İlişkili Haberler
Çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemi olarak tanımlanan “ergenlik” süreci biraz sancılı olabiliyor. Hormonlar devreye giriyor, fiziksel ve psikolojik değişiklikler meydana geliyor.
Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Boyraz, ergenlik sürecinin kızlarda 8, erkeklerde 9 yaş civarında başladığını söyledi. Erken ergenlik için 8 yaşın baz olarak kabul edildiğini aktaran ve “6–8 yaş arasındaki kız çocuklarında meme gelişimi yakınmasıyla anne-babalar bize başvuruyor” diyen Doç. Boyraz, erken ergenlik tedavisinde geç kalınmaması gerektiğine vurgu yaptı.
ANNE-BABA BOYUNU TOPLA, 13 EKLE, 13 ÇIKAR!
Erken ergenliğin %80 – 85’inin tam olarak nedeninin bilinmediğini söyleyen Boyraz, “Beslenme en önemli faktörlerden birisidir. Yediklerimizde bulunan katkı maddeleri, tarım ilaçları, plastik ürünler ve içerdikleri maddeler en önemli etkenler diyebiliriz. Mümkün olduğunca doğal beslenmek, kilolu olmamak, spor yapmak erken ergenliği önlemede etkilidir. %10-15'inin nedeni beyin ve böbrek üstü bezi tümörleri olabilir. Bunlar çok nadir görülmektedir.
UZUN MU OLACAKSINIZ, KISA MI?
Boyumuzun kaderini belirleyen; kemik yaşımız ve anne – baba boyudur. Kendi yaşımıza göre kemik yaşımız ileriyse boy bir noktadan sonra uzamaz. Kemik yaşının ilerlemesine sebep, erken ergenliktir. Östrojen ve testosteron hormonları ilerlemeye sebep oluyor. Tedavide bunun önüne geçmeye çalışıyoruz.”
ÇOCUĞUN BOYU NE KADAR UZAYACAK?
Boyraz, tahmini boy ölçüsünün formülünü ise şu şekilde anlattı:
“Kemik yaşına göre çocukların ilerideki boylarını hesaplayabiliyoruz. Buna, ‘öngörülen boy’ diyoruz. Örneğin, çocuk 10 yaşında, kemik yaşı 12 ise olması gereken boyu hesaplayabiliyoruz. Kemik yaşı ne kadar ileriyse ilerleyen zamandaki boy kazancı o kadar düşük oluyor. O yüzden kemik yaşı direkt boyla ilişkilidir. Anne ve babanın boy ortalaması da boyu belirleyen bir diğer faktördür. Erkeklerde anne ve babanın boyunu toplayıp 13 ekleyip ikiye bölüyoruz, kızlarda da 13 çıkartıp ikiye bölüyoruz. Bu bize hedef boyumuzu veriyor.”
Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Boyraz, ergenlik sürecinin kızlarda 8, erkeklerde 9 yaş civarında başladığını söyledi. Erken ergenlik için 8 yaşın baz olarak kabul edildiğini aktaran ve “6–8 yaş arasındaki kız çocuklarında meme gelişimi yakınmasıyla anne-babalar bize başvuruyor” diyen Doç. Boyraz, erken ergenlik tedavisinde geç kalınmaması gerektiğine vurgu yaptı.
ANNE-BABA BOYUNU TOPLA, 13 EKLE, 13 ÇIKAR!
Erken ergenliğin %80 – 85’inin tam olarak nedeninin bilinmediğini söyleyen Boyraz, “Beslenme en önemli faktörlerden birisidir. Yediklerimizde bulunan katkı maddeleri, tarım ilaçları, plastik ürünler ve içerdikleri maddeler en önemli etkenler diyebiliriz. Mümkün olduğunca doğal beslenmek, kilolu olmamak, spor yapmak erken ergenliği önlemede etkilidir. %10-15'inin nedeni beyin ve böbrek üstü bezi tümörleri olabilir. Bunlar çok nadir görülmektedir.
UZUN MU OLACAKSINIZ, KISA MI?
Boyumuzun kaderini belirleyen; kemik yaşımız ve anne – baba boyudur. Kendi yaşımıza göre kemik yaşımız ileriyse boy bir noktadan sonra uzamaz. Kemik yaşının ilerlemesine sebep, erken ergenliktir. Östrojen ve testosteron hormonları ilerlemeye sebep oluyor. Tedavide bunun önüne geçmeye çalışıyoruz.”
ÇOCUĞUN BOYU NE KADAR UZAYACAK?
Boyraz, tahmini boy ölçüsünün formülünü ise şu şekilde anlattı:
“Kemik yaşına göre çocukların ilerideki boylarını hesaplayabiliyoruz. Buna, ‘öngörülen boy’ diyoruz. Örneğin, çocuk 10 yaşında, kemik yaşı 12 ise olması gereken boyu hesaplayabiliyoruz. Kemik yaşı ne kadar ileriyse ilerleyen zamandaki boy kazancı o kadar düşük oluyor. O yüzden kemik yaşı direkt boyla ilişkilidir. Anne ve babanın boy ortalaması da boyu belirleyen bir diğer faktördür. Erkeklerde anne ve babanın boyunu toplayıp 13 ekleyip ikiye bölüyoruz, kızlarda da 13 çıkartıp ikiye bölüyoruz. Bu bize hedef boyumuzu veriyor.”
