ŞİÖ Zirvesi: Üye ülkeler ulusal para birimlerinin kullanım oranının artırılmasında anlaştı

Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi Semerkant’ta yeni inşa edilen "İpek Yolu Semerkant" uluslararası turizm bölgesindeki kongre merkezinde Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in ev sahipliğiyle başladı. 

Mirziyoyev, ŞİÖ üyesi Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan ve Hindistan liderlerini kongre merkezinde karşıladı. Daha sonra liderler, zirve öncesinde birlikte fotoğraf çektirdi.

İlk olarak ŞİÖ üyesi ülkeler liderlerinin katılımıyla başlayan toplantıda Mirziyoyev, açılış konuşması yaparak, toplantının gündemi hakkında bilgi verdi ve başarılı geçmesini diledi.

TASLAK BİLDİRİ YAYINLANDI

Şangay İşbirliği Örgütü'nün taslak bildirisinde şu açıklamalar yapıldı:

"Paris İklim Anlaşması, ortak prensip ve farklı sorumluluklar çerçevesinde uygulanmalı.

Üye ülkeler ikili ticaret anlaşmalarında ulusal para birimlerinin kullanım oranının artırılmasında anlaştı.

Emisyon kontrolü ve kalkınma arasındaki denge kurulmalı.

İklim değişiminin olumsuz etkilerini tanıyor ve acilen harekete geçilmesi çağrısında bulunuyoruz. Paris İklim Anlaşması'nın tam ve etkin biçimde uygulanması için tüm taraflarla işbirliğine hazırız."

PUTİN'DEN BM'YE ÇAĞRI: KISITLAMALARI KALDIRIN

Putin, Rus gübresinin gelişmekte olan ülkelere sevk edilebilmesiyle ilgili Avrupa Komisyonu kısıtlamalarının kaldırılması için BM’ye çağrıda bulundu.

Özbekistan'ın başkenti Semerkant’taki Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’nde (ŞİÖ) konuşan Putin şu açıklamaları yaptı: 

“Özellikle Afganistan'ın sınırlarındaki sorunların çözümünü kolaylaştırmak, ŞİÖ'nün önceliklerinden biridir.Avrupa,Rus gübrelerine karşı yaptırımları sadece kısmen kaldırdı. Gelişen dünyaya Rus gübrelerinin erişimini istiyoruz. Hububat ihracatını artırıyoruz. Gelişmekte olan ülkelere  ücretsiz gübre sunmaya hazırız."

Bununla birlikte Putin, "Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’nin içerisinde kendi spor birliğinin kurulmasını tavsiye ediyoruz” dedi.

ÇİN VE İRAN LİDERLERİ, ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ ZİRVESİ'NDE GÖRÜŞTÜ

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Özbekistan'ın Semerkant kentinde yapılan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi'nde bir araya geldi.

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Şi, görüşmede İran'ın ŞİÖ tam üyeliğini kutlayarak, ülkesinin örgüt çerçevesinde daha yakın eş güdüm ve iş birliği için birlikte çalışmaya hazır olduğunu belirtti.

Çin'in, İran'ın ulusal egemenliğini, meşru haklarını ve çıkarlarını korumasını desteklediğini vurgulayan Şi, iki ülkenin Kapsamlı İş Birliği Planı ile Kuşak ve Yol Girişimi projelerinin hayata geçirilmesiyle ikili iş birliğinden daha müspet sonuçlar alacağına inandığını dile getirdi.

Şi, İran'ı, Çin'in öncülük ettiği Küresel Kalkınma İnisiyatifi ve Küresel Güvenlik İnisiyatifi'ne katkı sunmaya davet etti.

"İRAN, ÇİN İLE DAHA YAKIN ÇALIŞMAYA HAZIR"

İran Cumhurbaşkanı Reisi de ülkesinin ŞİÖ'ye tam üye olmasıyla İran ve Çin'in hem bölgesel hem de uluslararası düzeyde çok taraflı çerçevedeki iş birliğini daha fazla artırma imkanı bulacağını aktardı.

