Özel sektör ve devlet girişimcileri nasıl destekliyor?

Arife Selin Gürer / ntv.com.tr

'ORTAK' YATIRIMCILARLA GİRİŞİMCİLERİ BULUŞTURUYOR! BAŞVURMAK İÇİN TIKLAYIN

Girişimcilik ve girişimciler katma değer yaratma, istihdam yaratma, sektörler arası ilişkileri kuvvetlendirme, sosyal fayda ve fakirlikle mücadele, dengeli gelir dağılımının sağlanmasına yardımcı olmaları gibi özelliklerinden dolayı ülke ekonomilerinin gelişiminde önemli bir role sahip.

Girişimcilerle yatırımcıları bir araya getiren melek yatırımcı ağları, finansal destek sağlanırken aracı konumda. Son 10 yılda Türkiye’deki sayıları devlet teşvikiyle birlikte çoğalmış durumda. Aynı oranda da lisanslı melek yatırımcı sayısı giderek artıyor.

Girişimciler nasıl destekleniyor? ntv.com.tr girişimcilik sektöründe önde gelen üç isme konuya ilişkin bazı sorular yöneltti. 

1- Melek yatırımcılar kim?

Melek yatırımcıları, startuplara erken aşamada yatırım yapan ve genelde bireysel olarak hareket eden varlıklı kişiler olarak tanımlayan Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin'e göre, girişimin ayağa kalkması ve büyümesi için ihtiyaç duyulan finansman melek yatırımcı tarafından sağlanırken yatırımcı da büyüyen girişim ile para kazanmış oluyor.

Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren, "Melek yatırımcılar henüz yolun başında olan (Start-up) iş fırsatına yatırım yaparak işletmelerin büyümeleri veya gelişmeleri için sermaye sağlarlar. Başka bir deyişle yüksek risk ve yüksek büyüme potansiyeli içeren firmalara, kuruluşlarının çok erken bir döneminde yatırım yapan özel yatırımcılardır. Dünyadaki yeni gelişmeleri görmek ve işlerdeki inovasyonu anlamak isteyen kişiler melek yatırımcı olmaktadır.

Ülkemizde ise son yıllarda parasını farklı şekilde değerlendiren bir kesimin melek yatırımcılığa kaydığını görüyoruz" şeklinde tanımladı.

Şirket Ortağım Melek Yatırımcılık Ağı Direktörü Sadık Köseoğlu ise melek yatırımcılık sistemini şöyle anlattı:

"Melek Yatırımcılık; henüz başlangıç aşamasında olan bir iş fırsatının büyümesi ve gelişmesi için girişimlere finansman,bilgi birikimi ve tecrübe aktarımının sağlanmasıdır.

Ülkemizdeki "melek yatırımcılık" sistemi, Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan "Bireysel Katılım Sermayesi Yönetmeliği" kapsamında yasal bir zemine kavuşturulmuş olup, bu yönetmelik sayesinde BKY lisansına sahip yatırımcılar yaptıkları yatırımlarda yüzde 75 veya yüzde 100 gelir vergisi muafiyetinden faydalanabilmektedirler.

Melek yatırımcıları ise kişisel maddi varlıklarını ve tecrübelerini başlangıç aşamasındaki şirketlere aktaran gerçek kişiler olarak tanımlayabiliriz. Melek Yatırımcıların yaptıkları yatırımlar fonlar ya da stratejik ortaklarla kıyaslanınca düşük seviyelerde olup bu tip yatırımların amacı başlangıç aşamasındaki şirketin belli bir noktaya kadar ilerlemesini sağlamaktır."

2- Melek yatırım ağları nasıl çalışıyor? (Fonlar ve yatırmcılar ne işe yarar? Neden girişimlere destek oluyorlar?)

Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin: 

"Fonlar ve yatırımcılar, startupların/girişimcilerin farklı aşamalarda ihtiyaç duydukları finansal desteği sağlarlar. Bunu yaparken aslında risk alıyorlardır. Çünkü girişimcinin başarısız olması demek yapılan yatırımın batması demektir.

Bununla birlikte girişimci büyür ve para kazanırsa da yatırımcılar ve fonlar da girişimci ile birlikte para kazanmış kar elde etmiş olurlar. 

Fonlardan ve yatırımcılardan gelecek olan maddi destek ile birlikte girişimlere kaynak olarak, ihtiyaçları ve eksiklikleri giderilir. Bu sayede girişimler daha hızlı büyümeye ve gelişmeye devam edebilir ve başarılı projeler ortaya koyarak büyük girişimler haline gelebilirler.

Yatırımcıların bir girişime destek olmasının temel sebebi kar elde etmek olsa bile; ekonomik nedenlerden farklı olarak insani ve sosyal sebepler veya kişisel nedenlerle de yatırımcılar projelere yatırım yapabilmektedir." 

Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren: 

"Girişimcilerle yatırımcıları bir araya getiren melek yatırımcı ağları, finansal destek sağlanırken aracı konumdadır. 

Son 10 yılda Türkiye'deki sayıları devlet teşvikiyle birlikte çoğalmış durumda. Aynı oranda da lisanslı melek yatırımcı sayısı giderek artıyor.

Bununla birlikte melek yatırım ağları olmadan girişimcilerin yatırımcılara ulaşması bir hayli zor. Network, yatırımcıya ulaşım kolaylığı, ortak yatırım gibi bir çok avantaj sağlayan melek yatırım ağları gelecekte de girişimcilik ekosistemindeki yapıtaşlarından biri olmaya devam edecektir."

Şirket Ortağım Melek Yatırımcılık Ağı Direktörü Sadık Köseoğlu:

"Biz rehberlik ettiğimiz girişimciler ile melek yatırımcı üyelerimizi her 3 ayda bir düzenli olarak bir araya getirerek yatırımcılarımızın girişimlere finansman, bilgi birikimi ve tecrübelerini aktarmalarını sağlamaktayız.

Bu toplantılarımız için sektör farkı ayırt etmeksizin sürekli girişim başvurusu almaktayız. Bu başvurular haricinde ağ olarak katıldığımız girişimci etkinlikleri, jüri üyelikleri ve mentorluklarda da sürekli yeni girişimler dinliyoruz. Web sitemiz üzerinden başvuru yapan ya da etkinliklerde dinlediğimiz bu girişimler arasından titizlikle seçtiğimiz 3 girişim ise finansalları sunumları çalışılmış bir şekilde yatırımcı üyelerimize sunum yapma imkanı buluyor."

3- Hangi kriterlerle yatırım yapıyorlar?

Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin:

"Yatırımcı girişimi seçerken, girişimin büyüme potansiyelini, ekibin yetkinliğini ve pazarın büyüklüğünü ve neticesinde para kazanma potansiyelini değerlendirir. 

Girişimci yatırımcıyı seçerken sadece yatırımın büyüklüğünü, yatırımcının kendisine yapacağı finansal yatırımı değil yatırımcının kendisine sağlayacağı tecrübeyi, bağlantıları, olası iş geliştirme desteklerini de değerlendirmek ister."

Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren: 

"Bir girişimin yatırım süreçlerine dahil edilebilmesi için iki asgari kriter bulunuyor. Şirketinizin tüzel kişiliğinin resmi olarak kurulmuş olması ve girişim projenizin müşterilerinin bulunması ve hali hazırda fatura kesiyor olması. Girişim bu asgari kriterleri karşılıyor ise online başvuru gerçekleştiriyor. Hem online başvurular hem de ekosistem içinde bulunan üniversiteler ve kuluçka merkezlerindeki girişimler değerlendirme sonucu seçiliyorlar.

