Fındıkta zirai don: Yüzde 90'a varan kayıp var

Türkiye’nin dünyada üretiminde lider olduğu fındık, aralık ve ocak ayında mevsim normallerinin üstünde seyreden hava sıcaklıklarının ardından, soğuk hava dalgasının etkisinde kaldı.

Şubat ve mart ayında Ordu’da etkili olan kar yağışıyla birlikte bölgede zirai don afeti yaşandı. Üretici birlikleri tarafından yapılan incelemelerde 200 ile 600 rakım arasındaki fındık bahçelerinde yüzde 30’dan başlayarak yüzde 90’a ulaşan zararın oluştuğu tespit edildi.

Bahçelerini sigortalayan üreticiler Tarım Sigortaları Havuzu’nun (TARSİM) kapısını çaldı. Bahçesinin zarar gördüğünü öne süren yaklaşık 45 bin çiftçi, hasar tespit çalışması yapılması için TARSİM’e başvuruda bulundu.

"SICAKLIK YÜKSEK KESİMLERDE EKSİ 16'YA KADAR DÜŞTÜ"

​Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu üyesi Arslan Soydan, fındığın kuraklık, hastalık, zirai don ve dolu gibi meşakkatli bir süreçten geçtiğini söyledi. Aralık ve ocak ayında hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle fındık tomurcuklarının açtığını belirten Soydan, yağan kar ile birlikte sıcaklıkların sıfırın altında 15 dereceye kadar düşmesi sonucu fındıkta zirai don afeti yaşandığını ifade etti.

Soydan, “Özellikle bu sene yurdumuzda sıcak havaların devam etmesinden dolayı Karadeniz Bölgesi’nde de aralık, ocak ayında hava sıcaklıklarının 20 derecelerin üzerinde seyretmesi nedeniyle fındık tomurcukları sıcak havaya dayanamayarak yaprakları açmaya başladı. Bunun devamında bir kar yağışını biz bekliyorduk. Çünkü yağmurun ve karın yağması, toprak dengelerinin düzenlenmesi, fındık dallarının daha güçlü beslenmesi açısından çok önemliydi. Şubat ayında bölgemize kar yağdı. Kar yağmasına sevindik ama tomurcukların açmasından dolayı kar yağışının eksi derecelerdeki sıcaklıklarda seyretmesi nedeniyle zirai don riskinin olacağını hep düşündük. Yağan kar yaklaşık 3-4 gün gece ayaz yaparak ciddi derecede bir don olayına neden oldu. Sahile yakın kesimlerde eksi 5, yüksek kesimlerde eksi 15, 16 derecelere kadar düştü. Sıcaklıklarda yaşanan düşüşün ardından fındıkta bir zirai don afeti oluştu” diye konuştu.

"REKOLTEYİ MUHAKKAK ETKİLEYECEK"

İl genelinde 200 ile 600 rakım arasında fındık bahçelerinde yüzde 30 ile 90 arasında zarar oluştuğunu kaydeden Soydan, “Havaların yeniden açmasıyla birlikte ziraat odalarımızın tarım danışmanlarıyla alanlara giderek bir ön çalışma yaptık. Bu çalışma sonucunda özellikle Ordu’nun batı tarafından doğu tarafına kadar, yani Samsun sınırından hatta Giresun’un Piraziz, Bulancak gibi birçok ilçesinde 200 rakım ile 600 rakım arasında yüzde 30 ile yüzde 90’a varan hasarların meydana geldiğini tespit ettik. Zararın boyutu bu bölgelerde fındık çeşitlerine, yönlere göre var olduğunu gördük. Ordu’nun 227 bin hektar alanında ortalama 200 bin tonluk fındık rekoltesini, yaşanan zirai don bu yıl muhakkak etkileyecektir. İnşallah bundan sonraki süreçte başka afet olmaz, üreticilerimiz emeğinin karşılığını 2021 yılı hasat döneminde de alır” açıklamasında bulundu.

"BAHÇEMDE YÜZDE 60 ORANINDA ZARAR GÖRDÜM"

Fındık üreticileri de bahçelerinde gözle görülür zararın oluştuğunu söyledi. Perşembe ilçesinde 40 yıldır fındık üreticiliği yapan Ahmet Kaya (52), “İlimizde bir zirai don afeti yaşandı. Bu afet sonucunda palaz ve yağlı dediğimiz fındıklarda yüzde 40-50 bir hasar meydana geldi. Bahçemi gidip inceledim. Bahçemde yüzde 60 oranında bir zarar gördüm. Geçen sene 3 ton fındığım olmuştu. Bu sene inşallah 1 ton olur diye düşünüyorum. Olmayabilir de çünkü bizi zirai donun ardından dolu yağışı vurdu. Hem don hem dolu nedeniyle zararımız yüksek” şeklinde konuştu.

"BU YIL YARI YARIYA KAYIP BEKLİYORUM"

Çocukluğundan bu yana fındık ürettiklerini kaydeden fındık üreticisi Engin Çarkçı (56) ise, “Zirai don afeti nedeniyle fındıkta kesinlikle bir zarar var. Hafta sonu köydeydim. Bahçelerde yaptığım incelemelerde fındığın yanı sıra bütün meyve ağaçlarımda hasar meydana geldiğini gördüm. Gözle görülür bir şekilde zarar var. Tahminime göre yüzde 80'e varan bir hasar yaşandı. Ben sigorta acenteciliği de yapıyorum. Gelen ihbarlar üzerine açmış olduğumuz hasar dosyalarında en düşük yüzde 44 ile yüzde 68 arasında eksper yetkili arkadaşlarımız hasar tespiti yaptılar. Onlar da resmi olarak evraklara işlendi. Benim 1 tona yakın fındığım oluyordu. Bu afetle birlikte yüzde 50 civarında bir hasar oluştuğunu düşünüyoruz. Yani bu yıl ürünümde yarı yarıya bir kayıp yaşayacağımızı bekliyorum” ifadelerinde bulundu.

DÜNYANIN EN DAYANIKLI ATLARIYLA REKOR DENEMESİ