Erzincan'daki maden faciasının üzerinen günler geçti ancak madeni işleten ABD'li SSR madencilik, ne sorumluluk beyan etti ne de ortaya çıkan vahim tablonun giderilmesi için ne yapacağını anlattı. Madendeki bütün arama işlemlerini Türk ekipleri yürütüyor ve ilk belirlemeleri göre kayan 35 milyon metreküplük toprak da bölgeden taşınacak.
400 BİN KAMYONLUK HARFİYAT
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, maden sahasında yaptığı açıklamada, 400 bin kamyonluk bir toprak yığının varlığından söz etmişti. Bayraktar şu bilgileri vermişti:
"Buradaki şirketin yönetim düzeyi içerisinde bir zafiyet içerisinde olduğunu görüyoruz. Müfettişlerimiz çalışmalarını sürdürüyor. En az 400 bin kamyona ihtiyaç var. Elimizdeki tüm teknik imkanları kullanmaya çalışıyoruz."
YABANCI ŞİRKET TEMSİLCİLERİ ORTADA YOK
Bayraktar, ABD'li şirketin kazadan sonra bölgede olmamasını eleştirirken şöyle konuşmuştu:
"Bu konularla alakalı kimlerin sorumluluğu varsa onların yargı önüne çıkmasını ve hesap vermesini temin edeceğiz. Milletimizin hiçbir endişesi olmasın. Şirketin özellikle yönetim düzeyinde bir zafiyet içerisinde olduğunu görüyoruz çünkü hala söz konusu yabancı şirketin temsilcileri burada değiller. Ama bu konuya da özellikle arama kurtarma sürecini bitirdikten sonra yoğun bir şekilde bakacağımızı ifade etmek istiyorum."
Bölgede çalışmalarını sürdüren yetkililerin verdiği bilgiler, maden faciasının son yılların en ağır harfiyat maliyetini yarattığını da gösteriyor. Faciadan hemen sonra yapılan hesaplar kayan, "liç" adı verilen toprağın hacminin 20 milyon metreküp olduğunu gösteriyordu. Çalışmalar sürerken, bu hacmin 35 milyon metreküp olduğu anlaşıldı.
TOPRAĞIN TÜMÜ TAŞINACAK
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya da, maden sahasında açıklama yaparken, liç alanında 35 milyon metreküp toprak olduğuna dikkat çekerken, toprak kaymasıyla birlikte Sabırlı Dere'ye 5 milyon metreküplük yeni bir kütle geldiğini söyledi.
Jeoradarla yapılan çalışmalarda ekiplerin güvenliği için kaymayı anlık takip ettiklerini söyleyen Yerlikaya, 2 bin 700 insan gücünün yer aldığı 500'ün üzerinde arama kurtarma ekibiyle çalıştıklarını, araç ve insan kaynağı olarak eksik olmadığını açıkladı. Bakan Yerlikaya, günlük 1500 kamyonla tahliye yapıldığı bilgisini de paylaştı.
Felaketin ardından, taşınması gereken milyonlarca metreküplük toprağa ek olarak, çevre felaketi yaşanmaması için de önlemlerin alınması gerekti. Toprak, yakın bir bölgedeki baraja doğru kaydı ve bölgedeki su kaynaklarının kirlenmemesi için de önlemler alındı. Ekipler, öncelikle barajlara giden dere yatağına toprak ulaşmamasına çaba gösteriyor. Bölgedeki Sabırlı deresindeki suya bu toprağın bulaşmaması için de önemli miktarda harfiyat taşındı.
112 METRELİK TEPE KAYDI, 177 DÖNÜME YAYILDI
İstanbul Teknik Üniversitesi de bölgede inceleme yaparak ön incelemesini paylaştı. Raporda şu bilgiler yer aldı:
- Erzincan'daki altın madeni ocağında yaşanan durum incelendiğinde, olayın yığın liçi yapılan bölgedeki şevin (eğimli yüzey) kaymasıyla gerçekleştiği anlaşıldı
- İliç'teki yığın liçi sahası, 2021 yılı Google Earth uydu bilgilerine göre, her biri 8 metre yüksekliğe sahip 31 basamaktan oluşmakta olup, genel şev eğimi 2,5Y:1D şeklindedir.
