Stagflasyon ne demek, ne anlama geliyor? Stagflasyonun sebepleri nelerdir?

Stagflasyon kelimesinin anlamı, ekonomiyi yakından takip eden vatandaşlar tarafından merakla sorgulanıyor. Stagflasyonun yaşandığı bir ülkede ekonomideki işsizlik oranı artarken fiyatlar da hızla yükselişe geçmektedir. Peki, Stagflasyon ne demek, ne anlama geliyor?

STAGFLASYON NEDİR?

Stagflasyon, stagnasyon (durgunluk) ve enflasyonun aynı zamanda görüldüğü durumu ifade eder. Ekonomide stagflasyon olduğu dönemlerde piyasa durgundur ve fiyatlar yükseliştedir. Stagflasyon zamanlarında durgunluk ve fiyat yükselişini işsizlik oranındaki artış takip eder.

1970 yılında İngilizcede stagnation (stagnasyon, gayri safi millî hasıla hızının ortalamadan daha düşük bir hızda büyümesi) ile inflation (enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hissedilir artışı) kelimelerinin birleşmesinden türetilmiştir.

KLASİK İKTİSAT TEORİSİNE GÖRE STAGFLASYON

Hem Klasik İktisat Teorisi'nde hem de Keynesyen Teori'de stagflasyon, paradoksal bir durumdur (normalde enflasyon ve işsizlik oranı arasında ters orantı mevcuttur biri düşerken diğeri yükselir; ancak stagflasyon ortamında her ikisi de yükselmektedir).

Her iki kuram çerçevesinde açıklanması olanaksızdır. Ekonomilerde enflasyonun ortaya çıkması, toplam talebin toplam arzı aşacak derecede artması sonucudur.

Toplam arz, toplam talepteki artışı karşılayamamaktadır çünkü ekonomide, istihdam edilerek üretimi artıracak iş gücü kalmamıştır, ekonomi tam istihdamdadır. Oysa durgunluk, istihdamın düşmesidir.

STAGFLASYONUN SEBEPLERİ NELERDİR?

Sebeplerini net bir biçimde ortaya koymak çok kolay olmamakla birlikte stagflasyon durumları çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Stagflasyonun ilk örneklerinden birinin 1970’lerde yaşanan petrol krizi olduğunu düşünen iktisatçılar vardır.

Buna göre, petrol krizinin yaşanması ardından petrol fiyatlarının petrol ihraç eden ülkeler tarafından arttırıldığı ve bu nedenle stagflasyon yaşandığına dair görüşler mevcuttur. Petrol fiyatlarında yaşanan bu artışın dünya genelinde bir resesyona neden olduğu da bu görüşler arasındadır. Resesyon ekonomik büyümenin negatif olduğu durumu ifade eder.

İLGİLİ HABER: RESESYON NEDİR, NE ANLAMA GELİR?

Artan petrol fiyatları petrol ile ilişkili ürünlerin üretim maliyetlerinde bir artışa neden olması beklenir. Üretim maliyetlerindeki artış talep düşmediği halde arzda bir daralma meydana gelmesine yol açtığı düşünülür. Dolayısıyla, enflasyonda da bir artış görülebilir.

Üretim maliyetlerindeki artış üretimde gerilemeye neden olurken bu gerileme işsizliğin artış göstermesine neden olan bir diğer faktör olarak sayılabilir. İşsizliğin artması da yine ekonomik büyümenin yavaşlamasına etki eden unsurlardan bir tanesi olabilir.

STAGFLASYON TÜKETİCİ VE ÜRETİCİLERİ NASIL ETKİLER?

Stagflasyon üreticiler tarafından bakıldığında üretim maliyetlerinin artmasına neden olurken üretimde maliyetlerin artması üreticileri maliyetleri kısmaya itebilir. Bunun sonunda da iş gücü piyasasında bir durulma hali görülebilir.

İşsizliğin yükselmesine neden olan artan maliyetler tüketiciye giden son ürünün fiyatlarına yansımakta dolayısıyla da tüketici nezdinde onların daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalmasına yol açabildiği görülmektedir.

Stagflasyon durumlarında işsizliğin artması ve fiyatların yükselmesiyle birlikte alım gücünde düşüş görünen tüketiciler enflasyonla karşı karşıya kalabilir ve yaşanılan enflasyon beklenilenin de üzerine çıkarak daha hızlı bir şekilde artış gösterebilir.