Borsada yeni dönem

Sermaye Piyasası Kurulu yetkililerinin verdiği bilgiye göre, SPK tarafından 23 Temmuz 2010'da yapılan ''ABC düzenlemesi'', bugün devreye girdi.

SPK'nın yeni uygulamasıyla hisse senetleri A, B ve C gruplarına ayrılacak. A grubu hisseler krediye konu olabilen, sürekli müzayede sistemiyle işlem gören ve yatırımcı bilgilendirme konusunda olağan uygulamaya sahip hisseler olarak gösteriliyor.

SPK'nın yeni düzenlemesiyle, yatırımcı artık hisse senetlerinde daha bilinçli yatırım yapabilecek. Yatırımcı, yatırım yapmadan önce, alınan hissenin taşıdığı risk öğrenilecek.

Yeni dönemde, işlem yasağı uygulamalarında 30 Temmuz 2010 öncesindeki işlem yasağı verileri geçerli olmayacak. Ayrıca, işlem yasağı kaldırılan kişilerin işlem yasağına konu olan paylarının yasaklı pay statüleri de kaldırılıyor.

Yeni halka açılan tüm şirketler üç ay süreyle ABC uygulamasına tabi olmayacak.

ABC düzenlemesi, sadece İMKB Hisse Senetleri Piyasası;nda işlem gören hisse senetlerini kapsamakta olup, KOBİ niteliğindeki şirketler için açılan İMKB Gelişen İşletmeler Piyasasında yer alan şirket paylarını kapsamıyor.

AMAÇ SPEKÜLASYON VE MANİPÜLASYONU ÖNLEMEK
Borsa yatırım fonlarının payları da ABC düzenlemesi kapsamı dışında olacak.

ABC düzenlemesinin iki temel amacı bulunuyor ve bunlar, ''şirket temel göstergelerinden bağımsız ve şirket temel göstergeleri ile ilgisi kurulamayan ikincil piyasa işlemlerinde spekülatif balon oluşumunun önlenmeye çalışılması'' ve piyasa dolandırıcılığına yönelik (manipülatif) işlemleri azaltmak ve caydırmak'' olarak sıralanıyor.

A, B ve C grubuna ayrılma, şirketlerin risk ve getirilerine göre veya başka bir özelliğine göre sınıflandırma olmayıp, sadece ikincil piyasa işlem kuralları ile ilgili ayrımı gösteriyor.

Yetkililer, SPK veya İMKB'nin, bir şirketin ikincil piyasasında fiyatın ne olması gerektiği konusunda görüş belirtmediğini, ancak alım satım kurallarının objektif kriterlere göre dizayn edilmesi, işlem piyasasının güvenilirliğinin sağlanması ve sağlıklı fiyat oluşumunu amaçladığını vurguluyor.

ABC düzenlemesine benzer uygulamalar gelişmiş batı ülkeleri piyasalarında da uygulanıyor.

B ve C grubuna dahil şirket paylarının işlem hacmi, toplam şirket paylarının işlem hacminin yüzde 4'ü dolayında bulunuyor.

B ve C grubuna giren şirket payları kredili işleme konu olamayacak. Kredili işlem, hem kredili alım, hem de teminat olarak kullanılmayı kapsayacak.

B ve C grubuna giren şirket payları açığa satışa konu olamayacak.

Daha önce kredili işleme konu olan B ve C grubu paylarla ilgili mevcut kredilerin tasfiyesinin hemen yapılması gerekmemektedir. Tasfiye işlemi, İMKB'nin mevcut kredi listesinden çıkan payların tasfiye kurallarına paralel olacak şekilde 3 aylık süre içerisinde gerçekleştirilecektir.

ABC düzenlemesinde şirket listelerinin belirlenmesinde ''fiili dolaşımdaki pay oranı (FDPO)'' kullanılan kriterlerden biri ve FDPO, MKK tarafından 1 Ekim'den itibaren her hafta güncellenerek MKK'nın internet sayfasından yayınlanacak.

İMKB endekslerinin hesaplanmasında halen FDPO kullanılması gibi bir uygulama bulunmuyor. Endekslerin hesaplama yönteminde ABC düzenlemesi kapsamında bir değişiklik yapılıyor, ancak C listesinde yer alan hisseler İMKB 100 Endeksi kapsamına dahil edilemeyecek.