- Sahada yığın liçi için oluşturulmuş olan şevin, şev kaymasına sebep olan kısmının ise yine aynı verilere göre 8 metre yüksekliğindeki 14 basamaktan oluştuğu anlaşılmaktadır.
- Basamak yüksekliğinin 8 metre olduğu düşünüldüğünde, yaklaşık 112 metrelik bir yığın yüksekliğine ulaşıldığı anlaşılmaktadır.
- Bu da akmanın gerçekleştiği alanda çıkarılan ve liç işlemine tabi tutulan malzemenin yaklaşık 177 bin metrekarelik bir alanı etkilediği ve yaklaşık 20 milyon 160 bin metreküp hacimlik bir kütlenin kayarak ve akarak yaşanan sorunun meydana geldiğini göstermektedir.
- Kayma ve akma yaşanan bölge, yakında bulunan Fırat Nehri ve üzerinde bulunan HES barajına yakın olup, kayma sonrası akma da bu yöne doğru gerçekleşmiştir. Sahanın bulunduğu bölgede irili ufaklı fayların olduğu da anlaşılmaktadır."
35 MİLYON METREKÜPLÜK TAŞIMA
Türk ekipler,i toprak altındaki kişilere ulaşmak için zamana karşı mücadele verirken, bur yandan da milyonlarca metreküplük toprağı yeni bir bölgeye taşımanın hazırlığını yapıyor. Buna karşılık, dünyanın birçok ülkesinde madencilik faaliyetleri yürüten dev şirket SSR madencilik, bu operasyonun neresinde olduğu açıklamadı.
ABD'Lİ ŞİRKET YATIRIMCILARIN DERDİNDE
SSR madencilik, şu an yatırımcıların derdine düşmüş durumda ve Amerika'da bilgilendirmeler yapıyor, Türkiye'de ise sessiz. Şirket internet sitesindeki bilgilere göre, şu ana değin 3 kez Amerika'da bilgilendirme yaptı. Şirket,13, 14 ve 16 Şubat'ta yatırımcılarına kısa bilgi verdi. Bu bilgilerde çalışma ruhtasının iptali yer almıyor sadece madendeki çalışmaların durduğu belirtiliyor.
FACİANIN FATURASI AĞIR OLACAK
Yetkililerle işbirliği içinde olduğunu belirten şirketin, çevre felaketinin engellenmesi ve milyonlarca metreküplük toprağın taşınması, toprak altındaki işçilere ulaşılması için sahada ne yaptığı belirtmemesi dikkat çekiyor. 4 ülkede faaliyet gösterdiğini belirten şirketin en önemli maden sahaları, Erzincan Çöpler ve Çakmaktepe, Hod madeni. Şirket bu üç bölgedeki altın çıkarmaya çalışıyor. Facianın ardından adli soruşturma kapsamında gözaltı ve tutuklamalar yapıldı. Çevreye verilen zarar ile ağır harfiyat maliyetinin şirkete fatura ettirilmesine, bu duruma ayrıca idari cezalar uygulanmasına kesin gözüyle bakılıyor.
ERZİNCAN ALTIN MADENİNİ KİM İŞLETİYOR?
Amerikan şirketi SSR Madencilik, merkezi Vancouver'da olan eski bir Kanada şirketi ile Alacer Gold adlı ABD merkezli bir şirketin birleşmesinin sonucu. Alacer Gold Erzincan madeninin asıl mülkiyetine sahip. Erzincan'daki madeni, bu şirketin ana ortağı olduğu Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. işletiyor. Anagold Madencilik’in Türkiye’deki ortağı Çalık Holding. Çalık Holding Yönetim Kurulu Başkanı Başdanışmanı ve Yönetim Kurulu Üyesi Hakkı Akil, “Operasyonel bir sorumluluğumuz yok. Sadece finansal yatırımcıyız” açıklamasını yapmış ve işletmede sorumlulukları olmadığını bildirmişti.