İlişkili Haberler
Emniyet kemeri takmadığı yolculuğun faturası Semra Çetinkaya için ağır oldu. O kazada hem arkadaşını kaybetti hem de tekerlekli sandalyeye mahkum oldu. O günden sonra yaşamak zaten zorlaşmıştı ancak mesane kanserine yakalanması o zorluğu katladı. Omurilik felçli olarak kanser tedavisi görmenin, mamografi gibi kanser taraması yaptırmanın bile çok zor olduğunu söyleyen, tanı ve tedavi süreçlerinde ciddi problemler yaşadıklarını belirten Çetinkaya, yetkililerden, kendisi gibi omurilik felçlisi kanser hastalarının yaşadığı sorunlara çözüm bulmalarını istiyor.
Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Genel Başkan Yardımcısı olan Semra Çetinkaya için hayatın akışı 1994 yılındaki trafik kazasıyla değişti. Sigorta acenteliği yapan ve 13 Nisan 1994 gününe kadar iki çocuğuyla mutlu bir hayat süren Çetinkaya da birçok insan gibi kötü şeylerin hep başkalarının başına geleceğini düşünüyordu.
“Olayın trajikomik yanı; sigortacı olduğum halde kendi hayat sigortamın olmamasıydı, çünkü böyle kazalar ve kötü şeyler benim başıma gelmez diye düşünenlerdendim” diyen Çetinkaya, arkadaşını kaybettiği ve omurilik felçli olarak yaşamak zorunda kaldığı kazanın bu kadar yıkıcı sonuçlar içermesini iki etkene bağlıyor. Birincisi takılmayan emniyet kemeri, diğeri ise bilinçsiz ilk yardım:
“Adana’ya bir iş seyahatine gidiyordum, çok kısa bir mesafe kala trafik kontrolüne girdik ve polis emniyet kemerlerimizi sorunca arkadaşım pantolon kemerini göstererek ‘işte, bu kemerim‘ dediğinde güya kendimizce eğlenmiştik… Kaza sırasında arkadaşım ön camdan fırlamış ve kaza yerinde vefat etmişti. Beni bulan jandarmalar da boynu, beli sabitlemeden ve arabanın sunroofundan çekerek çıkardıkları için kırılan kemik omuriliğimi kesmiş ve omuriliğim kopmuş, neticesinde felç kaldım.”
ÖDÜL TÖRENİNDE FELÇLİ KANSER HASTALARININ SORUNLARINA DİKKAT ÇEKTİ
Sağlık Gönüllüleri Türkiye ve hospitalmanager Dergisi tarafından İstanbul’da düzenlenen, “Sağlıkta Sosyal Sorumluluk ve Yılın Başarılı Sağlık Yöneticisi Ödülleri” töreninde sahneye çıkan isimlerden biri de Semra Çetinkaya oldu. Omurilik felçlileri için cihaz almayı amaçlayan ‘kapak toplama kampanyası’ ile ilgili Berko İlaç’ın yaptığı “Kapak Olsun” sosyal sorumluluk projesinin ödülünü firma yetkilileriyle birlikte alan Çetinkaya, omurilik felçli olmanın yanı sıra mesane kanseriyle mücadelede yaşadığı sorunları o platformda dile getirdi. Aralarında ünlü doktorların ve akademisyenlerin de bulunduğu çok sayıdaki tıp insanına, “Benim gibi omurilik felçli olup kanser tedavisi gören hastaların yaşadığı sorunlara lütfen çare bulun, bulunmasına yardım edin” diye seslenen Çetinkaya, şöyle konuştu:
Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Genel Başkan Yardımcısı olan Semra Çetinkaya için hayatın akışı 1994 yılındaki trafik kazasıyla değişti. Sigorta acenteliği yapan ve 13 Nisan 1994 gününe kadar iki çocuğuyla mutlu bir hayat süren Çetinkaya da birçok insan gibi kötü şeylerin hep başkalarının başına geleceğini düşünüyordu.
