2024 yılına bakış: Dünya sahnesine damga vuran olaylar

2024 yılı dünyada birçok dönüm noktası olaya sahne oldu. 

Savaşlardan doğal afetlere siyasi krizlerden teknolojik gelişmelere bu yıl dünyada yaşananlar...

JAPONYA'YI DEPREM VURDU

2024 yılına girer girmez, dünya bir felaketle sarsıldı.

Japonya'nın batısındaki İşikawa eyaleti ve bu bölgedeki Noto Yarımadası kıyısında ocak ayının ilk haftasında çok sayıda deprem meydana geldi.

Depremlerde 240'ın üstünde kişi yaşamını yitirirken, sarsıntılar sonrası oluşan tsunami nedeniyle bölge genelinde 1,9 kilometrekarelik alan sular altında kaldı.

İRAN'DA TERÖR SALDIRISI

İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD'nin Bağdat'taki saldırısında öldürülmesinin 4. yılı dolayısıyla 3 Ocak'ta düzenlenen anma törende, kabristana giden yol üzerinde iki patlama meydana geldi.

Saldırılarda kadın ve çocukların da aralarında olduğu 89 kişi hayatını kaybetti, 284 kişi yaralandı.

İranlı yetkililer, patlamaların canlı bomba saldırıları sonucu gerçekleştiğinin tespit edildiğini duyurdu, saldırıları terör örgütü DAEŞ üstlendi.

İSRAİL'E SOYKIRIM DAVASI

Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten itibaren Gazze'de işlediği fiillerle 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD'de 29 Aralık 2023'te dava açarak geçici tedbir kararı alınmasını talep etti.

Söz konusu davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşması 11 Ocak'ta Hollanda'nın Lahey kentinde başladı.

UAD, İsrail'in Gazze sakinlerine yönelik öldürme, saldırı ve yıkımla ilgili her türlü eylemden kaçınması ve soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmetti.

TÜRKİYE'NİN İLK UZAY YOLCUSU

Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı'nın da içinde bulunduğu SpaceX'e ait uzay aracı, 19 Ocak'ta, NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden başarıyla fırlatıldı.

Böylece ilk Türk astronot unvanını alan Gezeravcı'nın uzaydaki ilk sözü "İstikbal göklerdedir" oldu.

Axiom-3 (Ax-3) mürettebatını taşıyan Dragon uzay aracı, 20 Ocak'ta Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) başarıyla kenetlendi.

Dragon kapsülü, 9 Şubat'ta ABD'nin Florida eyaleti açıklarında okyanusa iniş yaptı.

İLK BEYİN ÇİPİ YERLEŞTİRİLDİ

ABD'li nöroteknoloji şirketi Neuralink'in kurucusu Elon Musk, 30 Ocak'ta, ilk kez bir insana beyin çipinin yerleştirildiğini açıkladı.

Musk, yaklaşık bir ay sonra, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla bilgisayar faresini kontrol edebildiğini belirtti.

Ardından 21 Mart'ta Neuralink, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla satranç oynadığını kaydetti.

PUTİN'İN BİR NUMARALI RAKİBİ ÖLDÜ

Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri, 16 Şubat'ta, tutuklu muhalif Aleksey Navalni'nin cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Navalni'nin Rusya'daki cezaevinde ölümüne ilişkin güvenilir ve şeffaf bir soruşturulma yürütülmesi çağrısında bulundu.

MOSKOVA'DA TERÖR SALDIRISI

Moskova'da "Crocus City Hall" adlı konser salonuna 22 Mart akşamı silahlı kişilerce saldırı düzenlendi.

Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde saldırganların otomatik silahlarla salonda rastgele ateş açtıkları görüldü.

Konser salonunun bulunduğu binanın çatısı, çıkan yangının ardından çöktü.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 teröristin de içinde olduğu 11 kişinin yakalandığını belirtti.

Saldırıda 144 kişi hayatını kaybetti.

GAZZE'DE TOPLU MEZARLAR

BM İnsan Hakları Konseyi, İsrail'in yoğun saldırıları altındaki Gazze'de acilen ateşkes sağlanmasını talep eden karar tasarısını kabul etti.

İsrail ordusunun baskın düzenleyerek yüzlerce Filistinliyi öldürdüğü ve harabeye çevirdiği Gazze kentindeki Şifa Hastanesi avlusunda toplu mezar bulundu.

BİRÇOK ÜLKE FİLİSTİN'İ TANIDI

Barbados yönetimi, Jamaika, Bahamalar, Norveç, İspanya, İrlanda, Slovenya ve Ermenistan, Filistin'i devlet olarak tanıma kararı aldı.

İRAN CUMHURBAŞKANI HELİKOPTER KAZASINDA ÖLDÜ

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan helikopter kazasında hayatını kaybetti.

