İki akademisyen, 13 bin eser ve 79 müzayedeyi analiz ederek Türk resim piyasasının fotoğrafını çekti. En pahalı tabloların da belirlendiği çalışmada Türk resim yatırımcısının proflinden bir tablonun değer kazanmasının ardındaki unsurlara, piyasanın ulaştığı büyüklüğe kadar pek çok ilginç alt başlık var.
İlişkili Haberler
Türk resim piyasasının büyüklüğü yaklaşık 45-50 milyon dolara ulaştı. Son 5 yılın en pahalı 100 tablosunun ilk sırasında ise 2,2 milyon liraya (yaklaşık 1,5 milyon dolar) alıcı bulan Burhan Doğançay'ın ''Mavi Senfoni'' eseri yer alıyor.
Bunu, 1,3 milyon dolara satılan Osman Hamdi'nin ''Han İçi'' ile 1,1 milyon dolara alıcı bulan Şeker Ahmet Paşa'nın ''Narlar ve Ayvalar'' tabloları takip ediyor.
SATIŞ HACİMLERİ ARTIYOR
Dergide yer alan Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Aylin Seçkin ve İsviçre KOF Economic Institute öğretim üyesi Erdal Atureken'in 2005-2009 yıllarını kapsayan Türkiye'de yapılan müzayedelerde satılan tablolar üzerine yaptığı çalışma ile Türk resim piyasası üzerine yaptığı değerlendirmeye göre, Türk resim piyasasında satış hacimleri giderek daha da artıyor.
Toplam 13 bin eser ve 79 müzayede analizini içeren çalışmaya göre, resim yatırımlarının getirisi çoğu zaman diğer yatırım araçlarını geride bırakarak, enflasyonun üzerinde net bir getiri sağlıyor. Uzun vadeli yatırım dendiğinde resim piyasası da ortaya çıkıyor.
Son dönemde resim piyasasında da trendleri iyi takip eden, farklı, yeni, sofistike, entelektüel bir koleksiyoner profili oluşmaya başlarken, bu kesimin sanata yatırım yapmaya başladığını gözlemleniyor.
Resim diğer dayanıklı tüketim mallarıyla beraber tamamlayıcı ilişkisi olan bir yatırım olarak görülüyor.
50 MİLYON DOLARLIK RESİM PİYASASI
Çalışmaya göre, müzayedelerde yüksek açılış fiyatlarının satış oranlarına olumlu etki ediyor. Bazı müşteriler sadece çok pahalı eserlerin satıldığı müzayedelere gidiyor. Açılış fiyatları yükseldikçe eserlerin satılma ihtimali daha da artıyor. Pahalı bir eserin satılma olasılığının daha yüksek olması Türk piyasasında pahalı eserlerin ayrı bir alıcısı olduğunu gösteriyor. Türkiye'de sadece belirli müzayedelere giden azımsanmayacak bir kesim bulunuyor.
Türk resim piyasasının 2005 yılında hacminin yaklaşık 14,4 milyon doları bulurken, piyasanın bugün ulaştığı nokta ise 45-50 milyon doları buluyor. Bu da hemen hemen Kanada piyasasıyla aynı büyüklükte. Satış hacimlerinin yüksek olduğunu ve giderek daha da yükseldiği ortaya konuluyor.
KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ İLE TÜRK RESİM PİYASASINDA DÖNÜM
Çalışmaya göre, Türk sanat piyasanın kırılma noktası 2001 finansal krizi olarak kabul ediliyor. Bu dönemde el konulan özel bankaların özel koleksiyonları TMSF tarafından elden çıkarılmaya başlandı. Pek çok resim, çok yüksek paralara olmasa da el değiştirdi. Bu sanat piyasasına ciddi bir hareket getirdi.
2004 yılında Osmanlı Hamdi Bey'in Kaplumbağa Terbiyecisi isimli tablosu, 2004 yılında 3,5 milyon dolara alıcı buldu. Bu satış, Türk resim piyasasında bir anlamda ''milat'' olurken, ardından 2008 yılının Mayıs ayında dünyanın en ünlü müzayede salonu ''Sotheby's''de yapılan açık artırmada Osman Hamdi Bey'in bir başka tablosu ''Bir İstanbul Hanımefendisi'' 3,4 milyon pounda satıldı.
Bir başka gelişme ise 2009'un Mart ayında Sotheby;s'de 71 Türk çağdaş eserin müzayedeye çıkması oldu. Bu da çağdaş Türk sanatçılarının iyi fiyatlara alıcı bulduğunun önemli bir göstergesi oldu.
Öte yandan 2009'un Kasım ayında Antik A.Ş.'de gerçekleşen müzayedede Burhan Doğançay'ın ''Mavi Senfoni''sinin 2.2 milyon liraya alıcı bulması da Türk piyasasına ilgiyi artırdı ve resmi bir yatırım aracı olarak daha popüler hale getirdi.