“Olayın trajikomik yanı; sigortacı olduğum halde kendi hayat sigortamın olmamasıydı, çünkü böyle kazalar ve kötü şeyler benim başıma gelmez diye düşünenlerdendim” diyen Çetinkaya, arkadaşını kaybettiği ve omurilik felçli olarak yaşamak zorunda kaldığı kazanın bu kadar yıkıcı sonuçlar içermesini iki etkene bağlıyor. Birincisi takılmayan emniyet kemeri, diğeri ise bilinçsiz ilk yardım:
“Adana’ya bir iş seyahatine gidiyordum, çok kısa bir mesafe kala trafik kontrolüne girdik ve polis emniyet kemerlerimizi sorunca arkadaşım pantolon kemerini göstererek ‘işte, bu kemerim‘ dediğinde güya kendimizce eğlenmiştik… Kaza sırasında arkadaşım ön camdan fırlamış ve kaza yerinde vefat etmişti. Beni bulan jandarmalar da boynu, beli sabitlemeden ve arabanın sunroofundan çekerek çıkardıkları için kırılan kemik omuriliğimi kesmiş ve omuriliğim kopmuş, neticesinde felç kaldım.”
ÖDÜL TÖRENİNDE FELÇLİ KANSER HASTALARININ SORUNLARINA DİKKAT ÇEKTİ
Sağlık Gönüllüleri Türkiye ve hospitalmanager Dergisi tarafından İstanbul’da düzenlenen, “Sağlıkta Sosyal Sorumluluk ve Yılın Başarılı Sağlık Yöneticisi Ödülleri” töreninde sahneye çıkan isimlerden biri de Semra Çetinkaya oldu. Omurilik felçlileri için cihaz almayı amaçlayan ‘kapak toplama kampanyası’ ile ilgili Berko İlaç’ın yaptığı “Kapak Olsun” sosyal sorumluluk projesinin ödülünü firma yetkilileriyle birlikte alan Çetinkaya, omurilik felçli olmanın yanı sıra mesane kanseriyle mücadelede yaşadığı sorunları o platformda dile getirdi. Aralarında ünlü doktorların ve akademisyenlerin de bulunduğu çok sayıdaki tıp insanına, “Benim gibi omurilik felçli olup kanser tedavisi gören hastaların yaşadığı sorunlara lütfen çare bulun, bulunmasına yardım edin” diye seslenen Çetinkaya, şöyle konuştu:
“ENGELLİ TUVALETLERİ HİJYENİK DEĞİL VE DEPO OLARAK KULLANILIYOR”
“Kansere geçen yıl yakalandım, mesanem ve yumurtalıklarım alındı, 6 kür kemoterapi gördüm, artık ürostomi torbası kullanıyorum. Omurilik felçliler nörojen mesaneye (1) sahip oluyorlar ve mesanelerini temiz kateterle boşaltmak zorundalar. Yani bu demektir ki idrar yoluna her seferinde bir medikal malzeme yerleştirip idrar boşalmasını sağlamak gerekiyor. Çok hijyenik bir ortam olması gerektiği halde ne yazık ki ülkemizde hiçbir yerde engelli tuvaletleri hijyenik değil ve çoğu malzeme deposu olarak kullanılıyor. Bu soruna bir çözüm bulunmasını, engelli tuvaletlerinin, engelliler tarafından kullanılacak duruma getirilmesini istiyoruz.”
