Hillary Clinton'un Beyaz Saray'a çıkma planı

Clinton 2016 için adaylığını açıkladı

ABD eski First Lady'si ve Dışişleri Bakanı Hillary Clinton 2016 başkanlık seçimlerinde aday adaylığını dün resmen açıkladı. 67 yaşındaki Clinton'ın adaylığını sosyal paylaşım sitesi Twitter'dan yapacağı ileri sürülmüştü. Ancak Hillary Clinton adaylığıyla ilgili ilk açıklamayı basın mensuplarına yaptı. Bu açıklamadan hemen sonra da, 2.18 dakikalık bir video mesaj yayınlayarak, niçin ABD Başkanı olmak istediğini duyurdu. Hillary Clinton'ı 2016 başkanlık aday adaylığı yolunda kimler destekliyor, seçim kampanyası nasıl olacak, rakipleri kim ve dezavantajları neler?

MUSTAFA KARAKUŞ/ntv.com.tr 

2016 başkanlık seçimleri için yarışacağını internet sayfasında yayınladığı videoda duyuran Hillary Clinton şu mesajı verdi: "Ben de bir şeyler yapmak için hazırlanıyorum. Başkanlık için adayım. Amerikalılar ekonomik olarak zor günlerden çıkmak için çok mücadele verdi. Ama hala ekonomik olarak en üsttekiler daha avantajlı. Amerikalılar her gün bir savunucu arıyor işte ben o savunucu olmak istiyorum."

Mesajında ABD'de güçlü aileye vurgu yapan Clinton "Aileler güçlü olursa Amerika da güçlü olur. Sizlerin oyunu kazanmak için yollara çıkacağım. Umarım bana katılırsınız" ifadesini kullandı.

Hillary Clinton'ın 2016 için adaylığını duyurmasına saatler kala ABD Başkanı Barack Obama, "Hillary mükemmel bir başkan olacak" diyerek desteğini ilan etti. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden da, Hillary Clinton'ın aday olması durumunda 2016 seçimlerinde aday olmayacağını açıklamıştı.

Ancak Demokrat Parti içerisinde Hillary Clinton'ın adaylığına soğuk bakanların oranı da bir hayli fazla. Parti içerisindeki sol ve değişim isteyen kanat Hillary Clinton'ın adaylığına karşı çıkıyor. Demokrat Parti'nin başkan adayı olması için Clinton'ı zor bir mücadele bekliyor. Demokrat Parti'de Clinton'a karşı yarışacak olası isimler şunlar:

DEMOKRAT PARTİ'DE CLINTON'IN OLASI RAKİPLERİ

JAMES HENRY WEBB: ABD'nin Virginia eski senatörü 69 yaşındaki James Henry Webb Vietnam gazisi. Webb, Hillary Clinton'ın tersine Irak savaşına karşı çıkmıştı. Irak'taki savaşın İran ve terör örgütlerini destekleyeceğini savunmuştu. Merkezde bir siyaset sürdüren Webb'in 2016 başkanlık seçimleri için aday adayı olacağı konuşuluyor.

BERNHARD SANDERS: Vermont eyaleti bağımsız senatörü olan 68 yaşındaki Bernhard Sanders, Demokrat Parti'nin sol kanadı tarafından destekleniyor. Bankacılık ve dev şirketlere sert eleştirileriyle tanınan Sanders kendisini "sosyalist" olarak tanımlıyor. Hillary Clinton'ı zenginlerin tarafını tutmakla ve yüzde 1'e mensup olmakla suçluyor.

ELIZABETH WARREN: 2013'ten beri Massachusetts eyaleti senatörü olan Elizabeth Warren, Demokrat Parti'nin en güçlü kadınlarından biri olarak gösteriliyor. Harvard profesorü olan Warren bankacılık sektörüne sert eleştirileriyle tanınıyor. Sol söylemi ve kadın olması Hillary Clinton'ın en güçlü rakibi olmasını sağlıyor. 10 milyon dolar servete sahip olan Elizabeth Warren'ın aday olmaması için Hillary Clinton'ın yoğun kulis yaptığı ifade ediliyor.

MARTIN JOSEPH O'MALLEY: Maryland eyaleti eski valisi olan Martin Joseph O'Malley 52 yaşında. Liderlik kabiliyeti ve ideolojik olmaması en güçlü yönü. Merkezde olmasına rağmen Wall Street'i eleştirmekten kaçınmıyor. Adaylık sloganı: Başkanlık aileden aileye geçen bir yönetim biçimi değildir.

