Güney Kore'de neler oluyor? Güney Kore'de muhalefet, Cumhurbaşkanı Yoon'un azil sürecini başlattı

Dünya, ardı arkası kesilmeyen jeopolitik krizlerle sarsılmaya devam ederken, 3 Aralık 2024 tarihi Güney Kore için yarım asırlık aranın sonunu getiren bir dönüm noktası oldu. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, ulusal bir televizyon yayınında Kuzey Kore tehdidini ve muhalefetin ülkeyi yönetilemez hale getirdiğini gerekçe göstererek sıkıyönetim ilan ettiğini duyurdu. Demokratikleşme süreciyle birlikte son 40 yıldır bu tür olağanüstü tedbirlerden uzak kalan bir ülkede sıkıyönetim kararı alınması hem Güney Kore halkını hem de uluslararası kamuoyunu büyük bir şaşkınlığa sürükledi. Sıkıyönetim ilanından saatler sonra 300 sandalyeli Güney Kore parlamentosunda 190 milletvekili, sıkıyönetimin kaldırılmasını oy birliğiyle kabul etti.

• 1

  Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere bulaştığını iddia ederek ülkede "sıkıyönetim" ilan etmişti. Yoon, "Sıkıyönetim Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldırmayı ve anayasal özgürlük düzenini korumayı amaçlıyor." değerlendirmesinde bulunmuştu.
  
  Sıkıyönetim ilanından saatler sonra 300 sandalyeli Güney Kore parlamentosunda 190 milletvekili, sıkıyönetimin kaldırılmasını oy birliğiyle kabul etti.
  
  
  

• 2

  Muhalifler, ülkede bir savaş ve kriz ortamının olmadığını, Yoon'un sıkıyönetimin ilanının arkasında da hakkındaki yolsuzluk iddialarının bulunduğu belirtiyor.
  
  Güney Kore anayasasının 77. maddesine göre, Devlet Başkanı, "savaş, silahlı çatışma, ulusal acil durum ya da kamu güvenliği ve düzeninin gerektirdiği hallerde" sıkıyönetim ilan edebiliyor.
  
  Güney Kore tarihinde en son "sıkıyönetim" kararı askeri darbe ile 1979-1981 yıllarında 440 gün uygulanmış, karar yine askerler tarafından kaldırılmıştı.
  
  Güney Kore'de bugünkü "sıkıyönetim" ilanı, ülke tarihinin 13'üncüsü oldu.

• 3

  DEVLET BAŞKANI YOON'UN AZİL SÜRECİ BAŞLATILDI 

  Ülkede artan istifa çağrılarıyla karşı karşıya kalan Yoon'un azli için verilen önerge 191 milletvekili tarafından imzalanarak Ulusal Meclise sunuldu.
  
  Muhalefetteki Demokratik Parti lideri Lee Jae-myung, diğer muhalefet liderleri ile yaptığı görüşmede, "Yoon, bir kere başarısız oldu ve yeniden deneyecek, ama bundan daha ciddi riskler söz konusu. Kuzey Kore'yi kışkırtma, ateşkes hattını bozma ve silahlı çatışmaya yol açacak daha büyük riskler var." ifadelerini kullandı.
  
  Ayrıca Lee'nin de aralarında bulunduğu muhalefet parti liderleri, Ulusal Meclisin önünde Yoon'un istifası talebiyle protesto yaptı.

• 4

  SİVİL GRUPLAR GÖSTERİ DÜZENLEDİ 

  Öte yandan, başkent Seul'deki Gwanghwamun Meydanı'nda bir araya gelen Kore İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Katılımcı Demokrasi için Halkın Birliği ve diğer STK üyeleri, yaptıkları basın açıklamasında, Devlet Başkanı'nın sıkıyönetim ilanının anayasaya aykırı ve geçersiz olduğunu vurguladı.
  
  

• 5

  Yaklaşık 400 gösterici, Yoon'un azledilmesini istedi.
  
  Ayrıca, ülke genelinde birçok kentte meydanlarda, mumlarla nöbet tutuldu.
  
  Yerel basın, STK'lerin gün içinde çok sayıda protesto düzenleyeceğini aktardı.

• 6

  AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

  Güney Kore'de azil süreci bir siyasinin, "güçlerini kötüye kullanması ve anayasayı ihlal etmesi" halinde başlatılabiliyor.
  
  Ülkedeki bir devlet başkanının görevden alınması için Ulusal Meclise sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Diğer siyasilerin azli için ise salt çoğunluk yeterli oluyor.
  
  Önergenin mecliste 72 saat içerisinde oylanması gerekiyor.
  
  Ardından Anayasa Mahkemesi, azil sürecine ilişkin kanıtları dinleyip değerlendirmek üzere duruşma düzenliyor. Mahkemenin, azli onaylamak veya reddetmek için 6 ay süresi bulunuyor. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6'sının kararı onaylaması halinde lider görevden alınıyor.
  
  Bu durumda 60 gün içerisinde yeni başkanın seçilmesi gerekiyor. Bu süreç, bir devlet başkanının istifa etmesi durumunda da geçerli oluyor.