Covid-19 insanlığın doğaya verdiği zararın yansıması: Salgınlara dair beş doğa gerçeği

Dünya, 200’ün üzerinde ülkede ve bölgede görülen ve yaklaşık 400 bin kişinin ölümüne neden olan corona virüs (Covid-19) pandemisi nedeniyle önemli bir sınavdan geçiyor. Hükümetler hastalık nedeniyle ekonomik ve toplumsal zorluklarla boğuşuyor, ilaç şirketleri ise Covid-19’a karşı ilaç ve aşı geliştirmek için küresel bir rekabetin içinde kendilerine yer edinmeye çalışıyor. Tüm bunlar olurken doğa dengesini yeniden bulunuyor, vahşi hayvanlar birbirlerinin ardından insanların işgal ettiği yuvalarına geri dönüyor. Ancak, harekete geçilmezse kuşkusuz eski kirli dünya en kısa zamanda geri gelecek ve doğa küresel karantina nedeniyle elde ettiği kazanımlarını kaybedecek.     

Hazırlayan: Ayşegül Engür Dahi/ntv.com.tr

• 1

  İnsanlardaki bulaşıcı hastalıkların yaklaşık yüzde 75'inin zoonatik olduğunu ve bir başka bir deyişle hayvanlar aracıyla ortaya çıktığını biliyor muydunuz?

  DOĞAL HAYATIN TALAN EDİLMESİ VİRÜSLERİN HAYVANLARDAN İNSANLARA GEÇİŞİNE NEDEN OLDU

• 2

  SALGINLARIN NEDENİ İNSANIN TA KENDİSİ

  Son 50 yılda  ortaya çıkan Ebola, kuş gribi, Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS), Nipah virüsü, Rift Vadisi ateşi, Ani Akut Solunum Sendromu (SARS), Batı Nil virüsü, Zika virüsü, AIDS ve şimdi yeni tip corona virüs (Covid-19)...

  Hepsi endüstrileşme, kaçak avlanma, hava kirliği habitat yıkımı, iklim değişikliği ve küresel ısınma gibi insan faaliyetlerinin doğaya zararın bir sonucu olarak hayvanlardan insanlara bulaştı.

  Yani tüm bu felaketlerin sorumlusu insanlığın ta kendisi...

• 3

  Batı Afrika'daki Ebola salgını, yaban hayatı ve insan yerleşimleri arasında daha yakın temaslara yol açan orman kayıplarının bir sonucuydu; kuş gribinin ortaya çıkması, yoğun kümes hayvancılığı ile bağlantılı ve Nipah virüsü Malezya'da domuz yetiştiriciliği ie meyve üretiminin yoğunlaştırılmasıyla yaygınlaştı.

• 4

  Birleşmiş Milletler Çevre Programında (UNEP) çalışan bilim insanları ve uzmanlar, corona virüs hakkında en son bilimsel gerçekleri ve yaban hayatının tahribatıyla arasındaki ilişkiyi inceledi.

• 5

  Yeni tip corona virüsün Çin’in Hubey eyaletine bağlı Wuhan’daki bir hayvan pazarında ortaya çıktığı düşünülüyor. Yapılan genetik analizler virüsün yarasadan bir konak canlı aracılığıyla insanlara geçmiş olabileceğine işaret ediyor. Ancak, salgının kaynağı ve iletim yolu henüz keşfedilmemiş olsa da, uzmanlar gelecekte Covid-19 gibi salgınlara önlem alınabileceğini ve bunun tek yolunun geçmişten ders almak ve doğanın dengesini yeniden sağlamak olduğunu belirtiyor.

• 6

  İşte salgın hastalıklar ve doğa ile ilgili 5 gerçek;

• 7

  HAYVANCILIK VE AVLANMA VİRÜSLER İÇİN KÖPRÜ

  1. İnsanların veya hayvanların yaban hayatı ile etkileşimi, onları potansiyel patojenlerin yayılma riskine maruz bırakıyor. Birçok virüs için hayvancılık ve avcılık yaban hayatı ve insanlar arasında epidemiyolojik bir köprü görevi görüyor.

• 8

  2. Corona virüs salgınların ortaya çıkmasının itici gücü, insan faaliyetleri nedeniyle çevrede meydana gelen değişimlerden kaynaklanıyor. Bunlar arasında, ormanların yok edilmesi, endüstrileşme, insan nüfusunun hızlı artışı, karbon emisyonlarının yükselişi ve iklim değişikliği gibi faktörler yar alıyor.

  Bununla birlikte, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2050 yılına kadar dünya nüfusunun 9,6 milyara ulaşması durumunda, yaşam ve tüketim alışkanlıklarının sürdürülmesi için üç gezegene ihtiyaç olacağını açıkladı.

