4 soruda Rusya'nın Ukrayna operasyonu

Putin'in son eylemleri, bir barış anlaşmasını yırtıp, "barışı koruma" sözleriyle isyancıların elindeki iki doğu bölgesine asker göndermesinden günler sonra geldi.

Rusya, son aylarda Ukrayna sınırları yakınına en az 200.000 asker konuşlandırdı ve son hamlesinin yeni bir işgalin ilk adımı olduğuna dair korkular vardı. Bundan sonra olacaklar, Avrupa'nın tüm güvenlik yapısını tehlikeye atabilir. 

RUS ASKERLERİ NEREYE GÖNDERİLİYOR VE NEDEN?

Rusya 2014'te Ukrayna'yı işgal ettiğinde, Başkan Putin'in desteklediği isyancılar doğunun büyük bir bölümünü ele geçirdi ve o zamandan beri Ukrayna ordusuyla savaşıyorlar. Uluslararası bir Minsk barış anlaşması vardı ama çatışma devam ediyor ve bu nedenle Rusya lideri isyancıların elindeki iki bölgeye asker gönderdiğini söylüyor. BM Genel Sekreteri, Rusya'nın barış gücü kelimesini kullanmasını kategorik olarak reddetti.

Batı, Moskova'nın hem Rusya'ya hem de Avrupa Birliği'ne komşu olan 44 milyonluk bir ülke olan Ukrayna'yı yakında ve yeni bir işgal planladığına inanıyor. Başlangıç ​​olarak, ayrılıkçıların kontrolündeki Donetsk'e tankların geldiğine dair raporlar var ve en son uydu fotoğrafları Rus birliklerinin Ukrayna sınırlarının kısa bir mesafesinde konuşlandığını gösteriyor.

PUTİN NEDEN UKRAYNA’YI HEDEF ALIYOR?

Rusya, Ukrayna'nın hem NATO hem de AB gibi Avrupa kurumlarına yönelmesine uzun süredir direniyor. Şimdi, Bay Putin Ukrayna'nın Batı'nın bir kuklası olduğunu ve zaten hiçbir zaman uygun bir devlet olmadığını iddia etti.

Batı'dan ve Ukrayna'dan 30 ülkenin savunma ittifakı olan NATO'ya katılmayacağını ve Ukrayna'nın silahsızlanıp tarafsız bir devlet haline geleceğini garanti ediyor.

Eski bir Sovyet cumhuriyeti olan Ukrayna'nın Rusya ile derin sosyal ve kültürel bağları var ve orada Rusça yaygın olarak konuşuluyor, ancak Rusya'nın 2014'te işgal etmesinden bu yana bu ilişkiler yıprandı.

2014'ün başlarında Rusya yanlısı cumhurbaşkanı görevden alındığında Ukrayna'ya saldırdı. Doğudaki savaş o zamandan beri 14.000'den fazla can aldı.

AYRILIKÇI BÖLGELERİN TANINMASI NEDEN TEHLİKELİ?

Şimdiye kadar bu sözde Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetleri Rus vekilleri tarafından yönetiliyordu.

Putin'in onları bağımsız olarak tanıyan kararnamesi uyarınca, Rus birlikleri ilk kez orada konuşlanmış olarak kabul ediliyor ve askeri üsler de inşa edebiliyorlar.

Her gün yüzlerce ateşkes ihlaline tanık olan bir bölgeye Rus birliklerinin yerleştirilmesiyle açık savaş riski çok daha yüksek oluyor. İki isyancı bölge, Minsk barış anlaşmaları kapsamında Ukrayna içinde özel statüye sahip olacaktı, ancak Putin'in hareketi bunun olmasını engelliyor.

Durumu daha endişe verici yapan şey, iki isyancı devletçiğin sadece sahip oldukları sınırlı topraklarda hak iddia etmekle kalmayıp, Ukrayna'nın tüm Donetsk ve Luhansk bölgelerine göz dikmeleri. Rus lider, "Onları tanıdık, değil mi ve bu onların tüm kurucu belgelerini tanıdığımız anlamına geliyor" dedi.

Rusya, Ukrayna'nın doğuda "soykırım" yaptığına dair yanlış suçlamalarla şimdiden savaşa zemin hazırladı. İsyancıların kontrolündeki bölgelerde 700.000'den fazla pasaport dağıttı, bu nedenle herhangi bir eylem kendi vatandaşlarını korumak olarak haklı görülebilir.

PUTİN BAŞKA NELER YAPABİLİR?

Başkan Putin, doğudaki barış anlaşmalarını yırtmaktan vazgeçebilir. Geçmişte sadece istediğini alamazsa "askeri-teknik" önlemlerden söz etti ve Moskova daha önce "Rus işgali yok" diye ısrar etti.

