Corona virüsle savaşta Güney Kore model mi?

MUSTAFA KARAKUŞ/ntv.com.tr

Çin'in Wuhan kentinde ilk kez ortaya çıkan ve şu anda dünya çapında 220 bine yakın insanın hastalanmasına ve 9 binden fazla insanın ölümüne neden olan corona virüsle mücadelede her ülke kendine göre yöntemler kullanıyor. Çin virüsün ortaya çıkmasının ardından ilk şoku atlatıktan sonra olağanüstü önlemler aldı. Milyonluk şehirleri karantinaya aldı, seyahat etmeyi yasakladı. Bazı şehirlerde insanların evden çıkmasına dahi izin verilmedi.

Çin'in ardından ölümlerin en fazla görüldüğü İtalya ve İran da benzer yöntemler izlendi. İtalya ve İran tüm ülkeyi karantina altına almasına rağmen vaka ve ölüm oranlarını hala düşüremedi.

İtalya Başbakanı Guiseppe Conte, "Virüs henüz zirve yapmadı. Riskli temaslardan kaçınarak evde kalmaya devam etmeliyiz. Bu şekilde virüse karşı daha etkili mücadele edeceğiz" açıklaması yapmak zorunda kaldı. İran Devrim Muhafızları Genel Komutanı Hüseyin Selami, halkın sokağa çıkmaması için televizyonda yalvardı.

Dünya çapında corona virüs vakalarının en fazla görüldüğü 8'ıncı ülke olan Güney Kore ise mücadele için çok farklı bir yöntem izledi. Güney Kore'de vaka sayısı 8 bin 500 olmasına rağmen, sadece 91 kişi yaşamını yitirdi. Bu rakam dünya genelinde corona virüs bağlantılı yaşamını yitirenlerin ortalamasının oldukça altında seyrediyor.

Peki 50 milyon nüfusa sahip Güney Kore 29 Şubat'ta günde 909 olan vaka sayısını 17 Mart'ta günde nasıl 74'e düşürdü. Uzmanlar bu işin sırrının şüphe duyulan herkesin teste tabi tutulmasından geçtiğini belirtiyor. Güney Kore şu ana kadar 270 bin kişiyi corona virüsü testine tabi tuttu. Her bir milyon kişiden 5 bin 200 kişiyi teste tabii tuttu.

ABD CORONA VİRÜSÜ ÖNLEMEDE ZORLANIYOR 

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin verilerine göre, ABD'de 1 milyon kişiden sadece 74 kişi teste tabii tutuldu. ABD Başkanı Donald Trump'ın corona virüs önlemlerine hafife alması ve ülkede yeterince test kitinin bulunmaması bu durumda etkili oldu.

Şu anda ABD'nin tüm eyaletlerinde corona virüsü vakası bulunuyor. Vaka sayısı hızla yükselerek 10 bine yaklaşırken, ölü sayısı da 150'yi aştı. New York gibi milyonluk şehirlerde sokağa çıkma yasağının uygulanması tartışılıyor.

Güney Kore deneyiminin diğer ülkeler için örnek oluşturabileceğini belirten Kore Üniversitesi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Kim Woo-Joo, "Güney Kore demokratik bir ülke, ülkeyi karantina altına almanın mantıklı bir çözüm olmadığını biliyoruz" yorumu yaptı.

Güney Kore deneyimi diyagnostik (teşhis) kapasitenin, salgınla mücadelede anahtar rol oynadığını gösteriyor. Güney Kore'in corona virüsüyle mücadelesini yakından takip eden Sidney merkezli New South Wales Üniversitesi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Raina MacIntyre, "Salgının kontrol altına alınmasında temas izleme ve her vakayı izole etme hayati önemde" vurgusu yapıyor.

TEK MERKEZDEN 5 BİN CORONA VİRÜS VAKASI

Güney Kore modelinin başarılı olup olmadığında bir handikap var. Güney Kore'de görülen 5000 corona virüs vakası tek merkezden çıktı. Güney Kore'de gizli ya da kapalı bir tarikat olarak faaliyet gösteren Shincheonji Mesih Kilisesi'nde yapılan ayinde ilk corona virüs vakası ortaya çıkınca, kilisede bulunan herkes karantina altına alındı ve testten geçirildi.

Ülkedeki bu özel vakayla ilgili açıklama yapan Seul Ulusal Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı Oh Myoung-don, "Bu vaka çok büyük olduğu için oraya odaklandık ve ülkenin diğer kesimlerinde yeterli tarama yapamadık" yorumu yaptı. Güney Koreli yetkililer yeni vakaların önemli bir kısmının başkent Seul merkezli çağrı merkezinden geldiğini belirterek, Seul'u içine alan Gyeonggi bölgesinde 23 milyon insanın yaşadığı uyarısı yapıyor.