“OMURİLİK FELÇLİ KANSER HASTALARI TEDAVİ SÜREÇLERİNDE SORUN YAŞIYOR”
Omurilik felçlisi olmanın yanı sıra bir de kanser teşhisi almanın yarattığı travmanın etkisini, “Öncelikle psikolojik sorunlar yaşadım. Felç yetmiyormuş gibi şimdi de kanserle mi boğuşacağım diye üzüntülü günler geçirdim. Bu nedenle kanser olanların psikolojik destek almaları çok önemli” şeklinde aktaran Çetinkaya’nın asıl parmak bastığı ve çözüm istediği nokta ise omurilik felçli kanser hastalarının tanı, tedavi ve tetkik süreçlerinde karşılaştığı sorunlar:
“Kansere geçen yıl yakalandım, mesanem ve yumurtalıklarım alındı, 6 kür kemoterapi gördüm, artık ürostomi torbası kullanıyorum. Omurilik felçliler nörojen mesaneye (1) sahip oluyorlar ve mesanelerini temiz kateterle boşaltmak zorundalar. Yani bu demektir ki idrar yoluna her seferinde bir medikal malzeme yerleştirip idrar boşalmasını sağlamak gerekiyor. Çok hijyenik bir ortam olması gerektiği halde ne yazık ki ülkemizde hiçbir yerde engelli tuvaletleri hijyenik değil ve çoğu malzeme deposu olarak kullanılıyor. Bu soruna bir çözüm bulunmasını, engelli tuvaletlerinin, engelliler tarafından kullanılacak duruma getirilmesini istiyoruz.”
“OMURİLİK FELÇLİ KANSER HASTALARI TEDAVİ SÜREÇLERİNDE SORUN YAŞIYOR”
Omurilik felçlisi olmanın yanı sıra bir de kanser teşhisi almanın yarattığı travmanın etkisini, “Öncelikle psikolojik sorunlar yaşadım. Felç yetmiyormuş gibi şimdi de kanserle mi boğuşacağım diye üzüntülü günler geçirdim. Bu nedenle kanser olanların psikolojik destek almaları çok önemli” şeklinde aktaran Çetinkaya’nın asıl parmak bastığı ve çözüm istediği nokta ise omurilik felçli kanser hastalarının tanı, tedavi ve tetkik süreçlerinde karşılaştığı sorunlar:
EN ÖNEMLİ SORUN GÖRÜNTÜLEME CİHAZLARININ KULLANILMASINDA!
“Bu konuda Türkiye Omurilik Felçlileri Derneğimize çok sayıda şikayet geliyor, geliyor, çok sayıda hasta mağdur. Özellikle görüntüleme konusunda çok sıkıntılar yaşanıyor, mutlak surette iki kişinin bizi kaldırıp cihaza yerleştirmesi gerekiyor. Meme kanserlerinde durum daha da vahim. Mamografi cihazı meme hizasında olduğu ve bizler ayağa kalkamadığımız için memografiye giremiyoruz. Jinekoloji masası daha da sıkıntılı, mahrem bir durum olduğundan erkeklerden de yardım alamıyorsunuz. Bir diğer sorun da diş muayene koltuğunda yaşanıyor. Ayrıca kalkamadığımız için çalışanlardan azar işittiğimiz de oluyor. ‘Yanınızda kimseyi getirmediniz mi, biz günde kaç kişiyi taşıyacağız’ diyorlar, aslında haksız da sayılmazlar ama biz de çaresiz olduğumuz için yardım istiyoruz. Ancak bu durumun çözümü sanıldığı gibi zor değil, çok basit. Görüntüleme cihazlarının olduğu bölümlerde bir hasta taşıma lifti bulundurulması gerekiyor. Çok az sayıdaki sağlık kuruluşunda ve genellikle özellerde var ama bizlerin gidebildiği hastanelerin büyük bir kısmında böyle imkanlar yok. Üstelik çok da maliyetli bir şey değil, bunlar 5-6 bin lira civarında olan aletler. Hasta lifti; engelliyi oturduğu sandalyeden alıp yatak ya da herhangi bir cihaza transfer eden, manuel ya da elektrikli bir alet. Hastayı taşıyabilmek için koltukaltları ve diz altından kavrayan kalın bir kumaşla dizayn edilmiştir ve bu aletle güvenli bir şekilde ve istenilen yere hastanın transferi sağlanabiliyor.”
