Dünyanın en zararlı besini buymuş: Kötü kolesterolü yükseltip, damarları tıkıyor

Kolesterol lipit bir yağ çeşididir ve her insanda bulunması gerekir. Ancak vücut kolesterole ihtiyaç duysa da kanda çok fazla yer alması kalp hastalıkları riskinin artmasına neden olabilir. Kolesterol dengesini sağlamak için sağlıklı beslenme biçimi büyük önem taşır. Bazı tükettiğiniz besinler kolesterol seviyesini yükselterek kalp ve damar hastalıklarını tetikleyebilir.

Kalp sağlığının kritik bir bileşeni olan kolesterol taraması genellikle göz ardı edilir. Kardiyologlara göre yaşam tarzı hastalıklarının dikkatli bir şekilde izlenmesine rağmen, sağlıklarının bu temel yönünü sıklıkla ihmal eden hastalar arasında kardiyovasküler hastalıklarda endişe verici bir artış gözlemlenebiliyor.

En yaygın kolesterol sorunları yüksek LDL kolesterol, düşük HDL kolesterol ve yüksek trigliseritlerdir. Bu sorunlar, tedavi edilmezse kalp krizi ve felçlere neden olabilen koroner arter hastalığı ve ateroskleroz gibi ciddi kalp rahatsızlıklarına yol açabilir.

ATARDAMARDA PLAK BİRİKMESİNE YOL AÇIYOR

Kalp krizi geçiren kişilerin yaklaşık %50'si 50 yaşın altında ve %15-20'si 40 yaşın altındadır. Bu istatistikler, kalp hastalığının yalnızca yaşlı nüfus veya diyabet ve hipertansiyonu olan kişiler için bir endişe olmadığını vurgulamaktadır. Bu vakaların %90'a kadarı, diyabet ve hipertansiyon takibinin yanı sıra düzenli kolesterol taraması da içeren uygun risk yönetimiyle önlenebilir. Rutin kolesterol taraması, sağlık hizmeti sağlayıcılarının lipid profillerini izlemelerine ve tedavi planlarını kişiselleştirmelerine olanak tanır.

"Kötü kolesterol" olarak da bilinen yüksek LDLC seviyeleri ile kardiyovasküler hastalık arasında iyi bilinen bir bağlantı olmasına rağmen, kolesterol taraması rutin değerlendirmelerde sıklıkla göz ardı edilir.

Yaygın olarak "kötü" kolesterol olarak bilinen yüksek LDLC, aterosklerozun gelişiminde önemli bir rol oynar. Bu durum, atardamarlarda plak birikmesine yol açar, bu da kan akışını kısıtlar ve kalp krizi ve felç riskini artırır. Bu riski azaltmak için CSI, çeşitli risk grupları için belirli LDLC hedefleri önermektedir.

Bu kılavuzlara göre, genel nüfus ve düşük riskli bireyler için LDLC seviyelerinin 100 mg/dL'nin altında ve HDL dışı-K seviyelerinin 130 mg/dL'nin altında tutulması önerilir.

Yüksek riskli bireyler için LDLC seviyeleri 70 mg/dL'nin altına ve HDL dışı-K seviyeleri 100 mg/dL'nin altına düşürülmelidir. Kalp krizi, anjin, felç veya kronik böbrek hastalığı öyküsü olanlar dahil olmak üzere çok yüksek riskli gruplar için hedef LDLC seviyeleri daha da düşüktür ve 55 mg/dL'nin altındadır.

Yüksek LDLC seviyelerinin etkili yönetimi genellikle statinler ve oral statin dışı ilaçların bir kombinasyonunu içerir. Statinler birinci basamak tedavi olmaya devam etmektedir, ancak bu kombinasyonların bile hedef seviyelere ulaşamadığı durumlarda enjekte edilebilir lipit düşürücü tedaviler önerilir. Bu ileri tedaviler, kolesterol seviyelerini düşürmede ve kardiyovasküler riski daha da düşürmede dikkate değer bir etkinlik göstermiştir. Kişiselleştirilmiş yönetim yoluyla yüksek riskli hastalarda LDLC hedeflerine ulaşmanın kalp hastalıklarının görülme sıklığını önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir.

