahrettin Kerim Gökay - Mini mini valimiz, ne olacak halimiz?

Menderes devrindeki istimlakler, İstanbul’un o güne kadar gördüğü en büyük yıkım oldu. Yüzlerce cami, mescit, hamam, çeşme ve tarihî yapı bu dönemdeki keyfî yıkımların kurbanı oldu. Resimde Tophane meydanını yüz yıldan fazla zaman süsleyen müşiriyet binaları yıkılmış. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü koleksiyonu.

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 6

1949-1957 Fahrettin Kerim Gökay - Mini mini valimiz, ne olacak halimiz?

1956-1957 yıkımlarında Beşiktaş Hamamı, Beyhan Sultan Sarayı, Ebussuud Efendi ve Ali Paşa çeşmeleri ile Şirmend Çavuş ve Selçuk Hatun camileri gibi sayısız eser yokedildi. Fotoğrafta, Tophane’de inşaat makineleri Kemeraltı Caddesi’ni genişletmek için çalışıyor.
Cengiz Kahraman arşivi.

İstanbul'u yıkarak tarihe geçenler - 7

1984-1989 Bedrettin Dalan - Şişen şehri “yaşanır kılmak” için

Dalan dönemi uygulamalarının başında tarlabaşı ve Haliç yıkımları vardı. Tarihî kent dokusunu tahrip eden bu yıkımlar, beklendiği gibi trafik sorununu da çözemedi. Fotoğrafta, iki yıllık yıkım sürecinin ardından Tarlabaşı Bulvarı’nda son rötuşlar yapılıyor.

Hepimizin suç ortağı olduğu dönüşüm süreci daha önce yayınlanmamış özel koleksiyon fotoğrafları eşliğinde NTV Tarih Aralık sayısında. NTV Tarih Aralık, Pazar günü tüm Türkiye’de.

DAHA FAZLA GÖSTER