İran'ın "gerçek çok taraflılığı" savunmak için Çin ile daha yakın çalışmaya hazır olduğunu kaydeden Reisi, "İran, Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi, Küresel Kalkınma İnisiyatifi ve Küresel Güvenlik İnisiyatifi kapsamında iş birliğini destekliyor." açıklamasında bulundu.

İran ile nükleer anlaşma olarak bilinen Kapsamlı Ortak Eylem Planı çerçevesinde devam eden nükleer müzakerelerin son durumuna da değinen Reisi, ABD ve Avrupa'nın yaptırımların kaldırılması konusunda verdikleri sözlerinde durmadıklarını ileri sürerek İran'ın "ABD'nin zorbalığı" karşısında geri adım atmayacağını belirtti.

İran'ın tüm düşmanlıklara rağmen hiçbir zaman durmadığını aktaran Reisi, ülkesinin kendi ilerleme ve gelişimini devam ettirmeyi başarabildiğini sözlerine ekledi.

İRAN CUMHURBAŞKANI: ABD'NİN TEK TARAFLI POLİTİKALARI İÇİN ÖZEL TEDBİRLER GELİŞTİRİLMELİ

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) ABD'nin tek taraflı politikaları ve yaptırımlarıyla mücadele için yeni çözümler ve özel tedbirler geliştirmesi gerektiğini söyledi.

Reisi, Özbekistan'ın Semerkant kentinde yapılan ŞİÖ Zirvesi'nin genişletilmiş toplantısında konuştu.

Asya ülkelerinin en büyük kapasitesinin sahip oldukları medeniyet olduğunu söyleyen Reisi, "Bu büyük medeniyetler ailesinin sembolü olan Şanghay İşbirliği Örgütü, adalet, maneviyat ve insan onuruna saygı gibi kendine has özellikler temelinde bölgesel yakınlaşma ve güvenlik iş birliğinde yeni ufuklar oluşturabilecek bir konumdadır" dedi.

İran'ın dış politikada bölge ülkeleriyle yakın ilişkileri öncelediğini dile getiren Reisi, "Şanghay İşbirliği Örgütü'ne üye ülkeler dahil olmak üzere bölge ülkeleriyle azami etkileşim ve hem bölgesel hem de uluslararası alanlarda etkin mevcudiyet, İran'ın dış politikasının merkezinde yer almaktadır. İran'ın geniş kapasitesi, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün ilerleyen günlerdeki hareketlerini hızlandıracak ve kolaylaştıracaktı." diye konuştu.

Reisi, ABD'nin tek taraflı politikalarını hedef aldığı konuşmasında şunları kaydetti:

"Özellikle son yıllarda ekonomik ve siyasi çok taraflılık ciddi şekilde tehdit ediliyor ve ABD yönetimi, kendi isteklerini uluslararası sisteme ve egemen ve bağımsız ülkelere dayatmaya çalışıyor. Şanghay İşbirliği Örgütü, tek taraflılık ve ABD'nin baskıcı yaptırımlarıyla mücadele ederken bir yandan da bunlara karşı yeni çözümleri ve özel tedbirleri benimsemelidir. Bunlardan biri, finans ve emtia borsaları ile ülkeler arası veri alışverişi alanındaki altyapının ortak şekilde geliştirilerek bu örgütün üyeleri arasında sürdürülebilir ticaretin oluşturulmasıdır."

Ulaşım ve enerji güvenliğinin de ŞİÖ için iki kilit konu olduğunu vurgulayan Reisi, üye ülkelerin büyük kapasitelerine rağmen, transit alanında altyapı bağlantılarının kapsamlı olmadığını ifade etti.

Ülkesinin bu konuda Kuzey-Güney koridorunun geliştirilmesine özel önem verdiğini ve büyük yatırımlar yaptığını söyleyen Reisi, ulaşım ve transit ağının yanı sıra İran'ın Hazar Denizi, Basra Körfezi, Umman Denizi ve Hint Okyanusu'ndaki limanlarının da ŞİÖ üyeleri arasındaki taşımacılığın güçlendirilmesi için hazır olduğunu kaydetti.