EN PAHALI 100 TABLO
Çalışmaya göre Türk resminde son 5 yılın en pahalı 100 tablosu arasında şu eserler yer alıyor:
1-Burhan Doğançay - Mavi Senfoni - 1.486.486
2-Osman Hamdi - Han İçi - 1.301.775
3-Şeker Ahmet Paşa - Narlar ve Ayvalar - 1.074.380
4-Fausto Zonaro - Karaköy'den - 587.301
5-Aloiz Schönn - İstanbul'da Eğlenen Saraylı Kadınlar - 557.432
6-François Prieur Bardin - Tophane ve Boğaziçi'nde Kayıklar - 495.867
7-İbrahim Çallı - Üsküdar - 495.864
8-Halil Paşa - Göksu Deresi'ne Bakış - 489.864
9-Fahrünnnissa Zeyd - Towards a Storm - 487.804
10-Şeker Ahmed Paşa - Orman Yolu - 454.545
11-Erol Akyavaş - Fall of a Dream - 419.354
12-Hoca Ali Rıza - İsimsiz - 413.223
13-Fausto Zonaro - Kız Kulesi - 405.405
14-İbrahim Çallı - Ada'da Sandal Sefası - 392.156
15-Nazmi Ziya - İsimsiz - 362.500
16-François Prieur Bardin - Tophane Limanı - 361.290
17-Feyhaman Duran - Yazmalı Çıplak - 354.729
18-Feyhaman Duran - Topkapı Sarayı - 297.520
19-Halil Paşa - Sahilde Paşa ve Ailesi - 295.833
20-Halil Paşa - İstanbul-Türk Evleri ve Sokak - 292.993
21-İbrahim Çallı - Beyaz Elbiseli Kız - 277.027
22-Ömer Uluç - Dört Ayak Üstünde Kadın - 268.456
23-Erol Akyavaş - Cehennet - 251.479
24-Henri François Riesener - Pauline Faures - 250.000
25-Burhan Doğançay - Bullish Breakthrough - 245.098
26-François Leon - Bardin Haliç'te Balıktan Dönüş - 238.095
27-Halil Paşa - Boğaz'dan Rumeli Hisarına Bakış - 238.095
28-Abidin Elderoğlu - Kaligrafik Kompozisyon - 234.899
29-Selim Turan - İsimsiz - 232.702
30-Sabri Berkel - İsimsiz - 232.519
31-İbrahim Çallı - Manolyalar - 216.216
32-Zeki Faik İzer - Çapraz Dallar/ Dalların Ritmi - 209.677
33-Halil Paşa - Madam X - 206.611
34-Burhan Doğançay - Rift - 200.000
35-Burhan Doğançay - Walls - 195.945
36-Süleyman Seyyit Bey - Portakal ve Fincan - 195.121
37-Fausto Zonaro - Salacak - 191.666
38-Erol Akyavaş - İsimsiz - 191.082
39-Komet - Maaile - 187.919
40-Herman-David S. Corrodi - Çeşme Etrafında Dinlenenler - 179.166
50-Sami Yetik - Süvariler - 158.333
(...)
97-Bedri Rahmi Eyüboğlu - Soyut Düzenleme - 100.591
98-Erol Akyavaş - İsimsiz - 100.000
99-Adnan Çoker - Yapıda Ritim - 100.000
100-Hoca Ali Rıza - İsimsiz - 100.000
Not 1- Fiyatlar resmin satıldığı dönemdeki kur üzerinden hesaplanmıştır.
Not 2- Satış fiyatı dolar
Yazının devamı CNBC-e Business dergisinin Şubat sayısında.
Çalışmaya göre, müzayedelerde yüksek açılış fiyatlarının satış oranlarına olumlu etki ediyor. Bazı müşteriler sadece çok pahalı eserlerin satıldığı müzayedelere gidiyor. Açılış fiyatları yükseldikçe eserlerin satılma ihtimali daha da artıyor. Pahalı bir eserin satılma olasılığının daha yüksek olması Türk piyasasında pahalı eserlerin ayrı bir alıcısı olduğunu gösteriyor. Türkiye'de sadece belirli müzayedelere giden azımsanmayacak bir kesim bulunuyor.
Türk resim piyasasının 2005 yılında hacminin yaklaşık 14,4 milyon doları bulurken, piyasanın bugün ulaştığı nokta ise 45-50 milyon doları buluyor. Bu da hemen hemen Kanada piyasasıyla aynı büyüklükte. Satış hacimlerinin yüksek olduğunu ve giderek daha da yükseldiği ortaya konuluyor.
KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ İLE TÜRK RESİM PİYASASINDA DÖNÜM
Çalışmaya göre, Türk sanat piyasanın kırılma noktası 2001 finansal krizi olarak kabul ediliyor. Bu dönemde el konulan özel bankaların özel koleksiyonları TMSF tarafından elden çıkarılmaya başlandı. Pek çok resim, çok yüksek paralara olmasa da el değiştirdi. Bu sanat piyasasına ciddi bir hareket getirdi.
