Corona virüs salgını İran'da nasıl bu kadar etkili oldu?

Ahmet Bal/ntv.com.tr

Türkiye’nin doğusundaki sınır komşusu İran, Çin’in Wuhan kentinde başlayan SARS benzeri corona virüs (Covid-19) salgınında en çok etkilenen ülkelerin başında geliyor. Son verilere göre ülkede 8 binden fazla insanda corona virüs tespit edilmiş durumda. Ayrıca İran’da salgın nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 290’ı aşmış durumda. Bu veriler Çin ve İtalya’dan sonra en fazla ölümün İran’da gerçekleştiğini gösteriyor.

Peki İran’ın salgından bu kadar fazla etkilenmesinin sebepleri neler?

İranlı iki doktor kardeş ABD’de yayın yapan New York Times gazetesine yazdıkları makalede birçok nedene değiniyor.

Kamiar Alaei ve Arash Alaei isimli iki doktor salgının yayılmasında hem içeriden hem de dışarıdan kaynaklı etkenlerin olduğunu belirtti.

Doktorlara göre salgın İran İslam Cumhuriyeti’nin yöneticilerin tedbir almakta çekingen davranması nedeniyle ülkenin dört bir yanına yayıldı.

ÇİN’İN EKONOMİK ORTAKLIĞI

ABD’nin uyguladığı ağır yaptırımlarla boğuşan Tahran yönetiminin en büyük ekonomik ortaklarının başında Çin geliyor. Pekin yönetimi İran’dan çıkartılan petrolün alıcısı konumunda. Bu nedenle Çin’de başlayan salgınlar İran’ın sert önlemler almasına engel oldu. İranlı yöneticiler salgının ilk günlerinde Çin’e bir milyon adet corona virüs maskesini iyi niyet göstergesi olarak hediye etti. Alaei kardeşler ülkenin daha sonradan o maskelere ihtiyaç duyduğunu aktardı.

KUM’UN DİNİ ÖNEMİ

Salgının en etkili olduğu yerlerin başında İran’ın Kum kenti geliyor. İlk rakamlar İran’da ölü sayısını oldukça sınırlı gösterirken parlamentoda görev alan Ahmet Farahani isimli Kum milletvekili sadece kentte 50’den fazla ölü olduğunu iddia etmişti. Açıklama resmi makamlarca yalanlandı ancak daha sonraki günlerde ülkede ölü sayısı hızlı bir artış gösterdi. Hatta Farahani’nin rakamlarının yalan olduğunu söyleyen İran Sağlık Bakanı Yardımısı Harirci’nin bir gün sonra Covid-19’a yakalandığı duyuruldu.

Kum, İran’ın Tahran’dan sonra en önemli kentlerinden biri. Şehir ülkenin ve Ayetullah rejiminin dini merkezi konunumda. İranlılar Kum’da birçok dini ziyaret gerçekleştiriyor. Bu da kente ülkenin dört bir yanından insanların geldiğini gösteriyor.

Şehir dini konumu nedeniyle karantinaya alınamadı. Hatta kentteki Cuma namazının iptali için yapılan çağrıya mollalar “Dua her şeyin çözümüdür” diyerek karşı çıktı ve kentteki herkesi namaza davet etti.

Son olarak Kum’daki üniversitelerinde teoloji eğitimi alan çok sayıda Çinli öğrenci olduğu belirtiliyor. Aynı şekilde Çin’deki üniversitelerde eğitim alan İranlı öğrencilerin sayısı binlerle ifade ediliyor.

SALGIN SEÇİMLERDEN HEMEN ÖNCE ORTAYA ÇIKTI

Dünyada corona virüs salgınından en çok etkilenen siyasi organların başında İran parlamentosu geliyor. Bizzat dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in yakın çevresinden bile salgına yakalananlar olduğu duyuruldu.

İranlı doktorlara göre bunun temel sebebi salgının seçimlerden hemen önce ortaya çıkması. Doktor kardeşler İranlıların geleneksel karşılama metodu olarak birbirlerini yanaklarından öptüklerini belirtiyor. Seçim çalışmasında olan adayların sürekli sahada oldukları ve çok sayıda insanla temas kurdukları belirtiliyor.

Kasım Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesi, ardından yapılan misillemede Ukrayna Hava Yollarına ait yolcu uçağının vurulması, ekonomik protestoların şiddetle bastırılması İran’daki yönetime güveni azalmış durumda. Tahran yönetiminin seçimlerden hemen önce insanların sandığa gitmesini engelleyecek tedbirler almaktan çekindikleri ifade edildi.

Hamaney de seçim öncesi yaptığı açıklamda corona virüs korkusunun İran’nın düşmanları tarafından körüklendiğini söylemişti.

Kamiar Alaei ve Arash Alaei isimli kardeşler ABD’de yaşayan İranlı doktorlar. İki kardeşin 2000’li yıllarda İran’da AIDS bilinçlendirme kampanyalarında aktif rol altığı belirtiliyor. Kardeşler daha sonra Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığı döneminde yabancı ülkelerle işbirliği yapmak suçlamasıyla hapse mahkum edilmişti.

VİDEO: CORONA VİRÜS NEDİR, NASIL KORUNURUZ?