İlişkili Haberler
Merkez Bankası, Türkiye’de 40 tane kripto para platformu, 28 milyar TL işlem hacmi olduğunu belirterek, “7/24 erişim, işlem kolaylığı, limit olmaması ve düşük işlem ücreti bu varlıkları cazip kılıyor. Kripto madenciliği küresel ısınmayı artırıyor” tespitini yaptı.
Merkez Bankası (MB), ‘Kripto Raporu’nda kripto varlıkların risklerini anlatırken ilginç bir tespitte bulunarak, “Yeni kripto varlık birimlerinin yaratılması (madencilik) olanağı yüksek elektrik tüketimine sebep olmakta ve bu da küresel ısınmayı artırmaktadır” dedi.
Milliyet'te yer alan bilgilere göre, Türkiye’de yerli ve yabancı kripto para platformu sayısının 40 olduğunu açıklanan raporda; 6 Mayıs 2021 itibarıyla Türk kökenli alım satım platformlarında 28 milyar TL’lik işlem hacmi gerçekleştiğini kaydetti.
RİSKLERE DİKKAT
Kripto Raporu’nda, kripto varlıkların ‘avantajları ve riskleri’ ayrı başlık altında incelenirken, Türkiye’deki kripto para platformları ve işlem hacmi hakkında ilk kez somut veriler paylaşılıyor.
Raporda, Türkiye kökenli kripto varlık alım satım platformlarının yanısıra küresel platformların temsilcilerinin de ülkemizde faaliyet gösterdiği dile getirilirken, “Türkiye’de faaliyet gösteren platformların herhangi bir yerde kaydı tutulmamakla beraber, küresel platformlarla beraber yaklaşık 40 platformun faaliyet gösterdiği” bilgisi verildi. Kripto işlem hacmine ilişkin 6 Mayıs 2021 itibarıyla gelinen nokta şöyle kaydedildi:
İŞLEM HACMİ 28 MİLYAR
“Verilerine ulaşılabilen Türk kökenli alım satım platformlarında yaklaşık 28 milyar TL’lik işlem hacmi gerçekleşmiştir. En yüksek işlem hacminin gerçekleştiği alım satım platformları 11.1 milyar TL ile Paribu, 7.6 milyar TL ile BTCTürk ve 4.2 milyar TL ile Paritex olmuştur. Küresel platformlar üzerinden Türk vatandaşlarının işlem hacmi verilerine ulaşılamamakta olup bu işlem hacimleri de eklendiğinde toplam işlem hacminin 28 milyar TL’nin oldukça üzerinde olduğu düşünülmektedir. Binance, Huobi Global, Coinbase Pro ve Kraken dünyanın en önde gelen kripto varlık alım satım platformları olup Türklerin en çok işlem yaptığı platformlar oldukları tahmin edilmektedir.”
Raporda, çoğu platformda günlük yatırma ve çekme limitinin 1 milyon TL, aylık yatırma ve çekme limitinin ise 5 milyon TL olduğu ifade edildi.
Raporda, kripto varlıkların, ‘avantajları ve riskleri’ de mercek altına alınıyor. Kiripto varlıkların günümüzde kullanım alanının geniş olmasının, her ülkenin ve toplumun her kesiminin söz konusu varlıklara olan bakış açısının da farklı olmasına yol açtığı tespiti yapılan raporda, “Pek çok ülkede kripto varlıklar geleceğe açılan büyük bir inovasyon kapısı olarak görülse de, barındırdığı risklerden dolayı düzenleme yoluyla kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır” denildi. Raporda, kripto varlıkların kendine has özellikleri bulunsa da sağladıkları avantajlar şöyle sıralanıyor:
KOLAY VE HIZLI
- Kripto varlıklarla işlemler genellikle diğer finansal kuruluşlara ilişkin sistemler üzerinden yapılan işlemlere kıyasla daha kolay ve hızlı gerçekleşmektedir. 7/24 erişim ve işlem yapma kolaylığı, işlem limitlerinin olmaması ve düşük işlem ücreti bu varlıkları cazip kılmaktadır. Özellikle sınır ötesi işlemlerde, konvansiyonel finansal sisteme göre bu tür avantajları ön plana çıkmaktadır.
