İçinden 12 Eylül geçen filmler (1980 İhtilali)

1980 yılındaki 12 Eylül Darbesi'nin üzerinden tam 38 yıl geçti. O günden bugüne çekilen birçok filmde, limi önemsiz gibi görünen hayatlar üzerindeki etkileri, kimi ise yapılan işkenceler üzerinden ele aldı 12 Eylül darbesi ve sonrasındaki dönemi. Kiminde karakterler kaçtı, kiminde ise yüzleşti karanlıkla. İşte Türkiye tarihinin en önemli ve en çok tartışılan dönemini anlatan, eleştiren, sorgulayan, içinden 12 Eylül geçen, darbeye darbe vuran filmlerden bazıları.

• 1

  Av Zamanı (1988)

  Berlin Film Festivali’ne kabul edilen 1988 yapımı Av Zamanı’nının yönetmen koltuğunda Erden Kıral bulunuyor. Aytaç Arman’ın köşesine çekilmiş bir yazarı canlandırdığı bu filmde yazar, kendisiyle hesaplaşırken 12 Eylül’den bahseder.

• 2

  Babam Askerde (1994)

  Handan İpekçi’nin senaryosunu yazıp yönettiği bu ilk uzun metrajlı filminde Gülnihal Yazıcı ve Yunus Gencer rol alıyor.

• 3

  Babam Askerde (1994)

  12 Eylül döneminde anne babaları tutuklanmış çocukların hikayelerinin anlatıldığı film, dönemi farklı bir açıdan ele alması bakımından olduça dikkat çekici.

• 4

  Babam ve Oğlum (2005)

  3,5 milyonun üzerinde izleyiciyle buluşmuş ve bu izleyicilerin çoğunu gözyaşına boğmuş olan Babam ve Oğlum’da başrolleri Çetin Tekindor, Fikret Kuşkan, Yetkin Dikinciler, Şerif Sezer gibi güçlü isimler paylaşıyor.

• 5

  İçinden 12 Eylül geçen filmler

  Film, darbe zamanında annesini kaybeden küçük Deniz’in babasıyla beraber, hiç görmediği dedesinin çiftliğine doğru yaptıkları yolculukla beraber, bir araya gelen 3 kuşağın iç içe geçmiş öyküsünü konu alıyor.

• 6

  Babam ve Oğlum (2005)

• 7

  Beynelmilel (2006)

  Sırrı Süreyya Önder ve Muharrem Gülmez’in beraber yönettiği Beynelmilel, Altın Koza’da en iyi film, en iyi senaryo dahil olmak üzere bir çok ödülün sahibi olmuştu.

• 8

  Beynelmilel (2006)

  Filmde 12 Eylül 1980 sonrası sıkıyönetiminin, doğuda yerel halk ve çalgıcı sınıfı üzerine etkileri trajikomik bir şekilde anlatılıyor.

• 9

  Dikenli Yol (1986)

  Zeki Alasya’nın yönettiği, 12 Eylül öncesi siyasi olaylara karışan ve bu yüzden abisinin ölümüne neden olan Hüseyin'in büyük şehire gidiş öyküsünün anlatıldığı filmde, Kadir İnanır ve Hülya Koçyiğit rol alıyor.

• 10

  Eve Dönüş (2006)

  Ömer Uğur’un anılarından yola çıkarak yazdığı ve aynı zamanda yönettiği Eve Dönüş dönemi, yapılan işkenceler üzerinden ele alıyor.

• 11

  Eve Dönüş (2006)

  Filmin başrollerinde ise Mehmet Ali Alabora, Altan Erkekli ve Sibel Kekilli ve Savaş Dinçel gibi isimler bulunuyor.

• 12

  Eylül Fırtınası (1999)

  Türk sinemasının en başarılı yönetmenlerinden biri olan Atıf Yılmaz’ın imzasını taşıyan Eylül Fırtınası, beş yaşındaki Metin’in annesinin cezaevine girmesiyle değişen hayatını konunun merkezine yerleştirerek darbe dönemini ve o dönemden etkilenen hayatları anlatır.

