Toplumda sık rastlanan bir hastalık olan farenjit, yutakta oluşan enfeksiyon sonucu yutağın iltihaplanmasıdır. Başlıca ateş, boğaz ağrısı, halsizlik gibi semptomlarla kendini gösteren bu hastalık virüs ya da bakteri kaynaklı olabileceğinden, bu hastalığın bulaşıcı olduğu söylenebilir. Grip benzeri diğer viral hastalıklarda olduğu gibi soğuğa bağlı olarak vücut direncinin düşmesiyle kış aylarında görülme sıklığı artar. Teşhisi zor olmayan bu hastalığın tedavisi de zor değildir.
Boğaz bölgesi veya yutak bölgesinin tahriş olmasıyla rahatsızlık yaratan farenjit, akut ve kronik farenjit olarak olmak üzere iki gruba ayrılır.
Akut farenjitte boğazda yanma, ağrı ve ateş meydana gelirken, kronik farenjitte ise daha çok kuru öksürük, gıcık ve boğazda takılma hissi gibi şikayetler görülmektedir. Akut farenjit boğazda kızarıklık, yutkunma güçlüğü ve hastanın ateşinin olması birkaç gün boyunca yemek yerken zorlanma gibi durumlara neden oluyor.
Kronik farenjit ise daha çok boğaz bölgesinde tahriş sonrası görülen bir hastalıktır. Hastanın yaşam tarzı ve alışkanları, reflü ve burun hastalıkları sonucu meydana gelebilir.
Kronik farenjit;
Boğazın tahriş olması sonucu ortaya çıkar. Boğazın sürekli olarak tahriş olması bu durumun uzun süre devam etmesine sebep olur. Özellikle burun kemiği eğriliği gibi burunda meydana gelen hastalıklar sonucu kişi ağızdan nefes alıp vermeye başlar ve bu durum da uzun sürede boğaz kuruluğuna neden olur. Bunun dışında kronik farenjite neden olabilecek durumlar;
• Öğretmenlik gibi çok konuşmayı gerektiren meslek sahibi olmak
• Yeterli sıvı alınmaması
• Aşırı sıcak veya soğuk besin tüketilmesi
• Sigara kullanılması
• Acı baharatlar tüketilmesi
• Saman nezlesi
• Allerjiler
• Mideden asit gelmesi (reflü)
• Burunda alerji, sinüzit veya geniz etinde şişmeye sebep olan hastalıklar neden olabilmektedir.
Akut farenjit;
Akut farenjite neden olan en yaygın sebepler arasında virüsler yer almaktadır.
Farenjit, soğuk algınlığı gibi durumlarda enfeksiyonla birlikte görülebilir. Soğuk ortamlarda bulunmak, hasta kişilerle aynı ortamlarda bulunmak da akut farenjite neden olabilir.
Bunun yanı sıra, kuru hava, kısa süreli kimyasal maruziyetleri gibi durumlar da akut farenjit nedeni olarak sayılabilmektedir.
FARENJİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Farenjitte kuluçka süresi tipik olarak 2-5 gündür. Farenjite eşlik eden semptomlar farenjite neden olan duruma bağlı olarak değişir. Farenjitin belirtileri genel olarak şunlardır:
-Boğaz ağrısı
-Burun akıntısı
-Baş ağrısı
-Öksürük
-Yorgunluk hissi
-Vücut ağrıları
-Yüksek ateş (Soğuk algınlığında düşük dereceli ateş ve griple birlikte yüksek dereceli ateş)
Boğaz ağrısına ek olarak, mononükleoz semptomlar ise şunları içerir:
-Şişmiş lenf düğümleri
-Şiddetli yorgunluk
-Ateş
-Kas ağrıları
-Genel halsizlik
-İştah kaybı
Boğazda iltihap ve ağrıya neden olan bakteriyel bir enfeksiyon olan farenjit türlerinden strep boğaz da şu durumlara neden olabilir:
-Yutma güçlüğü
-Beyaz veya gri lekeli boğaz
-Şişmiş lenf düğümleri
-Ateş, titreme
-İştah kaybı
-Mide bulantısı
-Ağızda alışılmadık bir tat
-Genel olarak halsizlik hali
FARENJİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Farenjit tedavisi için kişinin kendi uygulayabileceği basit destekleyici yöntemler olduğu gibi doktorun önerdiği tedavinin de aksatılmadan uygulanması gerekir.