“Bu konuda Türkiye Omurilik Felçlileri Derneğimize çok sayıda şikayet geliyor, geliyor, çok sayıda hasta mağdur. Özellikle görüntüleme konusunda çok sıkıntılar yaşanıyor, mutlak surette iki kişinin bizi kaldırıp cihaza yerleştirmesi gerekiyor. Meme kanserlerinde durum daha da vahim. Mamografi cihazı meme hizasında olduğu ve bizler ayağa kalkamadığımız için memografiye giremiyoruz. Jinekoloji masası daha da sıkıntılı, mahrem bir durum olduğundan erkeklerden de yardım alamıyorsunuz. Bir diğer sorun da diş muayene koltuğunda yaşanıyor. Ayrıca kalkamadığımız için çalışanlardan azar işittiğimiz de oluyor. ‘Yanınızda kimseyi getirmediniz mi, biz günde kaç kişiyi taşıyacağız’ diyorlar, aslında haksız da sayılmazlar ama biz de çaresiz olduğumuz için yardım istiyoruz. Ancak bu durumun çözümü sanıldığı gibi zor değil, çok basit. Görüntüleme cihazlarının olduğu bölümlerde bir hasta taşıma lifti bulundurulması gerekiyor. Çok az sayıdaki sağlık kuruluşunda ve genellikle özellerde var ama bizlerin gidebildiği hastanelerin büyük bir kısmında böyle imkanlar yok. Üstelik çok da maliyetli bir şey değil, bunlar 5-6 bin lira civarında olan aletler. Hasta lifti; engelliyi oturduğu sandalyeden alıp yatak ya da herhangi bir cihaza transfer eden, manuel ya da elektrikli bir alet. Hastayı taşıyabilmek için koltukaltları ve diz altından kavrayan kalın bir kumaşla dizayn edilmiştir ve bu aletle güvenli bir şekilde ve istenilen yere hastanın transferi sağlanabiliyor.”
Hasta lifti, omurilik felçli bireyin transferini kolayca sağlayabiliyor.
“KANSER TEŞHİSİYLE BİRLİKTE MADDİ SIKINTILAR ARTIYOR”
Kanser tanısıyla birlikte harcamaların, dolayısıyla maddi sıkıntıların arttığını ifade eden Çetinkaya, “Kemoterapi sonrası duyu kaybı ve yatmaktan dolayı bası yarası gelişiyor. Birçok omurilik felçli gibi ben de işitme testi için tekerlekli sandalye ile girebileceğim yer konusunda sıkıntı yaşadım ve uzun uğraşlar sonucu ancak Samatya İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yer bulabildim. Kulaklarımda gelişen problem için ise 15 bin liralık işitme cihazı almam gerekiyor ama alamıyorum. Yani maddi anlamda çok sıkıntı yaşıyoruz, bu sorunları yaşayan tek insan ben değilim” diyor ve omurilik felçli kanser hastalarının problemlerine dikkat çekiyor.
“Sağlıkta Sosyal Sorumluluk Ödülleri töreninde gündeme getirerek tıp camiasının dikkatini bu sorunlara çekmeye çalıştınız. Siz ve sizin gibi omurilik felçli kanser hastalarının yaşadığı sorunların giderilmesi için herhangi bir yetkili kuruma (Sağlık Bakanlığ, İl Sağlık Müdürlüğü vs.) başvuru yaptınız mı, bunun düzelmesi için Omurilik Felçlileri Derneği olarak herhangi bir girişiminiz oldu mu?” sorusuna Semra Çetinkaya’nın yanıtı ise şöyle:
“YETKİLİLERDEN SORUNLARIMIZA ÇÖZÜM BULMALARINI İSTİYORUZ”
“Olayın manevi eziyetini öyle ya da böyle çekiyoruz ama maddi kısmı için devletimizin desteği çok önemli. Yukarıda bahsettiğim gibi görüntüleme cihazlarına girmek ve kontrollerimizi yaptırabilmek için öncelikle ve ivedilikle erişimin sağlanması gerekiyor. Biz, Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği olarak bütün aksaklıkların giderilmesi için bakanlıklar ve Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Engelsiz Hastane Projesinde bizzat yer aldık, ilgili mercilere birçok proje sunduk. Bugün yapılan iyileştirmelerin büyük bir kısmı bizim gayretlerimiz ve hukuksal mücadelelerimiz sonucunda olmuştur ancak yeterli değildir. Çok sayıda sağlık kuruluşunda bahsettiğim; görüntüleme, mamografi, jinekoloji