Arkas Holding Üst Düzey Yöneticisi (CEO) Önder Türkkanı, İzmir Limanı'nın Mayıs 2007'de yapılan özelleştirme ihalesinde 1 milyar 275 milyon dolar bedelle 49 yıllığına kiralamaya hak kazanan konsorsiyumun 29 ay süren dava süreci sonrası değişen şartlar nedeniyle limanı devralmakta zorlandığının gözlendiğini ifade etti.
Liman özelleştirmesinde çok gecikildiğini, İzmir'in bu sürede büyük kayıplara uğradığını dile getiren Türkkanı, ''İhalede ortaya çıkan rakamların şu anda ödenebilmesi güç görünüyor. Ödenebilir olsa bugüne kadar ödenir devralınırdı. Bir sorun olduğu açık. Konsorsiyumun limanı bir an önce devralmasını umut ediyoruz. Ancak alınamazsa tekrar özelleştirme süreci başlayacak. İhalenin yapıldığı günün şartları bugün yok. O fiyata bugün ulaşılması da mümkün görünmüyor'' dedi.
Sürecin tamamlanamaması halinde limanın bu haliyle birlikte bir süre daha yaşamaya alışmak gerektiğini ifade eden Türkkanı, limanda yıllardır ''nasıl olsa özelleştirme olacak'' diyerek ertelenen yatırımlar bulunduğunu, bu nedenle limanda sıkışıklık yaşandığını ifade etti.
Türkkanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Limanda bu süreçte ihmal edilen ancak kolaylıkla çözülecek dar boğazlar var. Bunların süratle giderilmesi lazım. Mevcut limanda yapılacaklar listesi çıkarılıp önemli paralar harcanmadan bu yatırımların tamamlanması lazım. Şu anda körfezde dip tarama gibi yatırımlar çok uzak bir ihtimal. Ama en azından boş konteynerlerin başka bir alana kaydırılması, makine ve vinçlerin yenilenmesi gibi liman yönetiminin de bildiği ve istediği yatırımların bir an önce yapılması lazım. Limanda gemilerin bekleme olayını ortadan kaldırmak lazım. Liman en az 3-5 yıl daha bu statüyle devam edecek gibi görünüyor. Bu süreyi sorunsuz aşacak, limanın değerini koruyacak, darboğazları giderecek yatırımların 2010 yılında yapılması gerekiyor. Bu yatırımlar için limanın gelirinin cüzi bir kısmı bile yeterli. Limanın değerini korumak için bu yatırımlar zorunlu.''
Türkkanı, liman için ihalede verilen fiyatın yüksek olduğunu, bunu ihalede verdikleri fiyatla da anlatmaya çalıştıklarını belirterek finansman bulma konusunda daha rahat olunan 2007 yılında bile 1 milyar 275 milyon dolarlık fiyatın kendilerine gerçekçi gibi görünmediğini kaydetti.
Türkkanı, ihaleyi alan konsorsiyuma TOBB ve İzmirli iş adamlarının da destek olması konusundaki girişimler hakkındaki soru üzerineyse bu fiyatla mevcut konsorsiyuma dahil olmalarının söz konusu olmadığını belirterek, limanın en büyük kullanıcısı olarak yüklerini İzmir Limanı'na yönlendirmeye devam ederek, sürece destek olmaya devam edeceklerini açıkladıklarını ifade etti.
Türkkanı, Aliağa'daki limanların da devreye girdiğini, yükün bir kısmının bu limanlara yönleneceğini, ancak İzmir Limanı'nın devre dışı kalmasının mümkün görünmediğini ifade ederek büyüyen kapasiteyle birlikte tüm limanların kapasitelerinin kullanılabileceğine işaret etti.
Liman ihalesini kazanan konsorsiyumdaki Hutchison Grubu'nun uluslararası anlamda çok önemli bir şirket olduğunu, İzmir'e gelmesinin kent ekonomisinin hareketlenmesi açısından önemli sonuçlarının olacağını dile getiren Türkkanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Liman yatırımı tamamlansaydı bugüne kadar bir çok sektörden uluslararası sermayenin dikkatini İzmir'e çekebilirdik. Nitekim bazı şirketlerin antrepo konusunda İzmir'i bir merkez olarak değerlendirme konusunda çalışmaları vardı. Bir de bu yatırımın kente vereceği moral etkisi de olacaktı. Sürecin hedeflendiği ve umut edildiği şekilde bitmesini bekliyoruz. Aksi halde kent adına da üzücü bir sonuç ortaya çıkacak. Özelleştirme süreci tamamlanamazsa moral bozukluğu içine girmeyip hızla yeniden çalışmalara başlamak gerek. İzmir'in önümüzdeki dönemde ne yapıp edip yabancı yatırım çekmesi lazım. Bu konuda daha iyi organize olunması gerekiyor. Yatırımcının iştahını artıracak bir kent olmamız gerekiyor. Ancak bir çok projenin iptal edilmesi yönünde çabalar, yatırımcıyı ürküten bir hava yaratıyor.''
İHALE SÜRECİ
Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 15'inin yapıldığı TCDD'ye bağlı İzmir Limanı'nın 49 yıllığına özelleştirilmesi için 3 Mayıs 2007'de açılan ihaleyi Hutchison, Global ve EİB LİMAŞ, 1 milyar 275 milyon dolar vererek kazanmıştı. İhaleye Arkas'ın başını çektiği 100 İzmirli iş adamı tarafından kuruyan Alsancak Liman İşletmeleri A.Ş de girmişti.
Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Vakfı Merkezi ve Liman İş Sendikası'nın açtığı dava süreci 29 ay devam etmiş Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun yürütmeyi durdurma kararı sonrası Danıştay 13. Dairesi'nin verdiği ihalenin iptali davasını red kararıyla devir sürecinin önünü açılmıştı.
