Evlilik demans riskini artırır mı yoksa azaltır mı?

Uzun süredir evli olmanın sağlık üzerinde pek çok olumlu etkisi olduğu düşünülüyor. Daha uzun yaşam süresi, düşük depresyon ve kalp krizi riski, hatta kanseri atlatma olasılığı gibi faydalar sıkça dile getiriliyor. Ancak söz konusu beyin sağlığı olduğunda tablo bu kadar net değil. Araştırmacılar, evliliğin demans riskini azaltmaktan ziyade, bazı durumlarda artırabileceğini belirtiyor.

Ulusal Alzheimer Koordinasyon Merkezi'ne ait 24 binden fazla yaşlının sağlık kayıtlarını inceleyen araştırmacılar, 18 yıl boyunca bu kişilerin evlilik durumlarıyla demans gelişimi arasındaki ilişkiyi gözlemledi. Sonuçlar, evli olmayan bireylerde özellikle boşanmış ve hiç evlenmemiş olanlard demans riskinin evli kişilere göre yaklaşık %50 oranında daha düşük olabileceğini ortaya koydu.

Ancak uzmanlar, bu bulguların dikkatli yorumlanması gerektiğini vurguluyor. Zira evli bireyler, genellikle partnerlerinin teşvikiyle daha sık sağlık kontrollerine gidiyor ve demans belirtileri daha erken fark edilebiliyor. Buna karşılık, yalnız yaşayan bireylerde erken belirtiler gözden kaçabiliyor ya da tanı gecikebiliyor.

Araştırmada ayrıca evli bireylerin, evli olmayanlara kıyasla daha sınırlı sosyal çevrelere sahip olabileceği ve daha az kaliteli sosyal etkileşimlerde bulunabileceği ifade edildi. Buna karşılık, hiç evlenmemiş kişilerin arkadaşları ve komşularıyla daha fazla sosyalleştiği ve daha sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsediği gözlemlendi.

Boşanma sonrası artan yaşam memnuniyeti ve sosyal etkinliklerdeki yükselişin, beyin sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratabileceği düşünülüyor. Uzmanlara göre, bu sosyal bağlar ve psikolojik refah, uzun vadede demansa karşı koruyucu bir kalkan oluşturabilir.

Araştırmacılar ayrıca evliliğin sağlık üzerindeki etkilerinin, evlilik kalitesiyle yakından ilişkili olduğunu belirtti. Yüksek kaliteli evliliklerde sağlık yararlarının daha belirgin olduğu, buna karşılık mutsuz evliliklerde bireylerin sağlık ve ölüm riskinin daha yüksek olduğu vurgulandı.

DEMANSA KARŞI NELER YAPILABİLİR?

Demans riskini azaltmak için yaşam boyu öğrenme, yeni hobiler edinme, dans, meditasyon ve düzenli sosyal etkileşim gibi aktivitelerin önemine dikkat çekiliyor. Bu tür zihinsel ve sosyal aktiviteler, hem bilişsel kapasitenin korunmasına yardımcı oluyor hem de stres ve iltihap seviyelerini düşürerek beyin sağlığını destekliyor.