Uganda, Covid-19 pandemisi ve polis şiddetinin gölgesinde seçime gidiyor: Gençlerin umudu pop yıldızı başkan adayı

Yeni tip corona virüs (Covid-19) pandemisinin yanı sıra polis şiddetinin onlarca kişiyi öldürdüğü Uganda’da halk, perşembe günü yeni devlet başkanını seçmek için sandığa gidecek. 

İktidarda geçirdiği  35 yılın ardından tekrar aday olan Başkan Yoweri Museveni’yle, bu seçimlerde 10 aday mücadele ediyor. Dünyanın en büyük ikinci genç nüfusuna sahip ülkede Başkan’ın en güçlü rakibi olarak eski pop yıldızı Bobi Wine ortaya çıkıyor. Daha önce Museveni’ye karşı devrim yapacağını açıklayan Wine, yalnızca genç ve şehirli nüfus tarafından desteklenmiyor, aynı zamanda, Museveni’nin kalesi olarak bilinen kırsal kesimden de eski müzisyene olan ilginin gittikçe arttığı görülüyor. 

İşte, yenilikçi bir liderden otorite bir figüre dönüşen Museveni’den polis şiddetine, pop yıldızı devlet başkanı adayından Uganda’nın jeopolitik konumuna Afrika ülkesindeki seçime dair bilinmesi gerekenler...

Hazırlayan: Ayşegül Engür Dahi/ntv.com.tr

• 1

  İKTİDARINI 40 YILIN ÖTESİNE TAŞIMAK İSTEYEN DEVLET BAŞKANI 

  Uganda Devlet Başkanı Museveni, Afrika'nın en uzun süredir görev yapan başkanlarından biri olarak öne çıkıyor. Museveni ve önderlik ettiği Ulusal Direniş Hareketi, beş yıllık bir savaşın sonunda 1986'da iktidara geldi.

  Destekçileri, ülkeye göreli barış ve refah getirdiği ve özellikle de sağlık konusundaki politikaları nedeniyle onu övüyor. Museveni, ülkede AIDS’in yayılmasını önleyen politikalar uyguladı ve corona virüs salgınına karşı da sert bir tavır takındı. Johns Hopkins Üniversitesi'nin verilerine göre Uganda, 40 binden daha az enfeksiyon ve yaklaşık 300 Covid-19 ölümü bildirdi.  

• 2

  YENİLİKÇİ BİR LİDERDEN, OTORİTER BAŞKANLIĞA

  Ancak bir zamanlar Batı’da yenilikçi bir lider olarak adından söz ettiren Museveni, muhalifler tarafından kıtadaki başka bir otoriter lidere dönüşmekle suçlanıyor. Museveni'nin partisinde belirlenmiş bir halefi bulunmuyor. Bununla birlikte, 2017'de başkanlık yaş sınırını 75'e çıkaran ve devlet başkanlığı için tekrar aday olmasına izin veren bir yasa imzalayan Museveni, özellikle kırsal kesimden aldığı desteği koruyor. Fakat, ülkede eşitsizlik nedeniyle ona karşı çıkanların sayı da paralel bir şekilde artıyor. 

  Museveni yıllar boyunca, birçok kez tutuklanan ve 2021'de devlet başkanlığı için tekrar aday olan, Kizza Besigye de olmak üzere, kendisine meydan okuyan birçok muhalif liderle mücadele etti. 

• 3

  POP YILDIZI BAŞKAN ADAYI

  Uganda Başkanı Yoweri Museveni’ye, bu yıl meydan okuyan 10 adaydan biri ise Bobi Wine sahne adıyla tanınan müzisyen Robert Kyagulanyi Ssentamu. "Gettoların Başkanı" olarak anılan 38 yaşındaki Wine, 2000'li yılların başında Doğu Afrika’da süperstar oldu ve 2017'de siyasete adım atıp parlamentoya girdi. 

  Bobi Wine’nın adaylığı ülkede daha önce apolitik  birçok genci harekete geçirdiği için, onu Museveni’nin en tehlikeli rakiplerinden biri haline getiriyor. Geçmişte devlet başkanını sert bir şekilde eleştiren müzisyen ve onu "halktan korkmakla" suçladı.