2004 yılında Osmanlı Hamdi Bey'in Kaplumbağa Terbiyecisi isimli tablosu, 2004 yılında 3,5 milyon dolara alıcı buldu. Bu satış, Türk resim piyasasında bir anlamda ''milat'' olurken, ardından 2008 yılının Mayıs ayında dünyanın en ünlü müzayede salonu ''Sotheby's''de yapılan açık artırmada Osman Hamdi Bey'in bir başka tablosu ''Bir İstanbul Hanımefendisi'' 3,4 milyon pounda satıldı.
Bir başka gelişme ise 2009'un Mart ayında Sotheby;s'de 71 Türk çağdaş eserin müzayedeye çıkması oldu. Bu da çağdaş Türk sanatçılarının iyi fiyatlara alıcı bulduğunun önemli bir göstergesi oldu.
Öte yandan 2009'un Kasım ayında Antik A.Ş.'de gerçekleşen müzayedede Burhan Doğançay'ın ''Mavi Senfoni''sinin 2.2 milyon liraya alıcı bulması da Türk piyasasına ilgiyi artırdı ve resmi bir yatırım aracı olarak daha popüler hale getirdi.
EN PAHALI 100 TABLO
Çalışmaya göre Türk resminde son 5 yılın en pahalı 100 tablosu arasında şu eserler yer alıyor:
1-Burhan Doğançay - Mavi Senfoni - 1.486.486
2-Osman Hamdi - Han İçi - 1.301.775
3-Şeker Ahmet Paşa - Narlar ve Ayvalar - 1.074.380
4-Fausto Zonaro - Karaköy'den - 587.301
5-Aloiz Schönn - İstanbul'da Eğlenen Saraylı Kadınlar - 557.432
6-François Prieur Bardin - Tophane ve Boğaziçi'nde Kayıklar - 495.867
7-İbrahim Çallı - Üsküdar - 495.864
8-Halil Paşa - Göksu Deresi'ne Bakış - 489.864
9-Fahrünnnissa Zeyd - Towards a Storm - 487.804
10-Şeker Ahmed Paşa - Orman Yolu - 454.545
11-Erol Akyavaş - Fall of a Dream - 419.354
12-Hoca Ali Rıza - İsimsiz - 413.223
13-Fausto Zonaro - Kız Kulesi - 405.405
14-İbrahim Çallı - Ada'da Sandal Sefası - 392.156
15-Nazmi Ziya - İsimsiz - 362.500
16-François Prieur Bardin - Tophane Limanı - 361.290
17-Feyhaman Duran - Yazmalı Çıplak - 354.729
18-Feyhaman Duran - Topkapı Sarayı - 297.520
19-Halil Paşa - Sahilde Paşa ve Ailesi - 295.833
20-Halil Paşa - İstanbul-Türk Evleri ve Sokak - 292.993
21-İbrahim Çallı - Beyaz Elbiseli Kız - 277.027
22-Ömer Uluç - Dört Ayak Üstünde Kadın - 268.456
23-Erol Akyavaş - Cehennet - 251.479
24-Henri François Riesener - Pauline Faures - 250.000
25-Burhan Doğançay - Bullish Breakthrough - 245.098
26-François Leon - Bardin Haliç'te Balıktan Dönüş - 238.095
27-Halil Paşa - Boğaz'dan Rumeli Hisarına Bakış - 238.095
28-Abidin Elderoğlu - Kaligrafik Kompozisyon - 234.899
29-Selim Turan - İsimsiz - 232.702
30-Sabri Berkel - İsimsiz - 232.519
31-İbrahim Çallı - Manolyalar - 216.216
32-Zeki Faik İzer - Çapraz Dallar/ Dalların Ritmi - 209.677
33-Halil Paşa - Madam X - 206.611
34-Burhan Doğançay - Rift - 200.000
35-Burhan Doğançay - Walls - 195.945
36-Süleyman Seyyit Bey - Portakal ve Fincan - 195.121
37-Fausto Zonaro - Salacak - 191.666
38-Erol Akyavaş - İsimsiz - 191.082
39-Komet - Maaile - 187.919
40-Herman-David S. Corrodi - Çeşme Etrafında Dinlenenler - 179.166
50-Sami Yetik - Süvariler - 158.333
(...)
97-Bedri Rahmi Eyüboğlu - Soyut Düzenleme - 100.591
98-Erol Akyavaş - İsimsiz - 100.000
99-Adnan Çoker - Yapıda Ritim - 100.000
100-Hoca Ali Rıza - İsimsiz - 100.000
Not 1- Fiyatlar resmin satıldığı dönemdeki kur üzerinden hesaplanmıştır.
Not 2- Satış fiyatı dolar
Yazının devamı CNBC-e Business dergisinin Şubat sayısında.