• 9

  Örnek vermek gerekirse, yeni tip corona virüsün de dahil olduğu Covid-19 dahil olmak üzere yarasalara ilişkin virüsler, ormansızlaşma ve tarımsal genişleme nedeniyle yarasa habitatının kaybolmasıyla ortaya çıktı. Yarasalar gece böcekleri yiyerek ekosistemlerde önemli bir rol oynuyor. Habitat yıkımı nedeniyle doğal çevrelerinden uzaklaşan yarasaların dirençli olduğu virüsler, daha savunmasız olan türlere geçiyor.

• 10

  BİYOLOJİİK ÇEŞİTİLİK TÜM TÜRLER İÇİN GEREKLİ

  3. Ekosistem bütünlüğü ve biyoçeşitlilik dünyadaki tüm canlıların sağlığı ve gelişimi için zorunludur ve tüm türler birbirinin hayatı için gereklidir. Uzmanların bildirdiğine göre,  1 milyona yakın hayvan ve bitki türü yok olma riski taşıyor. İnsan kaynaklı çevresel değişiklikler, vahşi yaşamdaki nüfusun yapısını değiştirerek biyolojik çeşitliliğin azalmasına neden oluyor. Bu durum belirli konakçıları ve patojenleri (zararlı virüs ve bakteriler) destekleyen yeni çevresel koşulları beraberinde getiriyor.

• 11

  4. Ekosistem bütünlüğü, bir türün çeşitliliğini destekleyerek hastalıkları karşı kendini savunmasında yardımcı olabilir. Böyle bir durumda virüslerin yayılması ve baskın olması daha zordur. Ancak, vahşi yaşamdaki habitat yıkımının neden olduğu biyolojik çeşitlilikte azalma nedeniyle tüm dünya şu anda corona virüs salgınıyla mücadele ediyor.

• 12

  İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ SÜRDÜKÇE YENİ SALGIN HASTALIKLAR OLACAK

  5. Bir sonraki salgının nereden geleceğini veya ne zaman olacağını tahmin etmek imkansız. Artan kanıtlar, salgınların veya salgın hastalıkların iklim değişmeye devam ettikçe daha sık olabileceğini gösteriyor.

  Araştırmacılar, Paris İkilm Anlaşmasında ortaya konulan karbondioksit salınımı hedefinin altına düşülmediğinde küresel sıcaklığın 2100 yılına kadar 4 derece artacağını öngörüyor.

• 13

  Küresel çapta uygulanan corona virüs karantinaları nedeniyle dünyada hava kirliğinin azalması, karbon emisyonlarının düşmesi ve vahşi hayvanların geri dönmesi, doğaya en büyük zararın insan faaliyetlerinin verdiğinin canlı kanıtlarını oluşturuyor. 

  Önceki çalışmalarda, Covid-19 nedeniyle endüstriyel faaliyetlerin durmasıyla nedeniyle karbondioksit salınımda bu yıl yüzde 5 ile yüzde 8 arasında tarihi bir düşüş beklendiği açıklanmıştı . 

  DÜNYANIN DÖRT BİR YANINDA VAHŞİ YAŞAM GERİ DÖNDÜ

• 14

  DOĞANIN ÖZGÜRLÜĞÜ KISA SÜRDÜ

  Yeni tip corona virüs pandemisi insanları eve hapsederken doğayı özgür bıraktı, fakat bu durum çok kısa sürdü. Ülkelerin normalleşme sürecine girmesiyle fabrikalar açıldı, trafik eskisi gibi yoğunlaştı ve birlikte pek çok ülkede hava kirliliği ve karbon emisyonları önceki seviyesine döndü.

  HAVA KİRLİĞİ SEVİYELERİ KARANTİNANIN SONA ERMESİNİN ARDINDAN TEKRAR YÜKSELDİ

• 15

  DÜNYA BÜYÜK BİR TEHDİT ALTINDA

  Bununla birlikte, doğa hala krizde; biyolojik çeşitlilik ve habitat kaybı, küresel ısınma ve toksik kirlilik nedeniyle tehdit altında bulunuyor. 

• 16

  HEMEN ŞİMDİ HAREKETE GEÇİLMELİ

  Hemen şimdi harekete geçmemek insanlığın bugün ve gelecekte başarısız olmasına ve yeni salgın hastalıkların yeniden ortaya çıkmasına neden olacak.

• 17

  Corona virüs krizi, politikacılara, STK’lara ve bireylere doğanın içinde bulunduğu durumu anlamaları için çok güçlü bir fırsat verdi. Bu hususta herkese önemli görevler düşüyor.