ANAFLAKSİ NEDİR?
Anafilaksi, hemen tedavi edilmesi gereken ciddi, potansiyel olarak hayatı tehdit eden alerjik bir reaksiyondur. Bu reaksiyon alerjik bir bireyin yer fıstığı veya arı sokması gibi alerjisi olan bir nesneye maruz kalmasından birkaç saniye, birkaç dakika sonra ortaya çıkabilir.
Anafilaksi, bağışıklık sistemi tarafından bireyin şoka girmesine neden olabilecek kimyasallar salması nedeniyle gerçekleşir. Bireyin tansiyonu aniden düşer ve solunum yolları daralır, bu da hem nefes almayı hem de vücudun oksijen ihtiyacını karşılamasını engeller.
ANAFLAKSİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Anafilaksi semptomları genellikle bir alerjene maruz kaldıktan birkaç dakika sonra ortaya çıkar. Ancak bazı vakalarda maruziyetten yarım saat veya daha uzun süre sonrasında da ortaya çıktığı görülmüştür.
Anaflaksi belirti ve semptomları arasında hızlı ve zayıf nabız görülebilir. Bunun yanı sıra döküntü, kurdeşen, kaşıntı ve kızarıklık veya soluk cilt dahil cilt reaksiyonları ile düşük tansiyon, yani hipotansiyon da görülebilir.
Nefes borusunun ve genel olarak solunum yollarının daralması, şişmiş bir dil veya boğaz yaygın bir belirtidir ve bu hırıltıya ya da nefes darlığına neden olabilir.
Bulantı, kusma, ishal, baş dönmesi veya bayılma da anaflaktik reaksiyon belirtileri arasındadır.
Anafilaktik reaksiyon solunumu veya kalp atışını durdurabilir.
ANAFİLAKSİ NEDENLERİ NELERDİR?
Böcek ısırıkları, bazı ilaçlar veya gıda ürünleri, sık karşılaşılan anafilaksi nedenleri arasında yer alır.
Çeşitli nedenlerle kullanılan immünoterapi enjeksiyonları sonrasında da çeşitli maddelere karşı gelişebilecek alerjik reaksiyonlara yatkınlık meydana gelebilir.
Giderek artış gösteren lateks aşırı duyarlılığı vakalarında da anafilaktik reaksiyon gelişebileceği için dikkatli olunmalıdır. Tüm bu faktörlere rağmen anafilaksi sebebi bazı durumlarda aydınlatılamayabilir ve bu durum idiyopatik anafilaksi olarak isimlendirilir.
Anafilaksinin biyolojik sebebi vücuda alerjen olan bir madde ile temas sonrasında bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyon vermesidir.
Anafilaktik reaksiyon zaman içerisinde ilerleyerek alerjik şok gelişimi ile sonuçlanabilir. Bu durumu tetikleyebilecek birçok alerjen madde mevcuttur:
-Penisilin gibi bazı ilaçlar
-Böcek ısırıkları
-Çeşitli kuruyemişler
-Kabuklu deniz ürünleri
-Süt ve yumurta
-Lateks.
Nadir durumlarda bu faktörlere ek olarak koşma gibi egzersizler sonucu oluşan aşırı aerobik aktivasyon da anafilaktik reaksiyonu tetikleyici özellik gösterebilir.
Anafilaktik reaksiyona yatkınlık konusunda etkili risk faktörleri tam olarak tanımlanabilmiş değildir. Ancak bazı durumlarda anafilaksiye yatkınlık söz konusu olabileceği için dikkatli olunması önerilir.
Daha önce geçirilmiş anafilaksi öyküsünün bulunması kişinin yaşamının geri kalanında bu durumu tekrar tecrübe edebilmesi ile ilgili artmış bir risk mevcuttur. Bu kişilerdeki gelecek reaksiyonlar ilk atağa göre daha ağır seyredebilir.
Alerjileri olan veya astımı olan kişiler anafilaksi riskinin artmış olabileceği bir diğer grubu oluşturur. Bu durumlar dışında mastositozis gibi bazı beyaz kan hücre tiplerinin aşırı arttığı durumlar veya bazı kalp rahatsızlıklarında da anafilaksi için bir risk artışı söz konusu olabilir.