JERRY BROWN: 2011'dan bu yana Kaliforniya eyaleti valisi olan 76 yaşındaki Jerry Brown çok deneyimli bir siyasetçi. ABD'nin en kalabalık nüfusuna sahip olan Kaliforniya eyaletinde Ronald Reagan ve Arnold Schwarzenegger'dan devraldığı borç yükünü eritmekle tanınıyor. Jerry Brown'un dezavantajı Linda Ronstead, Arianna Huffington, Natalie Wood, Candice Bergen ve Stevie Nix gibi tanınmış isimlerle yaşadığı ilişki. Merkezde duran Jerry Brown buna rağmen Hillary Clinton'un güçlü rakiplerinden.

LINCOLN CHAFFE: Rhodes Island eski valisi olan 61 yaşınadki Lincoln Chafee partiler üstü kişiliğiyle tanınıyor. 1999-2007 yılları arasında Cumhuriyetçi Parti senatörlüğü yaptı. 2016'da Demokrat Parti'nin başkan adayı olması halinde bağımsız oyları toplayabileceği düşünülüyor.

HILLARY CLINTON'I KİM DESTEKLİYOR?

Hillary Clinton'ın 2016 başkanlık seçimlerinde en az zorlanacağı konu "para" olacak. Destekçilerinin seçim kampanyası için 500 milyon dolar toplayacağı ifade ediliyor. Clinton'ın seçim kampanyasına para, PAC (Siyasi Hareket Komitesi), lobilerden akacak. 2012 başkanlık seçimlerinde Obama'ya seçim kampanyasında para toplayan "Priorities USA Action" grubunun Hillary Clinton için de aynı şeyi yapması bekleniyor.

Hillary Clinton'ın en büyük para kaynaklarından biri de "Clinton Foundation" olacak. 2 milyar dolar bir serveti olduğu tahmin edilen Clinton Foundation'a para finans merkezi Wall Street ve teknoloji vadisi Silicon Valley'den akıyor. Finans sektöründen 60 şirket Clinton Vakfı'na yardımda bulundu ve 2016 seçimleri için de yardıma hazırlar. Facebook kurucusu Mark Zuckerberg'le birlikte birçok teknoloji devinin seçimlerde Hillary Clinton'a destek vereceği ifade ediliyor.

ABD'de Keystone boru hattının inşasının devam etmesini isteyen Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Umman, Avustralya, Almanya ve Kanada da, Hillary Clinton'ın başkan adaylığını destekleyenlerin tarafında yer alıyor.

ABD başkan adaylarının seçim kampanyaları için yurtdışından destek almaları yasak. Ancak global düzeydeki hayırsever kurumların bağışta bulunmalarına göz yumuluyor. ABD'de petrol imparatorluğuna sahip olan Charles ve David Koch, Cumhuriyetçi Parti'nin seçimi kazanması için 1 milyar dolar para desteğinde bulunacaklarını açıklamıştı. Koch kardeşlerin uluslararası düzeyde birçok şirketi bulunuyor.

BILL CLINTON'IN ÖNEMİ NE?

Monica Lewinsky skandalına rağmen Bill Clinton ABD'nin 20.Yüzyıl'daki en çok sevilen başkanları arasında yer alıyor. Clinton, seçim kampanyası için para musluklarının anahtarlarından biri. Siyasette doğal bir yeteneğe sahip olan Bill Clinton, seçmenden nasıl oy isteneceğini de çok iyi biliyor. Uzmanlar Bill Clinton'ın seçim kampanyası boyunca ön plana çıkmayacağını ancak arka planda danışmanlık yapacağını ve Hillary Clinton'ın hep yanında olacağını belirtiyor.

BARACK OBAMA'DAN FARKLI NE YAPACAK?

Hillary Clinton, 2016 başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti'nin adayı olursa seçim kampanyası boyunca ABD Başkanı Barack Obama'yı yanında istemiyor. Geçtiğimiz kasım ayında Demokratların ağır seçim yenilgisi sonrası Hillary Clinton, Obama ve ailesinden uzak durmayı tercih ediyor. Ancak Clinton'ın iç politikada Obama'nın mevcut siyasetini takip edeceğini belirtiyor. Hillary Clinton, eşi Bill Clinton'ın zamanında yaptığı gibi gerekirse Cumhuriyetçi Parti ile işbirliği yapmaktan kaçınmayacak.

Dış politikada ise, Obama'nın mevcut siyasetini takip etmeyeceği daha çok Cumhuriyetçi Parti'nin çizgisinde ilerleyeceği belirtiliyor. Hillary Clinton 2003'te Irak'ın işgaline destek verenlerin başında yer alıyor. Suriye'de iç savaşın başlamasından kısa süre sonra açıklama yapan Clinton, "Ilımlı isyancılara silah ve askeri eğitim vermekten yanayım" demişti.