masası veya dişçi koltuğu gibi sorunları yaşıyoruz yani daha yapılması gereken çok şey var. Örneğin; bası yarası da bir diğer sorunumuz ve hem tedavisi zor hem de malliyeti yüksek. Uzun süre oturma veya yatma sonucu açılan bu yaralar tedavi edilmezse ölümcül oluyor. Birçok arkadaşımızı ne yazık ki bası yarası sebebiyle kaybettik. Bu yaraların tedavisi ve ameliyatı çok bilinen bir konu olmadığı için derneğimizin bilimsel kurul üyesi Plastik Cerrah Op. Dr. Selahattin Yaman bugüne kadar gönüllü olarak ücret almadan yüzlerce ameliyat yaptı ve birçok hastayı yaşama döndürdü. O ödül töreninde kendi hikayem özelinde omurilik felçli kanser hastalarının yaşadığı sıkıntıları anlatmaya çalıştım. Yetkili kurumların sorunlarımıza çözüm bulmalarını ve sıkıntılarımızı gidermelerini istiyorum.”
Kanser tanısıyla birlikte harcamaların, dolayısıyla maddi sıkıntıların arttığını ifade eden Çetinkaya, “Kemoterapi sonrası duyu kaybı ve yatmaktan dolayı bası yarası gelişiyor. Birçok omurilik felçli gibi ben de işitme testi için tekerlekli sandalye ile girebileceğim yer konusunda sıkıntı yaşadım ve uzun uğraşlar sonucu ancak Samatya İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yer bulabildim. Kulaklarımda gelişen problem için ise 15 bin liralık işitme cihazı almam gerekiyor ama alamıyorum. Yani maddi anlamda çok sıkıntı yaşıyoruz, bu sorunları yaşayan tek insan ben değilim” diyor ve omurilik felçli kanser hastalarının problemlerine dikkat çekiyor.
“Sağlıkta Sosyal Sorumluluk Ödülleri töreninde gündeme getirerek tıp camiasının dikkatini bu sorunlara çekmeye çalıştınız. Siz ve sizin gibi omurilik felçli kanser hastalarının yaşadığı sorunların giderilmesi için herhangi bir yetkili kuruma (Sağlık Bakanlığ, İl Sağlık Müdürlüğü vs.) başvuru yaptınız mı, bunun düzelmesi için Omurilik Felçlileri Derneği olarak herhangi bir girişiminiz oldu mu?” sorusuna Semra Çetinkaya’nın yanıtı ise şöyle:
“YETKİLİLERDEN SORUNLARIMIZA ÇÖZÜM BULMALARINI İSTİYORUZ”
“Olayın manevi eziyetini öyle ya da böyle çekiyoruz ama maddi kısmı için devletimizin desteği çok önemli. Yukarıda bahsettiğim gibi görüntüleme cihazlarına girmek ve kontrollerimizi yaptırabilmek için öncelikle ve ivedilikle erişimin sağlanması gerekiyor. Biz, Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği olarak bütün aksaklıkların giderilmesi için bakanlıklar ve Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Engelsiz Hastane Projesinde bizzat yer aldık, ilgili mercilere birçok proje sunduk. Bugün yapılan iyileştirmelerin büyük bir kısmı bizim gayretlerimiz ve hukuksal mücadelelerimiz sonucunda olmuştur ancak yeterli değildir. Çok sayıda sağlık kuruluşunda bahsettiğim; görüntüleme, mamografi, jinekoloji masası veya dişçi koltuğu gibi sorunları yaşıyoruz yani daha yapılması gereken çok şey var. Örneğin; bası yarası da bir diğer sorunumuz ve hem tedavisi zor hem de malliyeti yüksek. Uzun süre oturma veya yatma sonucu açılan bu yaralar tedavi edilmezse ölümcül oluyor. Birçok arkadaşımızı ne yazık ki bası yarası sebebiyle kaybettik. Bu yaraların tedavisi ve ameliyatı çok bilinen bir konu olmadığı için derneğimizin bilimsel kurul üyesi Plastik Cerrah Op. Dr. Selahattin Yaman bugüne kadar gönüllü olarak ücret almadan yüzlerce ameliyat yaptı ve birçok hastayı yaşama döndürdü. O ödül töreninde kendi hikayem özelinde omurilik felçli kanser hastalarının yaşadığı sıkıntıları anlatmaya çalıştım. Yetkili kurumların sorunlarımıza çözüm bulmalarını ve sıkıntılarımızı gidermelerini istiyorum.”