Dünyanın en büyük enerji rezervlerine sahip ülkelerin ŞİÖ'de yer aldığına dikkati çeken Reisi, bu ülkeler arasındaki yakınlaşmanın ekonomik kalkınma, güvenlik ve istikrarı beraberinde getireceğini belirterek, İran'ın bölgesel enerji arzının güvence altına alınmasında etkin bir rol oynamaya hazır olduğunu ifade etti.

Reisi, ŞİÖ üyesi ülkeler arasında ve Asya'da yabancı güçlerin müdahalesi olmaksızın çok taraflılığın ortak geliştirilmesi ve derinleştirilmesi temelinde yeni bir güvenlik modeline ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında son günlerde yaşanan çatışmalara da değinen Reisi, "Kafkasya bölgesinde barış, istikrar ve güvenliğin tesisi İran için çok önemlidir. Her zaman toprak bütünlüğüne, ulusal egemenliğe saygı duyulmasını destekledik ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırlarda herhangi bir değişikliği reddettik. Taraflar, farklılıklarını diyalog yoluyla ve uluslararası hukuka dayalı olarak barışçıl bir şekilde çözmelidir." ifadelerini kullandı.

Konuşmasının sonunda ülkesinin ŞİÖ'ye tam üye olmasına işaret eden Reisi, bunun Tahran'ın dış politikasında önemli bir adım olduğunu sözlerine ekledi.

PAKİSTAN BAŞBAKANI: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI BİR AN ÖNCE HAREKETE GEÇİLMELİ

Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, iklim değişikliğine karşı bir an önce harekete geçilmesi çağrısında bulundu.

Başbakan Şerif, Şanghay İşbirliği Örgütünün (ŞİÖ) Semerkant Zirvesi'nin genişletilmiş toplantısında konuşma yaptı.

Şerif, ŞİÖ'den iklim değişikliği tehdidine karşı önlem almasını talep ederek, "İklim değişikliğine karşı bir an önce harekete geçilmeli." dedi.

Sellerin, Pakistan'da milyarlarca dolar kayba yol açtığına dikkati çeken Şerif, ülkenin adeta denize döndüğünü söyledi.

Şerif, ülkesindeki yıkıcı sellerin iklim değişikliğinden kaynaklandığını ifade ederek, daha önce böyle bir yıkım görmediğini vurguladı.

ZİRVEYE HANGİ ÜLKELER KATILIYOR?

Zirveye, örgüte üye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, gözlemci ülkeler Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Moğolistan Cumhurbaşkanı Ukhnaa Khurelsukh, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, davetli liderler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katılıyor.

3 YIL SONRA İLK YÜZ YÜZE ZİRVE

Covid-19 salgını nedeniyle son 3 yıldan bu yana yüz yüze yapılan ilk zirve olmasıyla dikkati çeken ŞİÖ'nün Semerkant Zirvesi'nde örgütün faaliyetlerinin geliştirilmesi, bölgesel ticaret hacminin artırılması, sanayi ve ulaştırma alanlarında karşılıklı iş birliklerinin geliştirilmesi ve yeşil ekonomi, inovasyon, dijital teknolojiler, lojistik, tarım, tıp ve diğer alanlardaki ortak proje ve faaliyetleri kapsayan 30'a yakın belgenin kabul edilmesi öngörülüyor.

Zirvenin sonunda üye ülkelerin en önemli bölgesel ve küresel sorunlara ilişkin somut tutumlarını içeren ve örgüt ülkeleri arasındaki karşılıklı iş birliğinin geliştirilmesi, bölgesel istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın daha da iyileştirilmesi, ulaşım koridorlarının iyileştirilmesi ve kültürel ilişkilerin derinleştirilmesine yönelik ortak yaklaşımları yansıtan zirve sonuçlarına ilişkin Semerkant Deklarasyonu imzalanacak.