'Panama Belgeleri' nedir? 'Kirli Para'yı anlama rehberi

'PANAMA BELGELERİ' NEDİR?

‘Panama Papers’ ya da ‘Panama Belgeleri’, Panamalı hukuk firması Mossack Fonseca’ya ait olduğu belirtilen ve aralarında on iki dünya lideri ile çok sayıda bürokrat ve iş çevrelerinden önemli kişilerin bulunduğu para aklama, amborgoları delme ve vergi kaçırma gibi yasadışı mali faaliyetleri ortaya çıkaran, tarihin en büyüğü olmaya aday gazetecilik olayı ve toplamda 11 milyon belgeye verilen isimdir.

CAN BALSEVEN / ntv.com.tr

KİRLİ PARANIN SIRRI: 'PANAMA BELGELERİ'NDE HANGİ LİDER HANGİ BAĞLANTIYLA YER ALDI?

'PANAMA BELGELERİ' MESSİ'Yİ DE VURDU

'PANAMA BELGELERİ': PUTİN'İN GİZLİ SERVETİ

MOSSACK FONSECA NEDİR?

Mossack Fonseca, Panama merkezli bir hukuk firmasıdır. Fonseca’nın faaliyetleri arasında ağırlıklı olarak, uluslararası şirketlerin ve sermaye sahiplerinin ‘offshore’ hesaplarına hukuki destek vermek ve varlık yönetimi hizmeti sunmak bulunuyor. Hukuk firması, sunduğu hizmetler karşılığında yıllık ödeme kabul ediyor.

‘Offshore’ banka hesapları, ülke dışında sağlanan fonların yine ülke dışında kullandırılmasını amaçlayan, her türlü yasanın ve hukuki-mali yaptırımın dışında kalan serbest banka hesapları olarak biliniyor.

MOSSACK FONSECA NEREDE FAALİYET GÖSTERİYOR?

Mossack Fonseca, Panama merkezli bir hukuk firması olmasına rağmen, dünya çapında bir operasyon yürütüyor. Firmanın web sitesinde, dünya çapında 42 ülkede toplamda 600 çalışanla faaliyet gösterilmesiyle övünülüyor. Firmanın faaliyetlerinin özellikle ‘vergi cenneti’ olarak bilinen İsviçre, Kıbrıs, Britanya Virgin Adaları’nda (Karayipler’de bulunan bir ada topluluğu) yoğunlaştığı görülüyor.

MOSSACK FONSECA NE KADAR BÜYÜK?

Mossack Fonseca, ‘offshore’ hizmetleri sunan dünyanın en büyük 4. firması konumunda bulunuyor. Fonseca’nın şu ana kadar 300 binden fazla firmaya hizmet verdiği belirtiliyor. Bu firmaların yarısından fazlasının ise, İngiltere yönetimli vergi cennetlerine kayıtlı firmalar olması dikkat çekiyor. Firmanın İngiltere ile de güçlü bağları bulunduğu ifade ediliyor.  

TARİHİN EN BÜYÜK SKANDALINDA NE KADAR VERİ SIZDIRILDI?

‘Panama Belgeleri’ tarihin en büyük para aklama ve vergi kaçırma skandalını sızdıran dökümanlar olarak ifade ediliyor.

Sızıntı, toplamda 11 buçuk milyon dökümandan oluşuyor ve 2.6 terabyte’lık (TB) veri içeriyor.

Bu rakamlar, 2010 yılında hükümetlerin ve şirketlerin hassas belgelerini yayımlayan ‘Wikileaks’ ile kıyaslandığında oldukça yüksek kalıyor. Zira, ‘Wikileaks’ toplamda 1.7 gigabyte’lık (GB) veriden oluşuyordu. 1 terabyte, 1000 gigayte’lık depolama alanına denk geliyor.

Benzer şekildeki para aklama ve vergi kaçırma skandallarını kamuoyuna sızdıran belgelerden 2013 yılındaki ‘Offshore Secrets’ 260 GB, 2014 yılındaki ‘Luxembourg Tax Files’ 4.4 GB, 2015 yılındaki ‘HSBC Files’ ise 3.3 GB’lık veri içeriyordu.

'OFFSHORE' YAPILANMALARINI KULLANAN 'HERKES' SAHTEKAR MI?

Kesinlikle hayır, zira ‘offshore’ yapılanmalar tamamen yasalara uygun faaliyetleri içeriyor. Bu faaliyetlerin oldukça kabul edilebilir nedenleri ve açıklamaları var. Özellikle Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerdeki iş çevrelerinden önemli kişiler, yasadışı kesimlerin saldırılarından ve farklı döviz türlerinden kaynaklanan kısıtlamalardan korunmak için varlıklarının bir bölümünü ‘offshore’ banka hesaplarında değerlendiriyor. Bazıları ise, miras veya gayrimenkul yatırımları planlaması için bu hesapları tercih ediyor.

'OFFSORE' YAPILANMALARINI KULLANANLARDAN 'BAZILARI' SAHTEKAR MI?

Muhtemelen evet. İngiltere Başbakanı David Cameron geçen yıl Singapur’da yaptığı bir konuşmada, ‘offshore’ hesapların para aklayanlar, iktisadi ambargoları delenler, vergi kaçıranlar, rüşvet alanlar ve verenler, çeşitli yasadışı mali faaliyetlerde bulunan suçlular için birtakım avantajlar sağladığını ve İngiltere’nin bu konuda önlemler almak için yoğun çaba sarf ettiğini belirtmişti.

Cameron, ‘offshore’ firmaların hukuki çerçevede faaliyet göstermelerini sağlamanın tek yolunun, bu firmaların sahip oldukları ‘offshore’ hesapları şeffaflaştırmaktan geçtiğini ve İngiltere’nin de bu firmaların ve banka hesaplarının yasal hak sahiplerinin merkezi bir sistemle kayıt altına alarak bu sorunun üstesinden gelmeyi amaçladığını ifade etmişti.

İngiltere söz konusu uygulamayı ilk kez önümüzdeki Haziran ayından itibaren uygulamaya koyarak, İngiltere bazlı ‘offshore’ firmaların ve banka hesaplarının  ‘yasal’ hak sahiplerini kayıt altına almaya karar vermişti.

MOSSACK FONSECA SKANDALIN SIZDIRILMASIYLA İLGİLİ NE DİYOR?

Mossack Fonseca hukuk firması, skandalın sızdırılmasıyla ilgili olarak açıklama yapmaktan kaçınıyor. ‘’Müşteri gizliliğinin korunmasının firmanın temel ilkelerinden olduğunun’’ altı çizilerek, söz konusu iddialarla ilgili ‘’spesifik açıklamalar yapmanın mümkün olmadığı’’ belirtiliyor.

Fonseca her ne kadar açıklama yapmaktan kaçınsa da, şimdilik hizmetlerinin yasallığını şiddetli biçimde savunmaya devam ediyor. Para aklama ve vergi kaçırma ile mücadele amacıyla çıkarılan yasalarla tam bir uyum içinde olunduğu ve sağlanan hizmetlerin her çeşit yanlış kullanımıyla mücadelesi için yoğun çaba sarf edildiği ifade ediliyor.

Firma, ‘offshore’ faaliyetlere aracılık eden bankalardan, hukuk ve mali denetim firmalarından kaynaklanan yasadışı durumlardan kendilerinin sorumlu tutulamayacağının altını çiziyor.

PANAMA CUMHURİYETİ NERESİDİR?

Panama Cumhuriyeti, Orta Amerika’da Karayip Denizi ve Kuzey Büyük Okyanus kıyısında, Kolombiya ve Kosta Rika arasında yer alan bir ülkedir. Başkenti Panama City olan ülkenin nüfusu 3.9 milyondur.

16. yüzyılda İspanyollar tarafından fethedilen Panama, 1821 yılında adı geçen ülkenin himayesinden çıkmıştır.

Bir dönem Kolombiya ile kurulan birliğin bayrağı altına giren ülke, 1903 yılında ABD’nin de yardımıyla bağımsızlığını ilan etmiş ve ‘Panama Kanalı’nın 1904 ile 1914 yılları arasındaki  inşasına izin vermiştir.

Panama Kanalı’ndan elde edilen gelirler günümüzde Panama ekonomisine yön vermeye devam etmektedir. Ülkedeki diğer başlıca sektörler ise ticaret, bankacılık ve  turizmdir. Orta Amerika’nın en büyük ikinci ekonomisi olan ülke, aynı zamanda bu coğrafyanın en hızlı büyüyen ekonomisidir.

Panama topraklarının yaklaşık yüzde 40’ını kaplayan ormanlar, çeşitli tropik bitki ve hayvanlara ev sahipliği yapmaktadır.