İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan ayrılmasıyla ilgili yapılan tarihi referandum için oy verme işlemi sona erdi.
Yaklaşık 4,3 milyon İskoç vatandaşına bugün "İskoçya, bağımsız bir ülke olmalı mı?" sorusu yöneltildi.
İskoç seçmenler, yerel saatle 07.00'den (TSİ 09.00) itibaren ülke genelindeki yaklaşık 6 bin seçim merkezinde kurulan sandıklarda oy kullanarak, bağımsızlığa "Evet" ya da "Hayır" dedi.
5 milyon 300 bin nüfuslu İskoçya'da referandumda, ülkede yaşayan 16 yaş ve üzerindeki tüm İskoçlar oy kullandı.
İskoçya'da 32 bölgede kullanılan oyların sabah saatlerine kadar sayılması ve kesin sonuçların sabah saatlerinde belli olması bekleniyor.
Katılım oranının yüksek olduğu seçim çerçevesinde sayılacak oylar arasında mektup yolu ile kullanılan 789 binden fazla oy da bulunuyor.
Referandumdan "bağımsızlığa evet" sonucu çıkması halinde Edinburgh ile Londra yönetimleri arasında ekonomi, enerji, uluslararası ilişkiler gibi birçok konuda yürütülecek
1,5 yıllık müzakereler sonunda, 24 Mart 2016'da İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan resmen ayrılması ve bağımsız olması bekleniyor.
İskoçya'nın mali durumunun Birleşik Krallık'ın geneline göre son beş yıldır daha iyi olduğunu savunan bağımsızlık yanlısı "evet"çiler, bağımsızlık halinde Birleşik Krallık ile "para birliği" konusunda anlaşmaya varmayı ve sterlin para birimini kullanmaya devam etmeyi umuyor.
Birlik yanlıları ise, İskoçya'nın ihracatının yüzde 64'ünü Birleşik Krallık'a bağlı ülkelere yaptığına dikkati çekerek, bağımsız İskoçya'nın sterlin para birimini kullanamayacağını savunuyor.
İngiliz hükümeti, İskoçya'nın birlikten ayrılmasının risk ve belirsizlik yaratacağını, iş olanaklarını kısıtlayacağını dile getiriyor.
Bazı işletmeler olası bağımsızlığın ekonomik belirsizlikleri beraberinde getireceğini savunuyor.
Bağımsızlık halinde tartışılacak konulardan biri de Kuzey Denizi'ndeki petrol ve doğalgaz rezervleri olacak. İskoçya bölgesel hükümeti, Kuzey Denizi'nde yaklaşık 1 trilyon sterlin değerinde petrol rezervi olduğunu belirtiyor.
Bu rezervlerin bağımsızlık halinde nasıl paylaşılacağı, birçok konu gibi belirsizliğini koruyor.
İngiltere Başbakanı David Cameron ise, Kuzey Denizi'ndeki petrol ve doğalgaz rezervi yatırımlarının İngiltere'nin desteğiyle yapılabileceğini savunuyor.
İskoçya bölgesel hükümetinin başbakanı ve ayrılıkçı İskoç Ulusal Partisi'nin (SNP) lideri Alex Salmond, bağımsız İskoçya'nın Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmayacağını ve otomatik olarak AB'nin 29'uncu üyesi olacağını dile
getiriyor.
Ancak İngiliz hükümeti İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan çıkmasının AB'den çıkması anlamına geleceğini savunuyor.
İskoçya'nın AB'ye yeniden üye olmasının ise 1-2 yıl sürebileceği belirtiliyor.
Birleşik Krallık'ın İskoçya'da bulunan Faslane nükleer üssü de bağımsızlık halinde müzakere edilecek konuların başında geliyor.
İskoçya bölgesel hükümeti, nükleer üsten 2020 yılına kadar kurtulmak istiyor. İngiliz hükümeti ise çok maliyetli olacağı gerekçesiyle buna karşı çıkıyor.
Londra, ayrıca Faslane üssünde 15 bin kişinin istihdam edildiğine dikkati çekiyor.
İskoç bölgesel yönetiminin Başbakanı Alex Salmond ayrıca, ülkesinin NATO üyesi olarak kalmasını istiyor ancak nükleer silahlardan arınması gerektiğini ifade ediyor.
1998 tarihli İskoçya ile ilgili, İşçi Partili Tony Blair'in İngiltere Başbakanı olduğu dönemde onanan yasayla kurulan İskoç özerk parlamentosu, eğitimden, sağlığa, tarımdan sanata kadar birçok alanda kendi politikalarını uygulayabiliyor.
Ancak İngiliz Parlamentosu'nun İskoçya üzerinde dış politika, savunma, göç, kamu yardımları, enerji gibi alanlarda söz hakkı bulunuyor.
İngiliz Parlamentosu ayrıca, İskoçya'da uygulanan vergi oranlarına da karar veriyor.
Dün akşam yayınlanan son anketler bağımsızlık karşıtlarını az farkla, bağımsızlığa destek verenlerin önünde gösterdi.
"Ipsos" adlı kamuoyu araştırma şirketinin yaptığı son ankete katılanların yüzde 49'u "bağımsızlığa evet", yüzde 51'i ise "hayır" dedi.
"Panelbase" adlı bir başka şirketin anketine göre ise bağımsızlığa destek yüzde 48, "hayır" ise yüzde 52 çıktı. Kararsızların oranının yüzde 8 ile 14 arasında değiştiği belirtiliyor.
Referandumdan "bağımsızlığa hayır" sonucu çıkması halinde, İskoçların bağımsızlık taleplerinden vazgeçmeleri beklenmiyor.
Özellikle İngiltere koalisyon hükümetinin büyük ortağı Muhafazakar Parti'nin 2017 yılında yapmayı planladığı AB üyeliği referandumu gerçekleşir ve İngiliz halkı AB'den çıkma kararı alırsa, Avrupa Birliği'nde kalmak isteyen İskoç Ulusal Partisi'nin Birleşik Krallık'tan ayrılmak için yeni bir referandum yapılması talebini gündeme getireceği öngörülüyor.
İngiliz hükümeti referandumdan bağımsızlığa "hayır" çıkarsa, İskoç özerk parlamentosunun yetkilerini artırma vaadinde bulunuyor.
İskoçya'nın ekonomik ve siyasi bağımsızlığı konusunda başlatılan kampanyalar 1700'lü yıllara uzanıyor. Ülkede son 300 yıldır çeşitli siyasi gruplar, partiler ve kişiler bağımsızlık konusunda kampanyalar yürütüyor.
İskoçya bağımsız olursa Birleşik Krallık, toprağının üçte birini kaybedecek, nüfusu 5 milyon 300 bin azalacak ve 307 yıllık birlik sona erecek.