ERKEN ERGENLİK ÇOCUĞUN PSİKOLOJİSİNİ DE BOZUYOR!
Erken ergenliğin en önemli etkisinin boy kısalığı ve psikolojik faktörler olduğunu dile getiren Boyraz, “Çok küçük yaşta adet görmeye başlayan kız çocuğunun psikolojisi bozuluyor. Aileler ve çocuk bir anda panikleyebiliyor. Erken ergenlik konusunda anne ve babaların çok dikkatli olmaları ve hızlıca doktora başvurmaları özellikle boy kısalığı açısından çok önemlidir. Çünkü geç kalındığı takdirde boy uzaması için yapabileceğimiz hiçbir şey kalmıyor. Ergenlik, 8 yaşından önce başlamışsa, meme gelişimi ve kıllanma varsa, yaptığımız testler uygun çıkarsa ve kemik yaşı çok ilerlememişse bu hasta tedaviye uygun ideal hastadır” diye konuştu.
ERKEN ERGENLİK NASIL TEDAVİ EDİLİLİR?
Kemik yaşının, çocuğun kendi yaşını 6 ay veya 1 yıldan fazla geçmemesi gerektiğini söyleyen Boyraz, tedavide izlenen yol hakkında ise şu açıklamayı yaptı:
“Tedavideki amacımız çocuğun kemiklerini ilerletmemektir. Bu tedaviyle ortalama 5-6 cm boy kazancımız olabiliyor. Kemik yaşının 10 yaşı geçmemesi gerekiyor. Tedaviye gelecek olursak, GnRH hormonunu baskılayan bir hormon veriyoruz. GnRH analoğu dediğimiz ilaç iğne şeklinde, kas içine 28 günde bir hastanın yaşı 12’ye gelene kadar yapılmaktadır. Aylık tedavileri tercih ediyoruz. Hastaları üç ayda bir kontrol ediyoruz. İğneden sonra hormon testleri yaparak ilacın işe yarayıp yaramadığına bakıyoruz. Bu tedaviden sonra memede küçülme ve yok olma, kıllanmada durma, kemik yaşının ilerlemesinde durma gözlemliyoruz. Boy da yine olması gereken şekilde, yılda 5-6 cm şeklinde uzuyor. Boyun da çok hızlı ilerlemesini istemiyoruz çünkü kemiklerin de hızlı gelişmesi anlamına geliyor. Tedavide amaç çocukları normal fizyolojiye getirmektir.”
Erken ergenliğin en önemli etkisinin boy kısalığı ve psikolojik faktörler olduğunu dile getiren Boyraz, “Çok küçük yaşta adet görmeye başlayan kız çocuğunun psikolojisi bozuluyor. Aileler ve çocuk bir anda panikleyebiliyor. Erken ergenlik konusunda anne ve babaların çok dikkatli olmaları ve hızlıca doktora başvurmaları özellikle boy kısalığı açısından çok önemlidir. Çünkü geç kalındığı takdirde boy uzaması için yapabileceğimiz hiçbir şey kalmıyor. Ergenlik, 8 yaşından önce başlamışsa, meme gelişimi ve kıllanma varsa, yaptığımız testler uygun çıkarsa ve kemik yaşı çok ilerlememişse bu hasta tedaviye uygun ideal hastadır” diye konuştu.
ERKEN ERGENLİK NASIL TEDAVİ EDİLİLİR?
Kemik yaşının, çocuğun kendi yaşını 6 ay veya 1 yıldan fazla geçmemesi gerektiğini söyleyen Boyraz, tedavide izlenen yol hakkında ise şu açıklamayı yaptı:
“Tedavideki amacımız çocuğun kemiklerini ilerletmemektir. Bu tedaviyle ortalama 5-6 cm boy kazancımız olabiliyor. Kemik yaşının 10 yaşı geçmemesi gerekiyor. Tedaviye gelecek olursak, GnRH hormonunu baskılayan bir hormon veriyoruz. GnRH analoğu dediğimiz ilaç iğne şeklinde, kas içine 28 günde bir hastanın yaşı 12’ye gelene kadar yapılmaktadır. Aylık tedavileri tercih ediyoruz. Hastaları üç ayda bir kontrol ediyoruz. İğneden sonra hormon testleri yaparak ilacın işe yarayıp yaramadığına bakıyoruz. Bu tedaviden sonra memede küçülme ve yok olma, kıllanmada durma, kemik yaşının ilerlemesinde durma gözlemliyoruz. Boy da yine olması gereken şekilde, yılda 5-6 cm şeklinde uzuyor. Boyun da çok hızlı ilerlemesini istemiyoruz çünkü kemiklerin de hızlı gelişmesi anlamına geliyor. Tedavide amaç çocukları normal fizyolojiye getirmektir.”
Dünyada 20 yıldır kullanılan bu tedaviden %90 olumlu sonuç alındığını belirten Dr. Boyraz, ailelere; “Çocuklarınızı mutlaka kontrol ve takip edin. Erken bir gelişim görüyorsanız mutlaka uzmana başvurun. Yaz tatili çocukların büyüme ve gelişmesi için çok güzel dönemlerdir. Çocuklarınızı mümkün olduğunca doğal besleyin, sağlıklı alışkanlıklar edinmesine, spor yapmasına olanak sağlayın” tavsiyelerinde bulundu.