- İnternet erişimi olan herkes tarafından kullanılabilmekte ve bu açıdan kripto varlıklarla ilgili işlem yaparken lokasyon ya da kimlik bilgisi gerektiren bürokratik işlemlerin çoğuna gerek kalmamaktadır. Kripto varlıkların bir ülkeye bağlı olmayan yapısı bu varlıkların kullanımını ve varlıklara erişimi kolaylaştırmaktadır.
TİCARETİ KOLAYLAŞTIRIYOR
- Blok zincir teknolojisinin eşler (kullanıcılar) arası mekanizması kullanılarak, sınır ötesi transferler ve işlemler, döviz kurundaki dalgalanmalar ve benzerleri üzerinde herhangi engelleyici unsur olmadan uluslararası ticareti kolaylaştırmaktadır.
- Kişi genellikle kripto varlıklara ilişkin genel veya özel şifreleme anahtarlarının tek sahibi olduğundan ve işlemleri herhangi bir aracı olmadan doğrudan karşı taraf ile gerçekleştirdiğinden ödeme bilgilerinin çalınması benzerlerine göre zorlaşmaktadır.
- Kişilerin herhangi bir aracı kuruluşa ihtiyaç duymadan tamamen eşler (kullanıcılar) arası şekilde doğrudan varlıkları üzerinde tasarruf imkânı bulunmaktadır. Bu kapsamda, sahip oldukları kripto varlıklarını istedikleri şekilde saklayabilmektedirler.
- Kripto varlıklarda kullanılan teknolojiler pek çok FinTek iş modelinin önünü açmış ve birçok yeniliğin geliştirilmesine temel teşkil etmiştir.
KRİPTO VARLIKTA RİSK NEDİR?
Kripto varlıkların küresel ısınmayı da artırdığı tespiti yapılan raporda, riskler şöyle sıralandı:
- Kripto varlıkların herhangi bir düzenleme ve denetim mekanizmasına tabi olmaması ve merkezi bir muhatabın olmaması kontrol ve denetim yetersizliğini beraberinde getirmektedir.
- Kontrolsüz şekilde gerçekleşen kripto varlık transferleri sonucunda piyasa değerlerinin aşırı oynaklık göstermesi yatırımcılar için ciddi fiyat riski yaratmaktadır.
- Anonim yapıları, yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesini kolaylaştırmakta ve vergi kaçakçılığı, kara paranın aklanması ile terör finansmanı gibi işlemlerin takibini zorlaştırmaktadır. Bazı durumlarda kripto türüne göre işlem takibi mümkün olmamaktadır.
- Kripto varlık cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi riskleri bulunmaktadır. Bu, çoğunlukla platformlarda tutulan cüzdanlar için sözkonusu olsa da platformların dışında soğuk cüzdan olarak nitelendirilenler için de bu tür bir risk bulunmaktadır.
‘ZARARIN TELAFİSİ OLMAZ’
- Kripto varlıklar, siber saldırılara ve internet korsanlarının ataklarına karşı açıktır. Bu kapsamda, özellikle alım satım işlemlerinin gerçekleştirildiği platformların bu tür saldırılara karşı daha açık olabildiği görülmektedir.
- İşlemlerin geri dönülemez nitelikte olması, operasyonel hata veya suistimaller nedeniyle taraflar bakımından telafisi mümkün olmayan mağduriyete sebep olabilmektedir.
HUKUKİ KORUMA DA YOK
- Herhangi bir düzenlemeye tabi tutulmadığı için paranın güvenliği, geri ödeme veya garanti kapsamındaki hukuki korumadan mahrumdur.
- Herkes tarafından kabul edilmiş olan ödeme araçları olmadıklarından, sürdürülebilirlik sorunu taşımaktadır.
- Yeterli işlem gücünün olması durumunda yeni kripto varlık birimlerinin yaratılması (madencilik) olanağı yüksek elektrik tüketimine sebep olmakta ve bu da küresel ısınmayı artırmaktadır.