B VE C GRUBU ŞİRKET HİSSELERİ, KREDİLİ İŞLEME VE AÇIĞA SATIŞA KONU OLAMAYACAK
B ve C grubuna dahil edilecek şirketlerin belirlenmesinde, halka açık piyasa değeri (fiili dolaşımdaki paylar dikkate alınacaktır), Fiili dolaşımdaki pay sayısı (FDPS), Fiili dolaşımdaki pay oranı (FDPO), Gözaltı Pazarı'nda işlem görüyor olma, Menkul kıymet yatırım ortaklıkları için borsa fiyatının birim pay değerin 1,5 veya 2 katı olması durumu temel kriterler olarak belirleniyor.

A, B ve C grubu pay piyasalarında 2011 yılı başından itibaren kuralları İMKB tarafından belirlenecek otomatik seans durdurma ve brüt takas uygulaması devreye girecek.

Şartları oluştuğu takdirde, hangi grupta yer alırsa alsın tüm hisse senetleri için İMKB tarafından seans durdurma ve brüt takas uygulaması yapılabilecek.

B ve C grubu kapsamına giren şirketlerin paylarında ilk defa işlem yapacaklar, 2010 yılı sonuna kadar uygulanmak üzere, B ve C grubu hisselerde ilk defa işlem yaptıklarında işlem yapılan her bir aracı kurum tarafından işlem kuralları konusunda en az bir kez bilgilendirilecekler.

2011 yılı başından itibaren ise, bu bilgilendirme B ve C grubundaki her bir hisse (kıymet, tahta) bazında en az bir kez yapılacaktır.

Bu bildirimlerin tamamında ''işlem kuralları bildirim formu'' kullanılacak ve bu formun içeriğinde A, B ve C grubu işlem kuralları yer alacaktır. Yani her bir aracı kurum B ve C grubu hisselerde işlem yapan yatırımcılara A, B ve C işlem kurallarını bildirmek zorunda olacaktır.

ABC düzenlemesi, piyasa yapıcılığı sistemini dolaylı olarak teşvik ettiğine de dikkat çekiliyor.

İMKB düzenlemesi gereği, piyasa değeri 10 milyon liranın altında olan menkul kıymet yatırım ortaklıkları, piyasa yapıcısı ile işlem görenler hariç, tek fiyat sistemi ile işlem görecektir. Bu kural da, ABC düzenlemesi ile birlikte 1 Ekim 2010'da devreye girecektir (İMKB'nin 329 sayılı genelgesi).

A, B ve C grupları arasında geçişler kriterler çerçevesinde mümkün olabilecek.

A, B ve C grubu şirketlerin güncellenmesi İMKB tarafından üçer aylık aralarla (1 Ekim-1 Ocak-1 Nisan-1 Temmuz, bu tarihler tatil gününe denk gelirse takip eden işgünü esas alınır) yapılacak. Güncellemelerde kullanılacak veri setinin dönemi İMKB tarafından belirlenecek.

B ve C gruplarında değerlendirilmeyen hisse senetleri A grubunda yer alacak. B grubunda, halka açık piyasa değeri 10 milyon liranın ve dolaşımdaki pay sayısı 10 milyon adedin altında olan şirketlerin, halka açık piyasa değeri 45 milyon lira ve fiili dolaşımdaki pay oranı yüzde 5'in altında olan şirketlerin, Borsa fiyatı birim pay değerinin 1,5 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının payları yer alacak.

C grubunda ise halka açık piyasa değeri için alt ve üst sınır belirlenmeksizin Gözaltı Pazarı'nda işlem gören şirketlerin, fiili dolaşımdaki pay sayısı 250 binin altında yer alan şirketlerin borsa fiyatı birim pay değerinin 2 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının payları yer alacak.

B grubunda yer alan hisse senetlerinde işlem yapan yatırımcılara, o hisse senedi ile ilgili ilk yatırımlarından önce ilgili hisse senedi ile kurallardan haberdar olduklarına dair ''işlem kuralları bildirim formu'' ile bildirim yapılacak.

C grubunda yer alan hisse senetlerinde işlem yapan yatırımcılara, o hisse senedi ile ilgili ilk yatırımlarından önce ilgili hisse senedi ile kurallardan haberdar olduklarına dair ''işlem kuralları bildirim formu'' ile bildirim yapılacak ve ''İşlem kuralları bildirim formu''nda tek fiyat sistemi ile ilgili yatırımcılara ayrıca bilgi verilecek.