Bilim insanları dünyanın “ilk bilgisayar”ı olarak bilinen 2 bin yıllık Antikythera düzeneğinin sırrını çözdü

Bir asırdan fazla bir süre önce keşfedildiği andan itibaren bilim insanları antik dünyadan günümüze ulaşan olağanüstü ve şaşırtıcı bir astronomik hesap makinesi olan Antikythera mekanizması konusunda kafa yordular. El ile çalışan 2 bin yıllık cihaz, bilinen beş gezegenin hareketini, ayın evrelerini,  Güneş ve Ay tutulmalarını tahmin ederek evrenin hareketini gösteriyordu. Ancak, bu dönemde yaşayan insanların metali nasıl işlediği ve cihazı hangi amaçla kullandığı hep merak konusu oldu. 

DÜZENEĞİ ANLAMAK İÇİN KOPYASI YAPILDI

İngiltere’de yer alan London College Üniversitesi’nden (UCL)  araştırmacılar, Antikythera düzeneğinin gizemini çözmek için cihazın bir kopyasını yapmaya başladıklarını ve kısmen mantığını çözdüklerini söyledi. 

Scientific Reports adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmanın başyazarı Adam Wojcik, "Yaptığımız yeni kopyanın, düzenek hakkında bugüne kadar toplanan tüm uyduğuna inanıyoruz. Diğer araştırmacılar da, geçmişte bazı adımlar atmış olsa da mekanizmanın üçte ikisinin eksik olması, nasıl çalıştığını kesin olarak bilmeyi zorlaştırdı” dedi. 

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNİN BAŞYAPITI

Dünyanın ilk analog bilgisayarı olarak tanımlanan mekanizma, 1900-1901 yılları arasında Yunan adası Antikythera açıklarında bulunan bir gemi enkazında bulundu. Geminin milattan önce birinci yüzyılda Girit ile Mora arasında Küçük Asya'dan Roma'ya giderken bir fırtınada battığına inanılıyor.

Öte yandan, aşınmış bir pirinç kütlesi gibi görünen düzenek yıllarca bir kenara atıldı. Ancak, onlarca yıllık bilimsel çalışma, nesnenin makine mühendisliğinin bir başyapıtı olduğunu ortaya çıkardı. 

YUNAN TANRILARININ CENNETİNE GİRİŞ YAPIN

30 santimetre yüksekliğinde ahşap bir kutu içine yerleştirilen mekanizma, nasıl kullanıldığını anlatan bir eski yazıların olduğu bir kullanma kılavuzu ve kadranlara bağlı 30'dan fazla bronz dişli çark içeriyor. Okunabilen yazıların bir kısmında ise, “Kolu çevirin ve Yunan tanrılarının cennetine giriş yapın” yazıyor,

Londra'daki Bilim Müzesi'nde eski bir makine mühendisliği küratörü olan Michael Wright, mekanizmanın nasıl çalıştığını ve çalışan bir kopyasını bir araya getirdi. UCL ekibi ise  Wright ve diğerlerinin çalışmalarından yaralanarak üzerindeki yazıtları ve antik Yunan filozofu Parmenides tarafından tanımlanan matematiksel yöntemi kullanarak, gezegenler ve diğer cisimleri belirledi. 

ANTİK YUNANLILAR METALİ NASIL İŞLEDİĞİ HALA BİR GİZEM

Araştırmacılara göre,mekanizma Güneş’in, Ay’ın, Merkür’ün, Venüs’ün , Mars’ın, Jüpiter ve Satürn gezegenlerinin hareketlerin hareketini  eş merkezli halkalar üzerinde gösteriyor. Cihaz, Güneş’in ve gezegenlerin Dünya'nın etrafında döndüğünü varsayıyor.

Araştırmacılar, yaptıkları çalışmanın onları Antikythera cihazının cenneti nasıl gösterdiğine dair gerçek bir anlayışa yaklaştırdığına inanıyor, ancak metali şekillendirmek için bir torna tezgahı olmadan, eski Yunanlıların bu tür bileşenleri nasıl ürettiği hala gizemini koruyor.