• 13

  Eylül Fırtınası (1999)

• 14

  Fikret Bey (2006)

  Oğlu 12 Eylül döneminde bir süre hapiste yattıktan sonra yurtdışına kaçmış olan Fikret Bey’in, işyerinde geçirdiği bir günde, hayatıyla ve yaşadığı dönemle yüzleşmesine şahit oluruz. Yönetmenliğini Selma Köksal Çekiç’in yaptığı filmde Fikret Bey’i Erol Keskin canlandırıyor.

• 15

  Gönderilmemiş Mektuplar (2002)

  12 Eylül’ün insanların hayatları üzerindeki etkilerinin anlatıldığı bir diğer film Gönderilmemiş Mektuplar. Türkan Şoray ve Kadir İnanır’ın başrollerinde yer aldığı filmde, yirmi yıl önce darbe sebebiyle yaşadığı kasabadan kaçan Cem’in, hiç unutmadığı Gülfem’e duyduğu aşka, hiç göndermediği mektuplar üzerinden şahit oluruz.

• 16

  Gülün Bittiği Yer (1998)

  Ömer Lütfi Mete’nin yazıp, İsmail Güneş’in yönettiği bu film de dönemi işkence üzerinden ele alıyor. Vizyona girdiği hafta sansürlenip toplatılan Gülün Bittiği Yer’de ünlü aktör Cüneyt Arkın rol alıyor. Filmle aynı adı taşıyan ve sözlerini Ömer Lütfi Mete’nin yazdığı, bestesini Haluk Levent’in yaptığı bir de şarkı mevcut.

• 17

  Sen Türkülerini Söyle (1986)

  1986 yapımı, Şerif Gören’in yönettiği bu filmde Kadir İnanır ve Sibel Turnagöl rol alıyor.

• 18

  Sen Türkülerini Söyle (1986)

  12 Eylül öncesinde karıştığı ‘olaylar’ yüzünden hapis yatan Hayri, dışarı çıktıktan sonra bıraktığı hiçbir şeyin eskisi gibi olmadığını, mücadele arkadaşlarının değiştiğini ve yozlaştığını anlar.

• 19

  Ses (1986)

  Fehmi Yaşar’ın senaryosunu yazdığı, başrollerini Tarık Akan ve Nur Sürer’in paylaştığı Ses, Zeki Ökten tarafından yönetildi.

• 20

  Ses (1986)

  Film, 6 yılını hapishanede geçirmiş ve işkence görmüş genç bir adamın, yıllar sonra bir güney kasabasında işkencecisini sesinden tanıması ve onunla hesaplaşmasını konu alıyor.

• 21

  Ülkücüler (2012)

  12 Eylül öncesi ve sonrasında ülkücü hareketi konu alan belgesel türündeki bu filmin yönetmenliğini Halil Sarı ve Bilal Kalyoncu yaptı.

• 22

  Ülkücüler (2012)

• 23

  Zincirbozan (2007)

  Adını 12 Eylül sonrası bazı siyasetçilerin mecburi ikamete tabi tutulduğu askeri tesislerden alan Zincirbozan, Atıl İnaç tarafından yönetildi.

• 24

  Zincirbozan (2007)

  Film dönemi, Abdi İpekçi suikastinden başlatarak ele alıyor. Gazeteci Avni Özgürel’in senaryosu yazdığı film, 12 Eylül darbesinde CIA’nın rolünü tartışmaya açması bakımından dikkat çekici.

• 25

  Dedemin İnsanları (2011)

  Yönetmenliğini Çağan Irmak’ın üstlendiği 2011 yapımı Dedemin İnsanları, 10 yaşında bir çocuğun gözünden ailenin yaşadığı değişimi anlatıyor.

• 26

  Dedemin İnsanları (2011)

  Çetin Tekindor’un canlandırdığı Mehmet Yavaş karakteri Girit göçmenidir ve en büyük hayali doğduğu topraklara yeniden gidebilmektir. Aradan yıllar geçtikten sonra bu hayalinin gerçek olmasına çok az bir süre kala Mehmet Yavaş, 12 Eylül darbesi yüzünden Girit’e gidemez.

• 27

  Dedemin İnsanları (2011)