Süveyş Kanalı’na ‘Süper Ay’ etkisi: Nasıl yardımcı oldu?

Akın MURTEZA / ntv.com.tr

Tayvan merkezli Evergreen Group tarafından işletilen 400 metre uzunluğundaki bir gemi, 23 Mart sabahı saat 7.30’da “khamsin” olarak adlandırılan bir kum fırtınası sırasında Süveyş Kanalı’nın doğu tarafına çarpıp gömüldü. Geminin burnu yaklaşık 5 metre kuma saplanırken yaklaşık 193 kilometrelik Süveyş Kanalı’nın tıkanması küresel ticareti bir hafta süreyle derinden etkiledi.

Mısırlı araştırmacılar, geminin karaya oturması ile ilgili şiddetli rüzgarların önemli bir faktör olduğunu ancak aynı zamanda insan hatası veya mekanik bir arıza olasılığına da baktıklarını belirtti.

Son teslim tarihini kaçırmak istemeyen gemi şirketleri, Süveyş Kanalı’nı geçmek için Akdeniz ve Kızıldeniz’de sıraya girerken, Avrupa ve Asya’daki varış noktalarına ulaşmak isteyen şirketler Güney Afrika'daki Ümit Burnu çevresinde çok daha uzun bir yolculuk olasılığıyla karşı karşıya kalma korkusu yaşadı.

DENİZ TİCARETİ YÜZDE 6 AZALABİLİRDİ

Kopenhag merkezli denizcilik şirketi Sea-Intelligence, gemilerin Afrika çevresinde veya Panama Kanalı üzerinden yeniden yönlendirilmesinin zincirleme etkisinin, dünyanın konteyner nakliye kapasitesini uzun vadede etkili bir şekilde yaklaşık yüzde 6 azaltacağını, çünkü gemilerin daha fazla zaman harcayacağını tahmin ettiklerini açıkladı.

YEDİ OLİMPİK HAVUZ BÜYÜKLÜĞÜNDE TOPRAK ÇIKARILDI

Olayın gerçekleşmesinin hemen ardından bölgeye su altı kazıları gerçekleştirmesi amacıyla tarak gemileri gönderilirken Hollandalı kurtarma operatörü Smit Internationale N.V. Perşembe günü yeni ekibiyle birlikte Cuma gününe kadar, gemiyi kurtarmak için gerekli olduğunu düşündüğü denizin altını kazma işinin yaklaşık yüzde 87'sini tamamlayarak, yaklaşık 17 milyon litre, yani yaklaşık yedi olimpik havuz büyüklüğünde kum ve çamur kazarak gemiyi kurtarmak için büyük bir iş gerçekleştirmiş oldu.

SON RÖMORKÖR ETKİLİ OLDU

12 römorkör’ün çektiği ve ittiği gemi kurtarma çalışmalarına ise Pazar gecesi 285 metrik ton çekme gücüne sahip Hollanda bandıralı bir römorkör olan Alp Guard eklenerek büyük yol kat edildi. 160 ton çeken Baraka 1 tabanlı römorkör ve diğer 12 römorkör sayesinde Ever Given adlı gemi Pazartesi günü battığı yerden çıkarılıp yüzdürülerek Süveyş Kanalı trafiğe açılmış oldu.

Ancak kurtarma çalışmalarındaki en önemli detay o gün gerçekleşen ‘Süper Ay’ oldu. Tek başına römorkörlerin Ever Given'i yerinden çıkaramayacağını anlayan uzmanlar Süper Ay’ın gelgitlerdeki çekişinin mahsur kalmış geminin kurtarılmasına nasıl yardımcı olabileceğine bakmaya başladı.

‘PAZARTESİ SU SEVİYELERİ ZİRVEYE ULAŞACAK’

Pazartesi günü hareket ettirilen gemi ile ilgili dünyaca ünlü denizcilik şirketi Maersk’in küresel okyanus ağının başkanı Lars Mikael Jensen, Süper Ay nedeniyle Pazartesi gününün su seviyelerinin zirveye ulaşmaya başladığı önemli bir gün olduğunu söyledi. Jensen, “Son birkaç gün römorkörler ile mevcut tüm çekme gücü tahsis edildi. Daha yüksek gelgitler, kurtarma ekibine Ever Given'i yeniden yüzdürmek için ihtiyaç duyduğu kuvveti sağlayabilir” ifadelerini kullandı.

‘SÜPER AY’IN ETKİSİ BÜYÜK BİR GEMİDE OLDUKÇA FAZLA’

Deniz kurtarma uzmanı Bay Sloane, ilkbahar gelgitlerinin ve Süper Ay’ın Ever Given'i yüzdürmek için binlerce ton kaldırma kuvveti ekleyerek kritik bir fark yarattığını söylerken, "Böyle büyük bir gemide, etki oldukça fazla" dedi.

Geminin kurtarma çalışmalarında yer alan mühendisler ise römorkörlerin yapabileceği her şeyi yaptığını, daha sonra da Süper Ay’ın etkisinden faydalanmak için planlamalar yaptıklarını bildirdi.

SÜPER AY’I ARKALARINA ALARAK YÜZDÜRDÜLER

Süper Ay’ın gerçekleşeceği gün su seviyelerinin normal yükselen gelgitlerden yaklaşık 1,4 metre daha yükseğe çıkması öngörülürken mühendisler bu bilgiyi hesaba katarak Süper Ay’ı da arkalarına alarak Ever Given’ı yüzdürmeyi başardı.

Süper Ay’ın etkisinin sadece birkaç gün süreceğini bildikleri için acele eden kurtarma ekibi, gerçekleşen güçlü gelgit etkisinin Ever Given'i kısmen yüzdürmeyi kolaylaştırdığını açıkladı.