İran'la nükleer müzakerelere de mesafeli yaklaşan Hillary Clinton, "İran'a güvenmiyorum" açıklaması yapmıştı. IŞİD'le mücadelenin hava operasyonlarıyla devam etmesinden yana olan Clinton, ABD askerlerinin kara operasyonlarına katılmasına karşı çıkıyor.

Ukrayna konusunda da Obama'dan farklı bir siyaset izlemesi beklenen Hillary Clinton, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i Nazi Almanyasının lideri Adolf Hitler'e benzetmişti. "Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü korumak için daha çok şey yapmalıyız" diyen Hillary Clinton, "Ukrayna'ya silah verelim ve askerlerini eğitelim. Ukrayna ordusu ve halkı daha fazla desteği hak ediyor" şeklinde konuşmuştu.

TÜRKİYE'YE NASIL BAKIYOR?

Türkiye-ABD ilişkileri Bill Clinton döneminde altın çağlarından birini yaşamıştı. Ancak Türkiye Geroge W.Bush döneminde ABD ile zorlu bir dönem geçirmişti. Hillary Clinton 2008'de başkan adayı olduğunda dış politika ekibini, eşi Bill Clinton'ın Türkiye ile ilişkiler önem veren ekibinden oluşturmuştu. Hillary Clinton, Obama yönetiminin ilk döneminde dışişleri bakanı olarak görev yapmıştı. ABD Dışişleri koltuğunu bıraktıktan sonra "Zor Seçimler" isimli bir kitap yayımlayan Clinton, Türkiye'ye uzun bir bölüm ayırmıştı. Clinton Soğuk Savaş döneminde Türk ordusunun yaptığı darbelerin demokrasinin gelişimini engellediğini savunmuştu. Hillary Clinton dışişleri bakanlığı döneminde dönemin Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile de sıcak ilişki kurmuştu.

HILLARY CLINTON'IN BAŞKANLIK ŞANSI VAR MI?

Amerikan halkı Hillary Clinton konusunda ikiye bölünmüş durumda. Amerikalılar ya onu seviyor ya da nefret ediyor. Amerikan CNN televizyonunun geçtiğimiz mart ayında yaptığı bir kamuoyu yoklamasına göre, Hillary Clinton, Cumhuriyetçi adaylar Jebb Bush, Scott Walker ve Mice Huckabee'nin olası adaylıkları karşısında yarışı önde götürüyor. Seçmenlerin yüzde 55'i Hillary Clinton'a oy vereceğini söylüyor.

CUMHURİYETÇİ PARTİ ADAY ADAYLARI

ABD'de 2016 seçimleri için Cumhuriyetçi Parti'den halen Kentucky Senatörü Rand Paul ve Teksas Senatörü Ted Cruz aday adaylığını açıkladı. Cumhuriyetçi Parti içinde aday adaylığı için birçok isim daha gündemde.

Bu konuda adı en fazla geçen diğer isim eski başkan George W. Bush'un kardeşi eski Florida Valisi Jeb Bush. Bush'un son dönemde başkan adaylığı için bazı görevlerinden ayrılması ve seçim hazırlıklarına başlaması dikkati çekiyor. Ancak Bush henüz resmi olarak adaylığını duyurmadı.

Bunun yanında, New Jersey Valisi Chris Christie, Senatör Marco Rubio, 2012 seçimlerinde Mitt Romney'nin başkan yardımcısı adayı olan Wisconsin Milletvekili Paul Ryan, bir önceki seçimlerde de aday olan ve ön seçimlerde
sürpriz bir performans sergileyen eski Pennsylvania Senatörü Rick Santorum, Louisiana Valisi Bobby Jindal ve eski Arkansas Valisi Mike Huckabee'nin adları da zaman zaman 2016 yarışı için geçiyor.

ABD SEÇİM SİSTEMİ

ABD'de karmaşık bir başkanlık seçim sistemi bulunuyor. Ülkede, seçim dönemi, uzun aşamalar ve karmaşık sistem nedeniyle tüm yıla yayılıyor.

Başkanlığa aday olmak isteyenler, aday adaylıklarını açıklamalarının ardından kendi parti tabanında kulis yapmaya başlıyor ve ardından ön seçimlere gidiyor. Ön seçimlerde, her partinin aday adayı kendi partisinin kayıtlı seçmenlerinin karşısına çıkıyor.

Burada da sistem iki aşamalı işliyor. İlkinde, her eyaletteki partilerin kayıtlı seçmenleri, parti genel kurulunda hangi adaya oyunu vereceğini belirlemek üzere delegeleri seçiyor.

Genel Kurul'da da eyaletlerin delegeleri oylarını o eyaletteki seçmenin kararına göre kullanıyor ve çıkan sonuçlara göre partinin başkan adayı belli oluyor. Daha sonra da iki partinin başkan adayları ülke genelindeki başkanlık seçiminde yarışıyor.