10 soruda 2024 YKS tercihleri (2024 YKS tercihleri nasıl ve ne zaman yapılacak, üniversite tercihlerinde nelere dikkat edilmeli?)

Üniversitelerde bu yıl toplam 1 milyon 58 bin 345 kontenjan bulunuyor.

Bu yıl 8-9 Haziran'da düzenlenen 2024-YKS'ye 3 milyon 120 bin 870 aday başvurdu.

Temel Yeterlilik Testi'ne (TYT) 2 milyon 819 bin 362, Alan Yeterlilik Testi'ne (AYT) 1 milyon 776 bin 496, Yabancı Dil Testi'ne (YDT) ise 171 bin 90 aday girdi.

YKS sonuçlarının açıklanmasının ardından Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığınca, 2024-YKS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu da ön bilgi amacıyla yayımlandı. Adayların tercihlerini yapmadan önce tercih süresinde ÖSYM'nin internet adresinden yeniden yayımlanacak kılavuzu dikkatle incelemeleri ve ÖSYM'den yapılan duyuruları takip etmeleri gerekiyor.

Kılavuza göre, tercihler 25 Temmuz-2 Ağustos'ta yapılacak.

YKS yerleştirme sürecine ilişkin merak edilen 10 soru ve cevapları...

1- Adaylar tercih yaparken nelere dikkat edecek?

Adayların, ilgi ve yeteneklerine göre, iş gücü piyasasını dikkate alarak tercihte bulunmaları yerinde olacak.

Adaylar, tercihlerinde listelerini oluştururken hayallerindeki üniversite ve bölümleri tercih listesinin ilk sıralarına yazmalı, sonrasında ise sıralamalarına yakın olan; üstünde ve altında yer alan üniversite programlarını, 2023 yılında oluşan bölüm yerleştirme sıralamalarını göz önüne almalı.

2- Depremzede, 34 yaş üstü kadın, şehit ile gazi eş ve çocukları ve gazi olan adaylara yönelik kılavuzda neler var?

6 Şubat depremlerinden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde ikamet eden adaylar için 2024-YKS'de merkezi yerleştirmeyle öğrenci alan programlarda özel kontenjan ayrılması uygulamasına devam edildi. Bu kapsamda, depreme maruz kalan illerde bulunan devlet üniversitelerinde, YKS ile öğrenci alan programlarda, mevcut kontenjanın dışında ilave kontenjanlar belirlendi.

Depremzede adaylar, 34 yaşını tamamlamış kadınlar, şehit eş ve çocukları, gazi eş ve çocukları ile gazi olan adaylar genel kontenjan (öncelikle) ve diğer kontenjanlar göz önünde tutularak merkezi yerleştirmeyle yerleştirme puanlarının elverdiği en üst tercihlerine yerleştirilecek. Adaylar için ayrılan kontenjanlar sınırlı olduğundan, tercihlerinin tümünü çok istenen programlar arasından yapanlar puanlarının yüksek olmaması durumunda hiçbir programa yerleşemeyebilecekler.

Bu durumlardaki adaylar için ayrılan kontenjanlar, merkezi ilk yerleştirmede boş kaldığı takdirde bu kontenjanlara ek yerleştirmede de yer verilecek. Hem merkezi ilk yerleştirmede hem de ek yerleştirmede boş kalan kontenjan genel kontenjana aktarılmayacak.

Sınavın yapıldığı yılın ilk günü itibarıyla 34 yaşını tamamlamış kadınlar için kılavuzda merkezi yerleştirmeyle öğrenci alan belirlenen devlet üniversitelerindeki ön lisans ve lisans programlarında (başarı sıralaması şartı aranan programlar hariç) kontenjan ayrıldı. Daha önce herhangi bir lisans programından mezun olanlar, ayrılan kontenjanlardan yararlanamayacak. Daha önce bir ön lisans programından mezunlar ise sadece lisans programlarının ilgili kontenjanlarına yerleştirilecek.

3- YKS tercihleri sıralamaya göre mi puana göre mi yapılmalı, kaç tercihte bulunulabilir?

Adaylar, puana değil sıralamalarına göre tercihte bulunmalı. YKS tercihlerinde, geçen yılın sıralamaları önemli bir faktör olmalı. Daha detaylı incelemeler için güncellenen YÖK ATLAS verilerine göz atılmalı.

