Balıkesir'in Edremit ilçesindeki Kazdağları'nın eteklerinde milattan önce 10. yüzyılda kurulduğu düşünülen, bazı kaynaklara göre tarihi milattan önce 2 bin yılına kadar uzanan Antandros Antik Kenti'nde, halk arasında "küp mezar" olarak da bilinen "pitos mezar"lara rastlandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Edremit Belediyesinin desteğiyle antik kentte yürütülen 19. dönem kazılarında bulunan 2 mezar, ziyaretçilerden yoğun ilgi görüyor.
"Antik Çağ'da genelde zeytinyağı gibi sıvı ve kuru tarım ürünlerini depolamakta kullanılan büyük çapta küpler" şeklinde tanımlanan pitosların, milattan önce 6. yüzyıldan itibaren bölgede mezar olarak da değerlendirildiği belirtiliyor.
MİLATTAN ÖNCE 6. YÜZYILDAN KALMA
Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve kazı heyeti başkanı Prof. Dr. Gürcan Polat, Antandros nekropolisinin (mezarlık) milattan önce 8. yüzyıldan milattan sonra 1. yüzyılın sonuna kadar kullanıldığını belirtti.
Polat, burada çok farklı tipte ölü gömme geleneklerine rastlandığını, bunlardan birinin de pitos mezarlar olduğuna işaret etti.
Bölgede bu şekilde 2 mezar bulunduğunu bildiren Polat, şunları kaydetti:
"Antandros kazılarında Yunanlıların kullandığı iki pitos mezarına rastladık. Halk deyişiyle küp mezarlar. Pitos mezarlar özellikle milattan önce 6. yüzyılın ortalarından itibaren kremasyon, yani yakarak gömmeden, inhumasyon yakmadan gömmeye geçişte mezar muhafazası olarak kullanılan büyük boyutlu kaplardır bunlar. Ama bunların hiçbirisi sadece mezar amacıyla yapılmış değildir. Normalde saklama, büyük depolama kaplarıdır bunlar. Tahıl, zeytinyağı, su gibi malzemeleri depolamaya yönelik üretiliyorlar. Zaman zaman mezar olarak da kullanıldıklarına şahit olabiliyoruz."
"PİTOSLAR ZAMAN ZAMAN AİLE MEZARI OLARAK DA KULLANILMIŞ"
Pitos mezarların, Antandros'ta milattan önce 6. yüzyılın ortalarından itibaren kullanılan bir mezar tipi olarak karşılarına çıktığını vurgulayan Polat, şöyle devam etti:
"Hatta pitoslar zaman zaman aile mezarı olarak da kullanılmışlar. Aynı aileden iki ya da üç bireyin bu küpler, pitoslar içerisine gömüldüğüne Antandros nekropolisinde şahit olduk. Bu gömü yapıldıktan sonra ön kısmına genellikle bir çatı kiremidi kapatılarak ve hatta buradaki mezarın önüne taş dikilerek mezarın toprak üstünden yerinin de belirtildiğine şahit oluyoruz."
Polat, bu mezarlardan birinde köpek iskeleti bulduklarına da değinerek, "Sanıyorum bir Antandroslunun çok sevdiği bir köpek vardı, o köpeği öldü ve gömmek için mezarlığa geldi, mezar kazarken bu küpün üstüne denk geldi ve küpün üstünü kırması sonrasında altındaki boşluğu gördü ve köpeğini oraya bıraktı ve tekrar kapatıldı. Hem köpek hem de aynı zamanda orijinalinde bir insan mezarı olan bu küp ortaya çıktı." görüşünü aktardı.