NETANYAHU İÇİN TUTUKLAMA KARARI BAŞVURUSU

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında "yakalama kararı" başvurusunda bulundu.

Han, Netanyahu ve Gallant'a ilaveten Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar ve Hamas'ın askeri kanadı İzeddin el-Kassam Tugayları'nın lideri Muhammed ed-Dayf hakkında "yakalama kararı" başvurusunda bulundu.

TRUMP'A SUİKAST GİRİŞİMİ

14 Temmuz'da Trump'ın başkanlık seçimleri öncesinde Pensilvanya'da düzenlediği seçim kampanyası sırasında kürsüde konuşurken yaklaşık 7 el silah sesine benzer patlamalar duyuldu.

İlk patlamanın ardından Trump'ın kürsüde sağ kulağını tuttuğunun görülmesinin ardından, korumaları, Trump'ın etrafını sardı.

Trump'ın, kürsüden inmeden önce sağ yanağında kanlar akarken yumruğunu havaya kaldırdığı anlar kameralara yansıdı.

NETANYAHU, ABD KONGRESİ'NDE KONUŞTU

İsrail'in Gazze'deki saldırıları sürerken Netanyahu, 24 Temmuz'da ABD Kongresi liderlerinin daveti üzerine Kongre'deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı.

ABD Kongresindeki konuşması sırasında 56 kez ayakta alkışlanan Netanyahu, konuşmasında Gazze'nin Refah bölgesinde hiç sivilin öldürülmediğini ileri sürdü.

HAMAS LİDERİ HANİYE ÖLDÜRÜLDÜ

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin, misafir olduğu konut 31 Temmuz'da 02.00 sıralarında havadan atılan mermiyle hedef alındı.

Haniye, uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti.

Suikasta uğraması birçok ülkede protesto edilen Haniye için gıyabi cenaze namazları kılındı.

İLK YAPAY ZEKA YASASI

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedeflenen, dünyanın ilk "Yapay Zeka Yasası" resmi gazetede yayımlanmasının ardından AB üyesi ülkelerde 1 Ağustos'ta yürürlüğe girdi.

BANGLADEŞ'TE ÖĞRENCİLER SOKAĞA DÖKÜLDÜ

Bangladeş'te 1971'deki Bağımsızlık Savaşı'nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından ülkede büyük protestolar baş gösterdi.

Gösteriler sırasında şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina 5 Ağustos'ta resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan'a gitti, göstericiler ise bu sırada Başbakan'ın resmi konutunu bastı.

İSRAİL'İN ÇAĞRI CİHAZI SALDIRISI

İsrail, 17-18 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı "pager" isimli çağrı cihazlarına ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti.

Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.

NETANYAHU İÇİN TUTUKLAMA EMRİ ÇIKTI

UCM, 21 Kasım'da Gazze'de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyurdu.

Mahkeme ayrıca İsrail'in, UCM'nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetti.

DONALD TRUMP YENİDEN ABD BAŞKANI SEÇİLDİ

ABD'liler 5 Kasım'da başkanlık seçimi için sandık başına gitti. Cumhuriyetçilerin adayı Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris'in yarıştığı seçimi Trump kazandı.

Rakibi Harris'e yaklaşık 5 milyon oy fark atan Trump, zafer konuşmasında "47. başkan seçilmem dolayısıyla Amerikan halkına teşekkür ediyorum" dedi. 

SURİYE'DE ESAD REJİMİ ÇÖKTÜ

Suriye'de 27 Kasım'da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşar Esad güçleri arasında çatışmalar yoğunlaştı.

Rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurdu.

Suriye'de 1963'de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011'de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam'ın 8 Aralıkta rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü.

Rejim lideri Beşar Esad, 8 Aralık'ta başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya'ya kaçtı.

GÜNEY KORE'DE BAŞARISIZ SIKIYÖNETİM İLANI

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, "muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı" gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti.

Aynı gece Ulusal Mecliste düzenlenen acil oturumda sıkıyönetim kararının kaldırılmasına ilişkin verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi.

Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından "hükümsüz" hale geldiğini açıkladı.

Bunun üzerine Bakanlar Kurulunu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurdu.

FRANSA'DA HÜKÜMET DÜŞTÜ

Fransa'da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier'nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık görevinin ardından 4 Aralık'ta düştü.

Fransa’da muhalif solcu ve aşırı sağcı milletvekilleri Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 3 ay önce atadığı Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin güvenoyu alamayarak düşmesini memnuniyetle karşıladı.

Macron, Başbakan Barnier'nin istifasını onayladı. Barnier hükümetinin düşürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık'ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu. 

SURİYE'YE İLK RESMİ ZİYARET

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye'nin başkenti Şam'da Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed Şara ile bir araya geldi.

Fidan, Suriye'ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu.