TCMB, TL zorunlu karşılık belirlemede "kredi büyümesi" kriteri getirdi

TCMB'nin resmi internet sitesinde "Zorunlu Karşılıklara İlişkin Basın Duyurusu" yayımlandı.

Buna göre, zorunlu karşılıkların finansal istikrarı destekleyecek şekilde makro ihtiyati bir araç olarak daha esnek ve etkin kullanılmasına karar verildi. Bu doğrultuda zorunlu karşılık oranı ve zorunlu karşılıklara ödenen faiz/nema uygulamalarında değişikliğe gidildi.

Yürürlüğe girecek değişiklikler ile Türk lirası zorunlu karşılık oranları ve Türk lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara ödenecek faiz/nema oranı, bankaların dövize endeksli kredileri ile bankalara kullandırılan krediler hariç Türk lirası cinsi standart nitelikli ve yakın izlemedeki nakdi kredileri toplamının yıllık büyüme oranları ile ilişkilendirildi.

KREDİ BÜYÜME ORANLARI HESAPLANACAK

TCMB'ye göre, kredi büyümesi yüzde 10 ila yüzde 20 arasında (referans değerler) olan bankalar için Türk lirası zorunlu karşılık oranları, 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) ve 3 yıldan uzun vadeli diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) hariç tüm vade dilimlerinde yüzde 2 olarak uygulanacak.

Diğer bankalar için zorunlu karşılık oranlarında herhangi bir değişikliğe gidilmedi.

Ayrıca, mevcut durumda Türk lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara uygulanan yüzde 13 faiz/nema oranı, kredi büyümesi referans değerler arasında gerçekleşen bankalar için yüzde 15, diğer bankalar için yüzde 5 olarak dikkate alınacak. 

Yeni yöntemle; kredi büyüme oranları her zorunlu karşılık döneminde hesaplanacak, büyüme oranları referans değerler arasında kalan bankalar takip eden üç ay boyunca (6 tesis dönemi) ilgili zorunlu karşılık oranları ve faiz/nema oranlarına tabi olacak.

Yeni uygulama ile ilk aşamada piyasaya yaklaşık 5,4 milyar TL ve 2,9 milyar dolar karşılığı altın ve döviz likiditesi verilmesi bekleniyor.

VİDEO: TÜRKİYE'YE YABANCI SERMAYE GİRİŞİ YÜZDE 12 ARTTI

ZORUNLU KARŞILIKLAR NEDİR?

Zorunlu karşılıklar, mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak, merkez bankasında tutmaları gereken mevduatlarının kanunen saptanmış oranıdır.

Zorunlu karşılık oranları merkez bankaları için para politikası aracı olarak kullanılabilir. Piyasadaki para miktarı bu oranlarla ayarlanır ve bankaların kredi tabanını direkt olarak etkiler. Eğer banka atıl paraya - kredi veya yatırım için kullanılmamış, bankada biriken para - sahip değilse, zorunlu karşılık oranı artırıldığında bankalar verdikleri kredileri geri çağırır, bu da para arzının azalmasına yol açar; zorunlu karşılık oranı azaltıldığında zorunlu karşılıkların bir kısmı kullanılabilir para haline gelir, yani kredi tabanının artmasına yol açar.

Bu da zorunlu karşılık oranının, artırılması sonucunda daralmacı para politikası aracı olarak, azaltılması sonucunda ise genişlemeci para politikası aracı olarak kullanıldığını gösterir. Günümüzde de finansal risklerin artması sonucunda etkili bir para politikası aracı olmuştur.