Nöroloji uzmanı açıkladı: Alzheimer yıllar önce tespit eden koku testi

Bir grup araştırmacı, basit bir evde uygulanabilen "koku testi"nin, Alzheimer riski taşıyan kişilerin erken teşhisinde faydalı olabileceğini belirledi. Katılımcılardan, kokuları tanımlamaları ve hatırlamaları isteniyor. Bu testin, hastalığın belirgin semptomları ortaya çıkmadan önce yıllar öncesinde hastaların tespit edilmesini ve erken tedavi sağlanmasını amaçladığı ifade ediliyor.

Uzmanlar, hafızayı bozan bu hastalıkla anosmi (koku alma duyusunun kaybı) arasında uzun zamandır bir bağlantı olduğuna dikkat çekiyor. Alzheimer hastalarının beyinlerinde biriken toksik proteinler, genellikle koku alma duyusu ile bağlantılı beyin bölgelerinde gelişiyor.

ABD'li bilim insanları, testin yaklaşık 200 hasta üzerinde denendiğini ve bilişsel bozukluğu olan kişilerin, bu bozukluğu olmayanlara kıyasla daha düşük puanlar aldığını açıkladı. Bilişsel bozukluk, Alzheimer’a yol açabilecek hafif bir hafıza ve düşünme sorunu olarak tanımlanıyor.

Nöroloji uzmanı Dr. Mark Albers, "Bilişsel bozukluğun erken teşhisi, Alzheimer riski taşıyan kişilerin tespit edilmesine ve hastalık belirtileri başlamadan önce müdahale edilmesine yardımcı olabilir," dedi.

Testin uygulama aşamasında, katılımcılara Hindistan cevizi özünün kokusunu doğru bir şekilde tanımlamaları için bir parça Hindistan cevizi özünü koklamaları isteniyor. Ayrıca, katılımcılardan "hindistan cevizi" ve "taze ekmek" gibi kokuları ayırt etmeleri bekleniyor.

Bu testin amacı, Alzheimer’ı doğrudan teşhis etmek değil; daha ileri, daha pahalı testlere ihtiyaç duyabilecek kişileri tespit etmek için düşük maliyetli bir tarama aracı olarak kullanılmasını sağlamak. Tanı doğrulandıktan sonra, hastalar hastalığı yavaşlatmak veya onunla mücadele etmek için erken müdahale seçeneklerinden faydalanabilecek.

Scientific Reports dergisinde yayımlanan bu araştırma, koku kaybını Alzheimer hastalığı ile ilişkilendiren en son çalışmalardan biri. 2022 yılında yapılan bir başka araştırmada, koku alma duyusunu hızla kaybeden kişilerin Alzheimer’a yakalanma olasılığının %89 daha fazla olduğu bulunmuştu.

Ancak, koku kaybının Alzheimer hastalığının kesin bir göstergesi olmadığı, bunun birçok farklı nedenden kaynaklanabileceği de vurgulandı. Soğuk algınlığı, grip, sinüs enfeksiyonu, alerji veya burun polipleri gibi durumlar da koku kaybına yol açabiliyor.

Uzmanlar, koku alma duyusunun birkaç hafta sonra normale dönmemesi durumunda kişilerin aile hekimlerine başvurmalarını öneriyor. Alzheimer hastalığı, İngiltere'de bunamanın en yaygın nedeni olarak biliniyor ve hastalığın ekonomik etkileri oldukça büyük. Alzheimer Derneği'nin verilerine göre, demansın İngiltere’ye yıllık maliyeti 42 milyar sterlin olarak tahmin ediliyor ve bu maliyetlerin önümüzdeki 15 yıl içinde 90 milyar sterline çıkması bekleniyor.

Alzheimer, beyin hücrelerinde biriken amiloid ve tau proteinlerinin, beyin fonksiyonlarını bozarak bunama belirtilerine yol açmasıyla gelişiyor. Zamanla hafıza sorunları, düşünme güçlükleri ve dil problemleri daha belirgin hale geliyor.

Alzheimer's Research UK'nin analizlerine göre, 2022 yılında demans nedeniyle ölen kişi sayısı 74.261'e yükseldi ve bu, ülkedeki en büyük ölüm nedeni haline geldi.