“DAHA ÖNCE ALTINI ÇİZDİĞİM ŞEYLERİN ŞİMDİ ÜSTÜNÜ ÇİZMEYİ ÖĞRENDİM”
Hem felç hem kanser hastası olarak yaşamanın zorluklarını böyle aktaran ve yetkililerden bu zor hayatları kolaylaştırıcı önlemler talep eden Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Başkan Yardımcısı Semra Çetinkaya, tüm sıkıntılara ve zorluklara rağmen umudunu kaybetmiyor, hayat ona savaşacağı yeni cepheler açtıkça, vazgeçmek yerine o cephelerdeki yerini almaya ve direnmeye çalışıyor ve sözlerini şu cümlelerle tamamlıyor:
“Hayat her durumda yaşamaya değer, sevdiklerim var, beni sevenler var. 81 il genelinde hizmet veren bir derneğimiz var, insanlar için bir şeyler yapmaya gayret ediyoruz. İhtiyacı olan insanlara yoldaşlık yapmak bana güç veriyor, böylece kendi engelimi unutuyorum. Bu yaşanmışlıklar bana daha önce altını çizdiğim şeylerin şimdi üstünü çizmeyi öğretti. Daha önce bilmediğim gerçekleri gördükçe yaşam bana şükretmeyi öğretti.”
(1) Nörojen mesane: İşemeyi kontrol eden, santral sinir sistemindeki merkezleri veya periferik sinirleri etkileyen hastalıklar ve travmalar sonucu ortaya çıkan mesane disfonksiyonu.
VİDEO: OMURİLİK FELÇLİ DJ GÖZLERİYLE MÜZİK YAPIYOR
Hem felç hem kanser hastası olarak yaşamanın zorluklarını böyle aktaran ve yetkililerden bu zor hayatları kolaylaştırıcı önlemler talep eden Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Başkan Yardımcısı Semra Çetinkaya, tüm sıkıntılara ve zorluklara rağmen umudunu kaybetmiyor, hayat ona savaşacağı yeni cepheler açtıkça, vazgeçmek yerine o cephelerdeki yerini almaya ve direnmeye çalışıyor ve sözlerini şu cümlelerle tamamlıyor:
“Hayat her durumda yaşamaya değer, sevdiklerim var, beni sevenler var. 81 il genelinde hizmet veren bir derneğimiz var, insanlar için bir şeyler yapmaya gayret ediyoruz. İhtiyacı olan insanlara yoldaşlık yapmak bana güç veriyor, böylece kendi engelimi unutuyorum. Bu yaşanmışlıklar bana daha önce altını çizdiğim şeylerin şimdi üstünü çizmeyi öğretti. Daha önce bilmediğim gerçekleri gördükçe yaşam bana şükretmeyi öğretti.”
(1) Nörojen mesane: İşemeyi kontrol eden, santral sinir sistemindeki merkezleri veya periferik sinirleri etkileyen hastalıklar ve travmalar sonucu ortaya çıkan mesane disfonksiyonu.
VİDEO: OMURİLİK FELÇLİ DJ GÖZLERİYLE MÜZİK YAPIYOR