Farenjit tedavisinde öncelikle hastalığın kaynağı tespit edilmelidir. Hastalık viral kaynaklıysa semptomlara yönelik (örneğin boğaz ağrısı varsa ağrı kesici ilaç verilmesi gibi) bir tedavi uygulanırken, bakteri kaynaklıysa antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Ayrıca, kişisel ve çevresel nedenlerle ortaya çıkan durumlarda, bu nedenin ortadan kaldırılması tedavideki ilk aşama olmalıdır.
Bütün bunların yanında genel olarak hastaların tedaviye destek olmak için dikkat etmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Sıvı tüketim miktarını artırmak boğazı nemli tutacağından hastada rahatlama sağlar. Özellikle kronik farenjitin yaşam tarzından kaynaklandığı düşünüldüğünden, sigara içmek gibi boğaza zarar veren alışkanlıkların tamamen bırakılması ve yeme-içme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi gerekir. Kronik farenjitin alerjen ya da boğaz sağlığı için uygun olmayan ortamda sürekli bulunmak gibi nedenlerden kaynaklandığı tespit edilirse, bunların da ortadan kaldırılması gerekir.
Öğretmenlik gibi sürekli konuşması gereken bir mesleğe sahip olanların bundan kaynaklanan kronik farenjiti varsa, boğazı tahriş etmeyecek şekilde konuşmaları, bağırarak konuşmaktan kaçınmaları, konuşmalarına sık sık ara vermeleri ve konuşurken arada su içmeleri boğazı rahatlatmak için yapılabilecekler arasında yer alır. Yaşam tarzında yapılacak bu gibi değişiklikler kişinin hem sağlığı hem de yaşam kalitesi açısından büyük faydalar sağlayacaktır.
FARENJİTE NE İYİ GELİR?
Faranjite iyi gelen doğal yöntemlerden de yararlanmak mümkündür. Farenjite şunlar iyi gelir:
Adaçayı / ekinezya
2009'da yapılan bir araştırma, ekinezya / adaçayının boğaz ağrısını ve kaşınmayı hafifletmek için klorheksidin / lidokain kullanan bir sprey kadar etkili olduğunu göstermiştir. Adaçayı antibakteriyel ve antiseptiktir. Ekinezya da bağışıklık güçlendirici etkilere sahip olabilir. Ada çayını gargara şeklinde yapabilir ve o şekilde tüketebilirsiniz. Ada çayı, farenjitin neden olduğu boğaz iltihabına da iyi gelir. Yine limon suyu ve demlenmiş ada çayı ile gargara yapmak da farenjite iyi gelebilmektedir.
Çiğ sarımsak
Sarımsağın antiseptik özellikleri vardır. Bakteriyel bir enfeksiyona yardımcı olabilir ve farenjitin yol açtığı boğaz ağrısını hafifletmeye katkı sağlar.
Çiğ sarımsak ezildiğinde; antibakteriyel, antifungal ve antiviral özelliklere sahip allisin adlı bir bileşik açığa çıkarır. Boğaz ağrısı için sarımsak kullanmanın en iyi yolu, çiğ şekilde çiğnemek veya bir dilim alıp 15 dakika boyunca emmektir. Çiğ sarımsağı daha kolay yutmak için rendeleyebilir, üzerine bal veya zeytinyağı ekleyebilirsiniz.
Nane
Birçok faydası bulunan nane, çiğnendiği takdirde faranjit hastalığına da iyi gelmektedir. Nane, boğaz ağrısını yatıştırabilir ve kuru öksürüğü hafifletebilir. Nane, demlenerek çay şeklinde içilebilir.
FARENJİT EN FAZLA KAÇ GÜN SÜRER?
Faranjitin sebep olduğu nedeni bulup tedaviyi ona göre sürdürmek önemlidir. Birçok kişide bu hastalık 3-7 gün arasında kendiliğinden iyileşmektedir.
FARENJİT EN KISA SÜREDE NASIL GEÇER?
Faranjitin en kısa sürede geçmesini istiyorsanız bol bol dinlenmeniz gerekmektedir. Aynı zamanda bol su içmek, tuzlu su ile gargara yapmak, boğazı rahatlatıcı gıdalar ve içecekler tüketmek faranjiti en kısa sürede geçirmenize yardımcı olacaktır.
FARENJİT TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Farantjit teşhisi konulduktan sonra doğru bir şekilde tedavi edilmezse, enfeksiyon yayılarak aşağı iner daha ciddi sorunlara yol açabilecek olan larenjite döner. İlerleyen zamanlarda ise akciğere inebilir ve akciğer enfeksiyonuna sebep olabilir.