• 4

  SOSYAL MEDYADA "DEVRİM" KAMPANYASI BAŞLATTI"

  Museveni’nin ise Wine'a cevabı sert oldu. Bobi Wine'ı "Uganda'nın istikrarını ve bağımsızlığını sevmeyenlerin" yabancı ajanı olmakla suçladı ve muhalif figürlerin gençleri yönlendirdiğini iddia etti.

  Öte yandan, Bobi Wine, siyasete katıldığından beri birkaç kez tutuklandı. Museveni'ye karşı bir "devrim" yapacağını açıklayan Wine,  Twitter'da "WeAreRemovingADictator" hashtag'ini kullanarak bir kampanya başlattı.

• 5

  KUŞAK ÇATIŞMASI: NÜFUSUN YÜZDE 77'Sİ 25 YAŞIN ALTINDA

  Dünyadaki ikinci en genç nüfusa sahip olan Uganda’da nüfusunun yüzde 77'si 25 yaşın altındaki gençler oluşturuyor. Yaklaşık 43 milyon nüfusa sahip olan ülkede 15-24 yaşları arasında ise 7 milyon 300 nin kişi bulunuyor. Bu durum ise eski pop yıldızı olan Wine’ın elini oldukça güçlendiriyor. 

  
  

  "Getto başkanı" Wine, başkent Kampala'da bir gecekondu mahallesinde büyüdü. Geçmişi ve ülkesinde müziğiyle ve bir politikacı olarak sosyal adaleti teşvik etme çabaları, bu daha genç ve şehirli nesil tarafından sevilmesini sağladı. Bununla birlikte Bobi Wine, Başkan Museveni’nin kalesi olduğu düşünülen kırsal alanlardan da büyük destekçileri yanına çekerek siyasi analistleri şaşırttı.

• 6

  COVİD-19 KARANTİNALARI VE POLİS ŞİDDETİ

  Yeni tip corona virüs pandemisi ülkede muhalifler tarafından yapılan seçim kampanyalarını gölgeledi. Uganda polisi sıkı karantina uygulamalarını ihlal eden onlarca kişiyi öldürdü ve yüzlerce kişiyi tutukladı. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Museveni'yi ve Uganda güvenlik güçlerini "insan haklarını ihlal etmek ve muhalefet ile medyayı baskı altına almak için bir bahane olarak kullanmakla" suçladı.

• 7

  Diğer taraftan, muhalif Bobi Wine da, Covid-19 tedbirlerini ihlal ettiği gerekçesiyle geçen Kasım ayında tutuklandı. Wine’ın tutuklanması, ülkedeki protestoları ateşledi. Ardından Güvenlik Bakanı Elly Tumwine, çıkan olaylarda 1 güvenlik görevlisinin yaralandığına işaret ederek, "Polisin sizi vurma ve belli bir şiddete ulaşırsanız sizi öldürme hakkı var” açıklamasını yaparak tepki çekti.

• 8

  UGANDA’NIN BÖLGEDEKİ ROLÜ 

  Kenya, Güney Sudan, Tanzanya, Ruanda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile komşu olan Uganda, ev sahipliği yaptığı 1,4 milyon  göçmen ile dünya çapındaki en yüksek mülteci nüfuslarından birine sahip. Bu durum ise, ülkedeki siyasi huzursuzluğunın endişeyle izlenmesine neden oluyor.  

  Uganda'da hiçbir zaman barışçıl bir güç aktarımı olmadı ve Museveni'nin kaybetmesi durumunda ne olacağı ve ordunun ne yapacağı belli değil.

• 9

  Diğer taraftan Museveni, Kasım ayında silahlı kuvvetlerde bir sarsıntı olduğunu duyurdu ve Uganda'nın Somali'deki operasyonlarının yöneten Tümgeneral Paul Lokech'i seçim döneminde başkentin etrafındaki güvenlik güçlerini koordine etmek için polis genel müfettiş yardımcılığına getirdi.

• 10

  Avrupa Birliği 8AB) ise bu yıl seçime gözlemci göndermemeyi seçti. Bu durum, ise daha az uluslararası inceleme yapılacağı anlamına geliyor.

• 11