Konsorsiyum, devir konusunda ilk 45 günlük süresini kullanmasının ardından istediği ek 45 günlük süre 25 Aralık 2009'da doluyor.
Liman özelleştirmesinde çok gecikildiğini, İzmir'in bu sürede büyük kayıplara uğradığını dile getiren Türkkanı, ''İhalede ortaya çıkan rakamların şu anda ödenebilmesi güç görünüyor. Ödenebilir olsa bugüne kadar ödenir devralınırdı. Bir sorun olduğu açık. Konsorsiyumun limanı bir an önce devralmasını umut ediyoruz. Ancak alınamazsa tekrar özelleştirme süreci başlayacak. İhalenin yapıldığı günün şartları bugün yok. O fiyata bugün ulaşılması da mümkün görünmüyor'' dedi.
Sürecin tamamlanamaması halinde limanın bu haliyle birlikte bir süre daha yaşamaya alışmak gerektiğini ifade eden Türkkanı, limanda yıllardır ''nasıl olsa özelleştirme olacak'' diyerek ertelenen yatırımlar bulunduğunu, bu nedenle limanda sıkışıklık yaşandığını ifade etti.
Türkkanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Limanda bu süreçte ihmal edilen ancak kolaylıkla çözülecek dar boğazlar var. Bunların süratle giderilmesi lazım. Mevcut limanda yapılacaklar listesi çıkarılıp önemli paralar harcanmadan bu yatırımların tamamlanması lazım. Şu anda körfezde dip tarama gibi yatırımlar çok uzak bir ihtimal. Ama en azından boş konteynerlerin başka bir alana kaydırılması, makine ve vinçlerin yenilenmesi gibi liman yönetiminin de bildiği ve istediği yatırımların bir an önce yapılması lazım. Limanda gemilerin bekleme olayını ortadan kaldırmak lazım. Liman en az 3-5 yıl daha bu statüyle devam edecek gibi görünüyor. Bu süreyi sorunsuz aşacak, limanın değerini koruyacak, darboğazları giderecek yatırımların 2010 yılında yapılması gerekiyor. Bu yatırımlar için limanın gelirinin cüzi bir kısmı bile yeterli. Limanın değerini korumak için bu yatırımlar zorunlu.''
Türkkanı, liman için ihalede verilen fiyatın yüksek olduğunu, bunu ihalede verdikleri fiyatla da anlatmaya çalıştıklarını belirterek finansman bulma konusunda daha rahat olunan 2007 yılında bile 1 milyar 275 milyon dolarlık fiyatın kendilerine gerçekçi gibi görünmediğini kaydetti.
Türkkanı, ihaleyi alan konsorsiyuma TOBB ve İzmirli iş adamlarının da destek olması konusundaki girişimler hakkındaki soru üzerineyse bu fiyatla mevcut konsorsiyuma dahil olmalarının söz konusu olmadığını belirterek, limanın en büyük kullanıcısı olarak yüklerini İzmir Limanı'na yönlendirmeye devam ederek, sürece destek olmaya devam edeceklerini açıkladıklarını ifade etti.
Türkkanı, Aliağa'daki limanların da devreye girdiğini, yükün bir kısmının bu limanlara yönleneceğini, ancak İzmir Limanı'nın devre dışı kalmasının mümkün görünmediğini ifade ederek büyüyen kapasiteyle birlikte tüm limanların kapasitelerinin kullanılabileceğine işaret etti.
Liman ihalesini kazanan konsorsiyumdaki Hutchison Grubu'nun uluslararası anlamda çok önemli bir şirket olduğunu, İzmir'e gelmesinin kent ekonomisinin hareketlenmesi açısından önemli sonuçlarının olacağını dile getiren Türkkanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Liman yatırımı tamamlansaydı bugüne kadar bir çok sektörden uluslararası sermayenin dikkatini İzmir'e çekebilirdik. Nitekim bazı şirketlerin antrepo konusunda İzmir'i bir merkez olarak değerlendirme konusunda çalışmaları vardı. Bir de bu yatırımın kente vereceği moral etkisi de olacaktı. Sürecin hedeflendiği ve umut edildiği şekilde bitmesini bekliyoruz. Aksi halde kent adına da üzücü bir sonuç ortaya çıkacak. Özelleştirme süreci tamamlanamazsa moral bozukluğu içine girmeyip hızla yeniden çalışmalara başlamak gerek. İzmir'in önümüzdeki dönemde ne yapıp edip yabancı yatırım çekmesi lazım. Bu konuda daha iyi organize olunması gerekiyor. Yatırımcının iştahını artıracak bir kent olmamız gerekiyor. Ancak bir çok projenin iptal edilmesi yönünde çabalar, yatırımcıyı ürküten bir hava yaratıyor.''
İHALE SÜRECİ
Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 15'inin yapıldığı TCDD'ye bağlı İzmir Limanı'nın 49 yıllığına özelleştirilmesi için 3 Mayıs 2007'de açılan ihaleyi Hutchison, Global ve EİB LİMAŞ, 1 milyar 275 milyon dolar vererek kazanmıştı. İhaleye Arkas'ın başını çektiği 100 İzmirli iş adamı tarafından kuruyan Alsancak Liman İşletmeleri A.Ş de girmişti.
Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Vakfı Merkezi ve Liman İş Sendikası'nın açtığı dava süreci 29 ay devam etmiş Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun yürütmeyi durdurma kararı sonrası Danıştay 13. Dairesi'nin verdiği ihalenin iptali davasını red kararıyla devir sürecinin önünü açılmıştı.
Konsorsiyum, devir konusunda ilk 45 günlük süresini kullanmasının ardından istediği ek 45 günlük süre 25 Aralık 2009'da doluyor.