GÜNEY KORE'NİN MERS'TEN ÇIKARDIĞI DERS

Güney Kore corona virüsün başta bir türü olan MERS deneyimini 2015 yılında yaşadı. Ortadoğu kaynaklı bir virüs olduğu için Ortadoğu Solunum Yolu Sendromu olarak adlandırılan MERS virüsünü taşıyan bir Güney Koreli, Ortadoğu'da üç ülkeyi ziyaret etti. Ülkesine dönen kişi, MERS teşhisi konulup, karantina altına alınıncaya kadar üç farklı sağlık merkezinde tedavi gördü.

Bu süre içerisinde virüs zinciri oluşturan bu kişi, 186 kişiye MERS virüsünü bulaştırırken, 36 kişinin de ölümüne neden oldu. Güney Kore görünmez virüsle mücadele için iki aylık bir sürede tam 17 bin kişiyi karantina altına aldı. Söz konusu salgın ülke genelinde olağanüstü bir durum oluştururken, ekonomiye de ciddi darbe vurdu.

YENİ UYGULAMA GELİŞTİRDİLER

Kore Üniversitesi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Kim Woo-Joo, "MERS deneyimi bize laboratuvar testinin bulaşıcı bir hastalığı kontrol altına almada temel şart olduğunu gösterdi. Seul Ulusal Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı Oh Myoung-don da, "MERS deneyimi bize aynı zamanda hastane enfeksiyonunu kontrol altına alma ve önlemede aşama göstermemize yardımcı oldu" yorumu yaptı. Seul Ulusal Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı Oh şu ana kadar Güney Kore'de Covid-19 virüsü teşhisi konulan sağlık görevlisi olmadığını da belirtti.

Güney Kore hükümeti Covid-19 benzeri virüs taşıyan kişilerin cep telefonu, kredi kartı ve diğer bilgilerini yüklediği bir uygulama geliştirdi. Söz konusu uygulama sosyal medya üzerinde paylaşılarak, halk uyarılıyor. Bu bilgi sayesinde testi pozitif çıkanlarla temas yaşayanlar haberdar ediliyor.

TEST KİTİ ÜRETMEK İÇİN HEMEN HAREKETE GEÇTİLER
Çin'de ilk corona virüs vakası yaşandıktan hemen sonra Kore Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi yeni bir test kiti geliştirmek için üretici firmalarla temasa geçti.

Güney Kore'de henüz bir kaç Covid-19 vakası yaşanırken 7 Şubat'ta yeni test kiti denenmeye ve bölge sağlık merkezlerine gönderilmeye başlandı. Yeni test kiti sayesinde Güney Kore sadece 12 gün içerisinde 2900 vakayı tespit etti. Kore Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi 29 Şubat'ta sadece bir günde 900 yeni vaka tespit etmeyi başardı.

KARANTİNA KURALLARINI ÇİĞNEYENLERE CEZA 

Kore Üniversitesi'de epidemiolog olarak görev yapan Chun Byung-Chul, yüksek risk taşıyan kişilere hastanelerde tedavi için öncelik verildiğini söyledi. Hafif semptom gösterenlerin kamuya açık alanlara çıkmasının engellendiğini ve anlaşmalı sağlık merkezlerine yönlendirildiğini belirten Chul, "Bu kurumlardan medikal destek ve gözlem altında bulundurma desteği aldık" dedi.

Semptom göstermeyen ancak şüphelenilen kişilerden, kendilerine iki hafta boyunca izolasyon uygulamaları ve ateşlerini düzenli şekilde ölçmeleri istendi. Şüpheli kişileri gözetlemek için mahallelerde oluşturulan ekipler günde iki defa kontrol yaptı ve bu kişilerin evlerinde kalmaları sağlandı. Karantinaya uymayanlara 2 bin 500 dolar para cezası verildi. Güney Kore hükümeti bulaşıcı hastalıklarla mücadele için yeni bir yasa tasarısı hazırlıyor. Kurallara uymayanlara 7 bin 500 dolara kadar para ve hapis cezası verilebilecek. 

ABD, KANADA VE İNGİLTERE MODEL ALIYOR

Güney Kore Covid-19 virüsünün ortaya çıkmasından bu yana yürüttüğü çalışmalar sonrası günlük test sayısını 15 bine çıkarmayı başardı. Şu anda ülke genelinde 43 noktada Covid-19 testi yapılabiliyor.

ABD, Kanada ve İngiltere, Güney Kore modelini uygulamak için harekete geçti bile. Güney Kore İçişleri Bakanlığı karantina altında olanlar ve semptom gösteren kişilerin bilgilerini içeren bir cep telefonu uygulaması geliştirdi. 

Kore Üniversitesi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Kim Woo-Joo, Güney Kore'de Covid-19'la mücadele eden doktorların kliniklerindeki deneyimlerini paylaşacakları bir uygulama geliştirdiklerini belirterek, "Deneyimlerimizin Covid-19'la mücadelede diğer ülkelere yardımcı olmasını umuyoruz" dedi.