Corona virüsle savaşta solunum cihazı neden önemli ve nasıl çalışıyor?

MUSTAFA KARAKUŞ/ntv.com.tr

Corona virüs (Covid-19) ile mücadele için dünya çapında 900 bin solunum cihazına ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor. ABD'nin New York kenti Belediye Başkanı Bill de Blasio 15 bin solunum cihazına ihtiyaç duyduklarını söyledi.

Corona virüsün ağır vurduğu İtalya, İspanya ve İran gibi ülkelerde yeterli solunum cihazı olmadığı için yaşları ilerlemiş hastaların ölüme terk edildiği ifade ediliyor. Corona virüsten ölümlerin yüzde 60'ı bu üç ülkede yaşandı.

Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere önemli uluslararası kuruluşlar daha fazla solunum cihazı üretmek için dev şirketlere çağrıda bulundu. ABD'de Ford, General Motors başta olmak üzere otomotiv şirketleri solunum cihazı üreteceklerini açıkladı.

Corona virüsünü yenmede hayati önemi olan solunum cihazları nasıl çalışıyor? Sağlık çalışanları için bir risk oluşturuyorlar mı? Hangi hastalar solunum cihazına ihtiyaç duyuyor? Uzmanlar bu sorulara cevap verdi.

SOLUNUM CİHAZI NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR? 

Zatüre dahil akciğer kaynaklı solunum yolu hastalıkları bulunan hastaların daha rahat nefes almasını sağlamak için kullanılan bir cihaz.

Bir hastaya solunum cihazı bağlanmadan önce tıbbi personel- genellikle anestezistler- entübasyon adı verilen bir prosedür gerçekleştirirler. Hasta sakinleştirildikten ve kas gevşetici verildikten sonra, ağızdan ve nefes borusuna bir tüp yerleştirilir.

Prosedür rutindir ancak Covid-19 hastalarında, tıbbi personelin virüsle enfekte olmadıklarından emin olmak için aşırı önlemler alınması gerekiyor. Sağlık personeli tepeden tırnağa tam koruma bir elbise giyer.

Sağlık personeli daha sonra solunum tüpünü cihaza bağlar, hava ve oksijeni akciğerlere pompalama hızını ve oksijen karışımını ayarlar.

BİR HASTA SOLUNUM CİHAZINA NE ZAMAN BAĞLANIR?

Bir hastayı solunum cihazına bağlamaya karar vermeden önce doktorlar “solunum yetmezliği” belirtileri arar. Söz konusu belirtiler, solunum hızının artması, nefes darlığı, kandaki karbondioksit CO2 artması.

Normal bir insanda solunum hızı dakikada yaklaşık 15 nefes iken, hız dakikada 28 keze çıkıyorsa, bu durum solunum cihazı gerekli olabileceğinin işaretidir.

Solunum cihazı bağlanmadan önce hastanın oksijen seviyelerini artırmak için başka girişimler de var. Oksijen tanklarıyla hastaya müdahale edilebilir. Covid-19 ile sağlık personeli müdahale gerektiren yöntemlerden kaçınmaya çalışıyor. Çünkü hastalar hala öksürerek, etrafa damlacık yaydıkları için virüsün sağlık personeline aktarılma riski artıyor.

HASTA NE KADAR SOLUNUM CİHAZINA BAĞLI KALIR?

Bir hastanın solunum cihazına ihtiyaç duyup duymadığına doktor çok hızlı karar verebilir. Hastaya oksijenli torba ya da maske sistemi gibi manuel solunum yöntemleri uygulanmazsa ve acilse genellikle solunum cihazı 30 dakika içerisinde bağlanır.

Ağır Covid-19 hastalarında, Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) adı verilen hayatı tehdit eden bir durum gelişebilir. Bu şu anlama geliyor. Hastaya sık sık ama küçük hacimli oksijen ve hava verilmesi gerekiyor. Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu yaşayan hasta haftalarca solunum cihazına bağlı kalabilir.

Doktorlar solunum borusundan boğazdan kaynaklanan komplikasyonları önlemek için, tüpün doğrudan boyundan nefes borusuna girebilmesi için bir trakeostomi (delik) açabilir. Hasta trakeostomi ile daha sağlıklı ve uyanık kalır. Boğazda açılan delik daha sonra kendiliğinden iyileşir. Boğazda oluşan bir komplikasyon ise, hastanın solunum cihazına bağlanmasını önler ve bu solunum cihazsız ölmesine neden olabilir.

SOLUNUM CİHAZI SIKINTISI NİÇİN ÖNEMLİ VE NE YAPILMALI?

Solunum cihazı sıkıntısını önlemenin en belirgin yollarından biri, öncelikle hastalığa yakalanan  insan sayısını azaltmaktır. Corona virüse yakalanmamak için sosyal mesafe ve hijyen kuralları dahil tüm sağlık tavsiyelerine uymak gerekiyor.

Bazı ülkeler veteriner kliniklerinde hayvanlar üzerinde kullanılan solunum cihazlarının dönüştürülüp dönüştürülemeyeceğini araştırıyor. Uyku apnesi makineleri ve anestezik makineleri de seçenekler arasında yer alıyor.

Covid-19 gibi hayatı tehdit eden ciddi vakaları yönetmekten sorumlu sağlık çalışanları, solunum yetmezliği çekmesi beklenen çok sayıda hasta için uygun desteği kullanma yetenekleri konusunda son derece endişeli. Şu anda corona virüs (Covid-19) için dünya genelinde 900 bin solunum cihazına ihtiyaç duyuluyor. Bu kadar solunum cihazının üretilmesi zaman alacak.

Bunları doğru kullanmak için de sağlık çalışanlarına ihtiyaç var. Sağlık çalışanlarının İtalya ve İspanya'da olduğu gibi etik ikilemde kalarak, hangi hastaya solunum cihazı bağlanmalı sorusuyla karşılaşmamak için önlemleri tüm toplumun olması ve sorumluluğu herkesin yüklenmesi gerekiyor. Burada sosyal mesafe ve izolasyon büyük önem taşıyor.

CORONA VİRÜS KÜRESEL FELAKETE DÖNÜŞTÜ 

Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıktıktan sonra Antarktika dışında tüm kıtalara yayılan corona virüs (Covid-19) küresel bir felakete yol açtı. Dünya çapında 530 binden fazla insan virüse yakalanırken, 24 bine yakın kişi yaşamını yitirdi.

Corona virüsü Çin'in ardından en fazla ABD, İtalya, İspanya ve İran'ı vurdu. Türkiye ise corona virüs (Covid-19) önlemlerini önden alan ülkeler arasında gösteriliyor.

Türkiye'de şu anda corona virüsü bağlı vaka sayısı 3 bin 629, ölüm ise 75. Türkiye yeterince test yapmamakla eleştiriliyor. Almanya bir hafta içerisinde 500 binden fazla test yaptı.