12 ay boyunca her ay 4 kere yatırımcılarımızla toplantılar düzenliyoruz. Her ay seçilen girişimler ilk toplantıda yatırımcıların değerlendirmesi sonucu seçiliyor ve ay sonundaki toplantıya katılmaya hak kazanıyorlar. Son toplantıdan sonra da yatırım süreçleri başlıyor."

Şirket Ortağım Melek Yatırımcılık Ağı Direktörü Sadık Köseoğlu:

"Öncelikle girişimcilerin uyumu, tutkulu olmaları, gözlerinin parlaması ve işlerine ne kadar hakim oldukları yatırım kararında en öncelikli kriter diyebiliriz. Ayrıca; özgün ve büyüme eğilimi yüksek bir girişim olması, ticari hale gelmiş ve fatura kesiyor olması, pazarda talep görme potansiyeli olan, uluslararası pazarda büyüme şansı bulunan ve sürdürülebilir girişimler olması oldukça önemli."

Aslında para dışında yatırımcı tarafından girişimciye aktarılan bu tecrübe, network, iş geliştirme gibi başlıklardan dolayı bu tür yatırımlara "akıllı para" (Smart Money) deniliyor.

Bu bahsedilenler çerçevesinde tarafların birbirinden beklentilerini en başta net bir şekilde ortaya koyması, tarafların yatırım ve devamındaki sürece ilişkin hak ve yükümlülükleri nelerdir iyi belirlemesi gerekmektedir."

KAMU NASIL DESTEK OLUYOR?

Devlet kendi işini yapanları destekliyor. Kendi işini kurma kararı veren, girişimci olan ya da hali hazırda var olan işletmesini geliştirmek isteyen vatandaşlara para desteği verebiliyor.

Peki hangi kurumlardan hangi alanlarda destek alınabilir?

KOSGEB

Desteklenen Sektörler

-Madencilik ve Taş Ocakları

-İmalat

-Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı

-Su Temini, Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri

-İnşaat

-Toptan ve Perakende Ticaret; Motorlu Kara Taşıtlarının Motosikletlerin Onarımı

-Ulaştırma ve Depolama

-Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri

-Bilgi ve İletişim

-Finans ve Sigorta Faalietleri

-Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler

-İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri

-Kültür, Sanat,Eğlence, Dinlence ve Spor

-Diğer Hizmet Faaliyetleri

TÜBİTAK

Destekler

1512 -- BiGG programı, bireysel (henüz şirket kurmamış) girişimcilerin; “yenilikçi ve özgün yönleri bulunan (rekabetçi), ulusal ve global pazarlarda ticarileşme potansiyeli yüksek, istihdam ve katma değer yaratabilme imkanı olan, teknoloji tabanlı iş fikirlerini” hayata geçirebilmesi için 200.00 TL’ye kadar hibe desteği sunulan bir programdır.

Sanayi Ulusal Destek Programları

1501 - TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

1505 - Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı

1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

1514 - Girişim Sermayesi Destekleme Programı (Tech-InvesTR)

Kamu Ulusal Destek Programları

1007 - Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini D.P.

1301 - Bilimsel ve Tekn. İşblğ. Ağları ve Platf. Kurma Girişimi Proj. (İŞBAP)

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Destekler

-Teknoloji Girişimleri için TÜBİTAK işbirliği ile Destek

Hazine ve Maliye Bakanlığı, girişim sermayesi fonlarına 5 yılda azami olarak 400 milyon TL kaynak sağlayacağını açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanlığından açıklanan bilgilere göre Tech-InvesTR Programı (Girişim Sermayesi Destekleme Programı) kapsamında girişim sermayesi fonlarına kaynak aktarımı yapılacak.

-AR-GE İndirimi

-TEKNOPARK (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı iş birliği ile)

-Hammadde ve Ara Malı Üretimi

-Makine İmalatı

-Tarım Sektörü

VİDEO: 'ORTAK' NTV'DE BAŞLIYOR!