GFR NEDİR?
Glomerüller kanı süzerek kanda bulunan zararlı maddelerin vücuttan atılmasını sağlamaktadır. GFR (Glomerüler Filtrasyon Hızı) fonksiyon gösteren her bir nefronda, glomerüllerden birim zamanda süzülen plazma miktarının toplamıdır.
GFR yaş, cinsiyet ve vücut kitlesi ile değişebilir, ayrıca gebelik, bazı ilaçlar, beslenme biçimi de GFR'yi etkiler. GFR gün içi değişken bir ritme sahiptir, öğleden sonraya kıyasla gece yarısı yüzde 10 daha düşüktür.
Böbrek fonksiyonun bir ölçüsü olan veya böbrek hasarının varlığını belirleyen GFR sayesinde böbrek rahatsızlıklarının tanısı konmakta ve tedavi seçenekleri sunulmaktadır. Tedavi seçenekleri ve süresi ise hastalığın ya da hasarın derecesine göre belirlenmektedir.
GFR DEĞERİ KAÇ OLMALI?
GFR testi belli periyotlarla yapılan, böbrek fonksiyonlarını izleyen test türüdür. Bu testin sonucunun, minimum ve maksimum değerleri geçmemesi gerekiyor. Kanda bulunan Kreatin'in seviyesi olarak bilinen GFR, kan testi olarak da biliniyor.
Kreatin'in seviyesi, böbreklerde herhangi bir hastalık olup olmadığını ortaya çıkarıyor. Ancak tüm yaş guruplarında, seviyeler bir tutulmuyor. Yaş ve cinsiyet farkı, testin seviyesinin belirlenmesinde oldukça önemli. Tüm bu durumlarda bile GFR testi normal değerleri 90-120 aralığında olmalıdır.
Erkeklerde normal kreatin değerleri, 0.6-1.3 mg/dL arasında seyreder. Kadınlarda değerler, 0.5-1.2 değerleri arasında seyreder. Kadınlarda gebelik durumlarında, kreatin miktarında azalma görülür.
GFR YÜKSEKLİĞİ
GFR yüksekliği, aynı zamanda kanda bulunan kreatinin yüksekliğiyle doğru orantıya sahiptir. GFR yüksekliğinin sebepleri şunlardır:
- Kan akımının azalması
- İdrar yolları tıkanıklığına bağlı olarak kirli maddelerin dışarı atılamaması
- Nefronların iltihaplanması
- Bakterilere bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar
- Böbrek yetmezliği.
GFR DÜŞÜKLÜĞÜ
GFR düşüklüğü kanda kreatinin düşüklüğü ile doğru orantılıdır.
Nedenleri şunlardır:
- Kaslarda zayıflık, ağrı ve halsizlik
- Karaciğer hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan kreatinin eksikliği
- Aşırı su kaybetme.
Kreaitin düşüklüğü ve yüksekliği altında yatan nedenler dikkate alınarak test edilmektedir. Bu test sonuçlarına bağlı olarak tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Tedavi altında yatan sebeplere bağlı olarak ilaçla ya da cerrahi müdahaleyle gerçekleşmektedir.