YKS tercihlerinde adaylar, en fazla 24 tercihte bulunabilecek. Adayların tercihlerinin baştan birkaçını "puanım yeterli olmayabilir" endişesine kapılmadan, sadece ilgisini göz önüne alarak belirlemeli, buralara en çok istenen programlar yazılmalı. Ancak, kazanılsa bile kaydolmak istenmeyen bir programa tercih listesinde yer vermemeli. Adayların tercih listelerindeki programların sırasının istek sıralarına uygunluğu kontrol edilmeli.

4- Bu yıl başarı sıralaması uygulaması devam edecek mi?

Tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik programlarını tercih edebilmek için gerekli olan en düşük başarı sırası koşulu uygulaması sürüyor.

Buna göre, bu yılki hukuk programlarına yerleştirme işlemlerinde EA en düşük 125 bininci, mühendislik programlarına yerleştirme işlemlerinde SAY en düşük 300 bininci, mimarlık programlarına yerleştirme işlemlerinde SAY en düşük 250 bininci, tıp programlarına yerleştirme işlemlerinde SAY en düşük 50 bininci, öğretmenlik programlarına yerleştirme işlemlerinde ilgili puan türünde en düşük 300 bininci, eczacılık programlarına yerleştirme işlemlerinde SAY en düşük 100 bininci, diş hekimliği programlarına yerleştirme işlemlerinde SAY en düşük 80 bininci olmak gerekecek.

5- Bu yıl ilk kez açılacak bölümler var mı?

YÖK, yapay zeka, yapay zeka çözümleri, dijitalleşme ve büyük veri alanlarında ihtiyaç duyulan insan kaynağını karşılamak için yeni lisans ve ön lisans programlarının açılacağını bildirmişti.

Kurulun açıklamasına göre bu programlar şöyle:

- Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme, Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Büyük Veri Analistliği, Bulut Bilişim Operatörlüğü ön lisans ve Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, Bilgi Güvenliği Teknolojisi, Veri Bilimi ve Analitiği lisans programları,

- Atatürk Üniversitesi ve Bursa Teknik Üniversitesinde Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi, Veri Bilimi ve Analitiği lisans programları,

- Ege Üniversitesinde Otonom Sistemler Teknikerliği, Oyun Geliştirme ve Programlama, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme ön lisans programları,

- Eskişehir Teknik Üniversitesinde Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, Bilgi Güvenliği Teknolojisi lisans ve Oyun Geliştirme ve Programlama, Bulut Bilişim Operatörlüğü, Robotik ve Yapay Zeka ön lisans programları,

- Gaziantep Üniversitesinde İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Robotik ve Yapay Zeka, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme ön lisans programları,

- Harran Üniversitesinde Otonom Sistemler Teknikerliği, Robotik ve Yapay Zeka, Kurumsal Bilişim Uzmanlığı, İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü ön lisans ve Veri Bilimi ve Analitiği lisans programı,

- İstanbul Teknik Üniversitesinde Veri Bilimi ve Analitiği lisans programı,

- Karabük Üniversitesinde Yapay Zeka Operatörlüğü, Ön-yüz Yazılım Geliştirme, Oyun Geliştirme ve Programlama ön lisans programları,

- Karadeniz Teknik Üniversitesinde Yazılım Geliştirme lisans ve Yapay Zeka Operatörlüğü, Dijital Dönüşüm Elektroniği ön lisans programları,

- Kayseri Üniversitesinde İnsansız Araç Teknikerliği, Otonom Sistemler Teknikerliği, Dijital Dönüşüm Elektroniği ön lisans programları,

- Kocaeli Üniversitesinde Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi lisans ve İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Robotik ve Yapay Zeka ön lisans programları,

- Konya Teknik Üniversitesinde Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi lisans programı,

- Manisa Celal Bayar Üniversitesinde İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Dijital Dönüşüm Elektroniği, Büyük Veri Analistliği ön lisans ve Veri Bilimi ve Analitiği, Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi lisans programları,

- Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri lisans programı,

- Ondokuz Mayıs Üniversitesinde Yazılım Geliştirme, Bilgi Güvenliği Teknolojisi lisans ve Ön-Yüz Yazılım Geliştirme, Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Oyun Geliştirme ve Programlama, İnsansız Araç Teknikerliği ön lisans programları,

