Çocuklar, dijital kütüphanelerle okuma alışkanlığı kazanıyor

Dijitalleşmenin yaygınlaşması, insanların günlük yaşamdaki pratiklerini de değiştiriyor. Özellikle teknolojinin içine doğan nesillerin kitap okuma alışkanlıkları, dijital platformlar üzerinden şekilleniyor.

Birçok çocuk artık basılı kitaplar yerine dijital platformların sunduğu e-kitapları okumayı tercih ediyor. Çocukların e-kitapları daha ilgi çekici bulduğunu aktaran dijital çocuk kütüphanesi Okuvaryum Kurucusu Esat Uğurlu, e-kitap ve teknoloji bağımlılığı arasındaki ilişkiyi değerlendirmenin yanı sıra dijital kanallardan kitap okumanın faydalarına değindi.

E-KİTAPLAR FAYDALI MI?

İçinde bulunduğumuz dijital çağda, e-kitap okumanın da popülaritesi gün geçtikçe artıyor. Statista’nın açıkladığı verilere göre 2023’ü 14,16 milyar dolarla kapatması öngörülen e-kitap pazarının 2027’de 15,33 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Birçok ebeveyn de çocuklarının kitap okuma alışkanlığı kazanması için dijital kütüphanelerin faydalı olacağını düşünüyor. Peki e-kitap okumanın faydaları nelerdir?

- Dijital kitap okuma platformları, kitap okumayı teknolojik araçlarla kolaylaştırırken nitelikli bir deneyime dönüştürüyor.

- Seslendirme sanatçıları tarafından okunan e-kitaplar, çocukların doğru vurgu, tonlama ve telaffuz gibi konularda becerilerini geliştirirken, diksiyonlarına da katkıda bulunuyor.

- Bu platformlarda kullanılan görseller, efektler ve sesli okuma özellikleri çocukların okuduklarını anlama sorununu ortadan kaldırmaya yardımcı oluyor. Böylelikle kitap okurken bağlam kuramayan çocuklar, okuduğunu daha kolay bir şekilde anlayabiliyor.

- Dijital kütüphaneler, okullarda kolay bir şekilde kullanılabildiği için ders içeriklerinin zenginleştirmesine kapı aralıyor. Çocuklar, bu ek kaynakları kullandıklarında derslere karşı ilgileri artırıyor.

- İnternet erişimi ile e-kitaplara anında ve her yerden ulaşılabilmesi, çocukların özellikle de okula gidenlerin kitabı unutma, bulamama, kaybetme ve baskı farklılığı gibi sorunlarını ortadan kaldırıyor.

- Basılı kitapların yol açtığı ağır okul çantası sorununu ortadan kaldırarak çocukların omurga sağlığını koruyor.

ÇOCUKLAR EN ÇOK MACERA VE FANTASTİK TÜRÜNDEKİ KİTAPLARI OKUYOR

Birçok yetişkin okudukları kitaplardan bilgi edinmek isterken ya da edebi değer kaygısı gözetirken çocukların bir kitaptan güçlü mesajlar almak gibi beklentileri bulunmuyor. Bunun yerine komik, tuhaf ya da ilginç hikayelere sahip macera ya da fantastik kitapları okumak istiyor. Sürükleyici niteliğe sahip bu kitaplar, çocukların okuma alışkanlığını pekiştirirken, teknolojiyi daha yakından tanımasını da sağlıyor. Ancak uzmanlar, çocukların e-kitap okumasının teknoloji bağımlılığını artırabileceğine dikkat çekerek, ekran başında kalma süresine dikkat edilmesi gerektiği konusunda uyarıyor.

E-KİTAPLARLA TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İNCE ÇİZGİ

E-kitaplar, çocukların kitaplara duyduğu ilgiyi yoğunlaştırsa da teknoloji bağımlılığını tetikleyebilecek riskler de taşıyor. Bu durum ebeveynlerde kaygı yaratırken, uzmanlar dijitalden kitap okuma pratiklerinin de düzenlenmesini öneriyor. Çocuğun gelişiminde 3 yaşın kritik bir dönem olduğunu vurgulayan pedagoglar ise çocukların ekran başında geçirebilecekleri süreyi 3 yaşından itibaren “yaş x 10 dakika” kuralıyla formüle ediyor. Bu yaşın aynı zamanda erken okuryazarlık ve teknolojik aletlerin kullanımına dair beceriler edinme dönemi olduğunu da öne sürüyor.

Diğer yandan Amerikan Pediatri Akademisi de çocukların ekran başında geçirdiği toplam sürenin günde ortalama iki saati geçmemesi gerektiğini söylüyor ve e-kitap okuma için ayrılan sürenin de ekran başında geçirilen sürenin içinde olması gerektiğinin altını çiziyor. Bu süre çocuğun yaşına, okuma seviyesine ve alışkanlığına göre değişebilirken, dijital kitap platformları çocukların kısıtlı okuma deneyimini anlamlı hale getiriyor.

DİJİTAL KİTAP PLATFORMLARI SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN ÖNÜNÜ AÇIYOR

Okuvaryum gibi dijital kitap platformları, okuyucular için geniş bir literatür barındırırken, dijitalleşme kapsamında sürdürülebilirlik hedeflerinin gerçekleştirilmesinin de önünü açıyor. Esat Uğurlu, dijital kitap platformlarının avantajlarını şu şekilde sıralıyor:

1. Bilgi üretme ve tüketme sürecini kişisel deneyimlere dönüştürüyor.
2. Bireysel ilgi alanlarına göre kitap önerisi sunabiliyor.
3. Yüzlerce kitaba aynı anda ulaşmayı mümkün kılıyor.
4. Bir kitabın farklı basımlarına daha kolay bir şekilde erişilmesini sağlıyor.
5. Doğanın korunmasına katkıda bulunuyor.

Dünyaya geneline bakıldığı zaman özellikle Hollanda, Fransa gibi Avrupa ülkelerinin yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri’nde de dijital kütüphanelerin oldukça yaygın olduğu görülüyor. Pandemi döneminde Türkiye’de de rağbet görmeye başlayan bu platformlar, henüz yeteri kadar tanınmıyor. E-kitap okuyucu cihazların yaygınlaşmaması ve dijital yayıncılık sektöründe yeterli sayıda yerli yayınevinin olmaması dijital kütüphanelerin kullanımını kısıtlıyor. Dijital kütüphane Okuvaryum ise bu noktada eğitim ve kültür açısından dijital kanallara yapılan yatırımın artırılması gerektiğini ifade ediyor.