Ancak diplomatik bir çözüm şansı pek iyi görünmüyor ve Batı, onun daha ileri gideceğinden korkuyor. ABD Başkanı Joe Biden, "Ukrayna'nın 2,8 milyon masum insanın yaşadığı başkenti Kiev'i hedef alacaklarına inanıyoruz" uyarısında bulundu. Teoride, Rus kuvvetleri Ukrayna'yı doğudan, kuzeyden ve güneyden süpürmeyi ve demokratik olarak seçilmiş hükümetini kaldırmayı hedefleyebilir. Askerleri Kırım, Beyaz Rusya ve Ukrayna'nın doğu sınırları çevresine seferber edebilirler.

Ancak Ukrayna son yıllarda silahlı kuvvetlerini geliştirdi ve Rusya düşman bir nüfusla karşı karşıya kalacak. Ordu, 18-60 yaşları arasındaki tüm yedekleri çağırdı.

Üst düzey ABD askeri yetkilisi Mark Milley, Rus kuvvetlerinin ölçeğinin yoğun kentsel alanlarda çatışma ile "korkunç" bir senaryo anlamına geleceğini söyledi.

OPERASYONUN İLK SAATLERİNDE NELER YAŞANDI?

Bu gelişmeler sonrasında Rusya Ukranya operasyonunu başlattı. İşte operasyonun ilk saatlerinde yaşananların kısa özeti: 

Saat 01.30: Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, "Rusya, Ukrayna'ya karşı saldırıya onay verdi, Putin görüşme teklifini cevapsız bıraktı" dedi.

Saat 06.00: Rusya Devlet Başkanı Putin, Ukrayna'nın doğusundaki Donbas'a özel askeri operasyon başlattıklarını duyurdu.

Putin,“ Donbas halkı yardım için yüzünü Rusya'ya döndü. Bu nedenle özel askeri operasyon düzenlenmesi emrini verdim. Operasyon 8 yıldır Kiev yönetiminin baskıları ve soykırımı altında acı çeken insanları korumayı amaçlıyor. Ukrayna'yı militarizm ve Nazizm'den temizleyeceğiz. Aralarında Rusya vatandaşlarının da olduğu sivillere karşı çok sayıda kanlı suç işleyenlere karşı adaleti sağlayacağız" dedi.

Saat 06.30: Başkent Kiev'in yanı sıra Harkov, Kramatorsk, Mariupol, Mykolaiv, Odesa kentlerinde art arda patlamalar yaşandığı bildirildi.  

Saat 07.00: Rus Haber Ajansı ise Karadeniz Filosu'nun çıkartma harekatı başlattığını duyurdu. Harekatla ilgili konuşan  Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski de, "Saldırmayacağız, kendimizi savunacağız" dedi. Rusya Savunma Bakanlığı, hava savunma sistemleri, askeri hava limanları ve hava kuvvetlerinin "yüksek hassasiyetli silahlarla" etkisiz hale getirildiğini açıkladı.

Saat 08.00: Havanın aydınlanmasının ardından Kiev’de oturanlar güvenli bölgelere gitmek üzere kenti terk etmeye başladı. Kiev’de sirenler çalmaya başladı.

Saat 08.15: Rus Haber Ajansı ise Karadeniz Filosu'nun çıkartma harekatı başlattığını duyurdu. 

Rusya, Ukrayna ve Belarus ile olan batı sınırında hava sahasının sivil uçuşlara kapatıldığını duyurdu.

Rus Haber ajansına göre, Ukrayna'nın genelindeki tüm askeri tesislere roket saldırıları başladı.

Saat 08.18: Ukrayna Savunma Bakanlığı: Doğudaki birliklerimiz, komuta merkezleri ve havaalanlarımız yoğun topçu saldırısı altında

Saat.08.30: Rusya, hassas silahlarla çok sayıda Ukrayna askeri biriminin hedef alındığını duyurdu. Rusya Savunma Bakanlığı, hava savunma sistemleri, askeri hava limanları ve hava kuvvetlerinin "yüksek hassasiyetli silahlarla" etkisiz hale getirildiğini açıkladı.

Saat 08.40: Donbas bölgesinin Rusya yanlısı ayrılıkçıların kontrolündeki bölümünde, Rus ordusuna ait tankların geçişi görüntülendi. Öte yandan Rus askeri araçlarının bulunduğu konvoyun Ukrayna’nın Donbas bölgesinin yer aldığı sınıra doğru ilerlediği görüldü.

Saat 08.43: ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüştü. Blinken, "NATO'nun 5. maddesine sıkı sıkıya bağlıyız" dedi. 

Saat 09.00: Ukrayna ordusu Luhansk bölgesinde 5 Rus uçağının ve 1 helikopterin düşürüldüğünü iddia etti.