- Sakarya Üniversitesinde Veri Bilimi ve Analitiği, Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri lisans programları, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesinde Arka-Yüz Yazılım Geliştirme, Ön-Yüz Yazılım Geliştirme, Bulut Bilişim Operatörlüğü, Büyük Veri Analistliği, Yapay Zeka Operatörlüğü, Dijital Dönüşüm Elektroniği, İmalat Yürütme Sistemleri Operatörlüğü, Otonom Sistemler Teknikerliği, Robotik ve Yapay Zeka, İnsansız Araç Teknikerliği ön lisans programları,

- Sivas Cumhuriyet Üniversitesinde Büyük Veri Analistliği, Dijital Dönüşüm Elektroniği, Kurumsal Bilişim Uzmanlığı ön lisans programları ve Trakya Üniversitesinde, Robotik ve Yapay Zeka, İnsansız Araç Teknikerliği ön lisans programları.

Ayrıca istihdam odaklı yeni programlarla üniversitelere ilave kontenjanlar verilirken diğer taraftan da mimarlık, eczacılık, psikoloji, beslenme-diyetetik ve temel bilimlere özgü bazı programlarda eğitim öğretim kalitesini yükseltmek amacıyla piyasa beklentilerinin üzerinde mezuniyete yol açan kontenjanlarda ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda yeni düzenlemeler yapıldı. Öğretim elemanları sayısı, derslik ve benzeri kapasite dikkate alınarak düşürülme yoluna gidildi.

6- Lisans programları tablolarındaki "TYÇ" ne anlama geliyor?

Bu yıl ilk kez kılavuzda Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) logosu yer alıyor.

TYÇ logosu, diplomaların yurt dışında daha hızlı tanınmasına ve istihdam imkanlarının artırmasına olanak sağlarken, yükseköğretim staj yeterliliklerinin ve yurt dışında geçirilen öğrenim dönemlerinin kazanımlarının karşılıklı doğrudan tanınmasında, yatay ve dikey öğrenci hareketliliğinde de kolaylık sağlıyor.

7- YKS tercihleri için danışmanlık nasıl alınır?

Milli Eğitim Bakanlığı, adaylara üniversiteye yerleştirme sürecinde destek olması amacıyla rehber öğretmen ve psikolojik danışmanlar aracılığıyla sunacağı "tercih danışmanlığı" hizmeti verecek. Tercih danışmanlığı birimleri, eğitim kurumları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulacak.

Bu süreçte adayların kendine uygun tercihler yapması, fırsatları değerlendirmesi, sorumluluk alarak karar vermesi, çok yönlü gelişimle beraber sağlıklı birer birey olarak toplumda yaşamını sürdürmesi konularında öğrencilere ve ailelerine kılavuzluk edilecek.

Ayrıca tercih yapacak öğrenciler için üniversiteler tercih fuarları düzenleyecek.

8- Üniversite kayıtları ne zaman yapılacak?

YKS sonuçlarına göre bir programa kayıt hakkı kazanan adaylar, kayıt işlemlerini 19-23 Ağustos'ta yapacak, elektronik kayıtlar ise 19-21 Ağustos'ta alınacak.

9- İkinci öğretim programları yer alıyor mu?

YÖK'ten yapılan açıklamaların ardından bu sene kılavuzda devlet üniversitelerindeki ikinci öğretim programlarına kontenjan tanımlanmadı. Kapatılan programların kontenjanlarının aktarıldığı, yaklaşık bir milyon kontenjanın yeni programlara tanımlandığı bildirildi.

10- Ek yerleştirme nasıl yapılacak?

Yükseköğretim programlarına kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra boş kalan kontenjanlar üniversitelerce ÖSYM'ye bildirilecek.

Yükseköğretim programlarının 2024-YKS sonuçlarına göre yapılan genel yerleştirme sonunda boş kalan veya kaydolmama nedeniyle dolmayan kontenjanlarına ÖSYM tarafından merkezi olarak ek yerleştirme yapılacak.

Merkezi yerleştirmede bir yükseköğretim programına yerleştirilen adaylar, ek yerleştirme için başvuramayacak.