Kolesterol taraması, sadece diyabet veya hipertansiyonu olanlar için değil, herkes için çok önemlidir, çünkü yüksek LDLC seviyeleri herhangi bir bireyde kalp hastalığı riskini sessizce artırabilir. Düzenli taramalar erken tespit ve zamanında müdahaleye olanak tanır ve kalp komplikasyonlarının ortaya çıkmadan önce önlenmesine yardımcı olur. Sağlık profesyonelleri, tüm bireyler için rutin kolesterol kontrollerini teşvik ederek, insanların kalp sağlıklarını kontrol altına almalarını, LDLC seviyelerini yönetmelerini ve kardiyovasküler hastalığın genel yükünü azaltmalarını sağlayabilir.

Kolesterolü dengede tutmak kalp ve damar hastalıklarını önlemek için düzenli ve sağlıklı bir beslenme alışkanlığı geliştirmeniz gerekir. Vücut sağlığını korumanın en temel adımında dengeli beslenme yer alıyor. Bazı besinler kolesterolü dengelerken bazıları da kötü kolesteolün yükselmesine yol açıyor. Peki, kolesterolü yükselten besinler nelerdir?

KOLESTEROLÜ YÜKSELTEN BESİNLER

Kolesterol düzeyini düşürmek için kolesterol açısından zengin yiyeceklerden kaçınmak gerekir. Yumurtanın sarısı, hayvansal yağlar, sakatatlar, işlenmiş şarküteri ürünleri, margarin, trans yağlı yiyecekler, mayonez, kırmızı et gibi gıdalar kolesterolü yükselten besinler arasındadır.

Kolesterolün düşürülmesi ve kalori miktarının azaltılması açısından kepekli ekmek tüketilmesi beslenme önerisi olarak tavsiye edilir.

Fındık ve ceviz gibi gıdaların çok fazla tüketilmesi kolesterolü düşürmek için yardımcı olmaz. Yine de fındık, ceviz gibi kuruyemişlerin belirli ölçülerde tüketilmesi tavsiye edilir. Özellikle günde 2-3 adet ceviz yemenin kolesterol üzerine olumlu etkileri olduğu söylenebilir.

Meyve ve sebzeleri ise mutlaka yeterli miktarlarda tüketmek gerekir. Normal beslenme düzeninde de meyve ve sebzelerin rolü büyüktür. Beyaz et, balık, hindi eti tüketmek kolesterolü dengede tutmak için tüketilebilir. Tuz kolesterolü yükseltmez. Direkt bir bağlantısı yoktur ama çok fazla tuz tüketen kişilerin tansiyonlarında bir yükselme görülebilir. Tansiyonu yüksek olan kişilerde bir de kolesterol yüksek olursa kalp ve damar hastalıkları için risk faktörleri artış gösterir.

Harvard Health'in bir raporunda yer alan kolesterol seviyelerini etkin olarak azaltan 11 kolesterol düşürücü gıda şöyle;

• Yulaf
• Arpa ve kepekli tahıllar
• Fasulyeler
• Patlıcan ve bamya
• Fındık
• Bitkisel yağlar
• Meyveler (Özellikle narenciye, çilek, elma, üzüm)
• Soya ve soya bazlı gıdalar
• Yağlı balıklar (Somon, ton balığı, sardalya vb.)
• Lif bakımından zengin gıdalar

Yüksek oranda kötü kolesterol (LDL) içeren gıdalar ise aynı raporda şöyle sıralandı:

• Kırmızı et
• Tam yağlı süt
• Margarin
• Hidrojenik yağlar
• Pişmiş ürünler