İlişkili Haberler
Ayşegül Engür Dahi/ntv.com.tr
ABD’de Washinghton Üniversitesi’ne bağlı faaliyet gösteren Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü’nden (IHME) araştırmacılar, yeni tip corona virüs (Covid-19) salgını sırasında evrensel maske kullanımının artmasının dünya genelinde 733 bin, Türkiye’de ise 9 bin 793 ölümün engellenebileceğini ortaya koydu.
Şu anda hakem değerlendirmesi aşamasında bulunan ve ön sonuçları MedRvix adlı bilim dergisinde yayımlanan “Evrensel maske kullanımıyla Covid-19'dan kurtarılan yaşamların küresel projeksiyonları” araştırmada, maske kullanımının toplumdaki corona virüs yayılımını yüzde 40 azalttığı belirtildi.
Çalışmanın bulgularını Ntv.com.tr’ye değerlendiren Bilim Kurulu Üyesi Doçent Doktor Afşin Emre Kayıpmaz, “Öncelikle bu makalenin henüz hakem değerlendirmesinden geçmeyen bir ön baskı olduğunu hatırlatmakta fayda var. Makaleye konu olan çalışma, Covid-19 ile mücadelede etkin ve eşit biçimde dağıtılabilecek aşılar devreye girinceye kadar uygulanmak durumunda olan sosyal mesafe kısıtlamalarını en aza indirmek için aranan çözümlerden yola çıkarak yapılmıştır” ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte çalışmada, Mart 2021’e kadar olan küresel olarak meydana gelebilecek, Covid-19 vakalarını ve ölümleri tahmin etmek için 3 senaryo üstünde duruldu:
Bunlardan ilki, maske kullanımının ve sosyal mesafe kurallarının olmadığı bir senaryo, ikincisi mevcut ulusal maske kullanım düzeylerinin korunduğu ve ölümler arttığında sosyal mesafe kısıtlamalarının yeniden devreye sokulduğu senaryo, üçüncüsü ise küresel maske kullanımının %95’e çıktığı senaryo...
TÜRKİYE'DEKİ BİNLERCE CAN KAYBINI ÖNLEMEK ELİMİZDE
Bilim Kurulu Üyesi Kayıpmaz, küresel maske kullanım oranının yüzde 95’e çıktığı 3. senaryo ile; ulusal maske kullanım düzeylerinin korunduğu 2. senaryo arasında öngörülen ölüm sayıları açısından istatistiksel olarak anlamlı fark saptandığını belirterek, “Bir başka deyişle küresel anlamda maske kullanım düzeyi yüzde 95’e çıkarsa, bunun 27 Ekim 2020 ile 1 Mart 2021 arasında gerçekleşebilecek 733 bin 310 ölümü önleyebileceği tahmininde bulunulmuştur. Ülkemiz içinse 9 bin 793 ölümün bu sayede önlenebileceği öne sürülmüştür. Bu da yüzde 95’in üstüne çıkan maske kullanımıyla dünya genelinde beklenen ölümlerin yüzde 24,8 azaltılabileceği anlamı taşımaktadır. Ayrıca bu sonuçlar hali hazırda maske kullanım oranının yüzde 80-95 arasında olduğu saptanan ülkemizde ise, bu oranının yükselmesiyle beklenen ölümlerin yüzde 18,2 azaltılabileceği manasına gelmektedir” açıklamasını yaptı.
TÜRKİYE MASKE KULLANIMDA DÜNYA ORTALAMASININ ÜSTÜNDE
Makalede 19 Ekim 2020 tarihi itibariyle, küresel maske kullanım oranın %59 olduğu tahmin edildi. Çalışmada ayrıca toplumda yaygın olarak kullanılan tıbbi olmayan maskelerin, viral solunum yolu enfeksiyonu riskini yüzde 40 oranında azalttığı ortaya konuldu. Türkiye’de maske kullanım oranlarının ise yüzde 80-95 olduğu ve dünya ortalamasının üstünde yer aldığı görüldü.
İSPANYA BAŞI ÇEKİYOR
Öte yandan, Dünya ülkeleri arasında ulusal maske kullanım oranında İspanya, yüzde 93,9 ile başı çekerken İsveç, Norveç, Danimarka gibi Kuzey Avrupa ülkelerinde ise bu oranın yüzde 4’ün altında olduğu; Doğu Afrika’da ise yüzde 2,1 düzeyine kadar indiği görüldü. Ayrıca kadınların, her zaman maske taktıklarını bildirme olasılığının (%64), erkeklere göre (%58) yüksek olduğu ifade edildi.
BİLİM KURULU ÜYESİ KAYIPMAZ: MASKE DÜŞÜK MALİYETLİ VE KOLAY UYGULANABİLİR BİR YÖNTEM
Bunların yanı sıra söz konusu çalışmada artan maske kullanımının sosyal mesafenin sağlanması için uygulanan kısıtlamalara duyulan ihtiyacı geciktirebileceği; bu sayede ekonomik kayıpların da önlenebileceği vurgusu yapıldı.
Bilim Kurulu Üyesi Kayıpmaz, maskenin düşük maliyetli ve kolay uygulanabilir bir korunma yöntemi olduğunu vurgulayarak, söz konusu çalışmayla kurallara uygun olarak kullanılan, burnu ve ağzı kapatan maskenin muazzam sağlık faydalarının yanı sıra salgının getirdiği sıra dışı ekonomik maliyetleri azaltmada da faydalı olduğu bir kez daha gözler önüne serildiğini belirtti.
"KIŞ AYLARINDA MASKE, SOSYAL MESAFE VE HİJYEN TEDBİRLERİNE AZAMİ GAYRET GÖSTERİLMELİ"
Diğer yandan Kayıpmaz, Türk halkına herhangi bir aşının yayhın olarak kullanılmasına kadar maske, sosyal mesafe ve hijyen tedbirlerine uyması için çağrıda bulunarak, İnsanlarımız maske takmaya devam etmeliler. Aşıların kullanıma girmesi ve yaygın olarak yapılmasıyla birlikte maskeye duyulan ihtiyaç da zamanla azalacaktır. Bununla birlikte içinde bulunduğumuz kış döneminde, özellikle hastalığın yayılma hızının da yükselişe geçtiği bu günlerde hastalığa yakalanmamak adına azami gayreti sarf etmeliyiz. Bunun da yolu şu an için hala daha ağzı-burnu kapatan maskeden, kalabalıklardan kaçınmaktan ve temel temizlik kurallarından geçmektedir” dedi.
YÜKSEK ETKİNLİK GÖSTEREN AŞILARDA SON DURUM
Diğer taraftan, corona vire karşı küresel aşı çalışmaları hızla devam ederken, Pfizer/BioNTech, Moderna, Gamaleya Enstitüsü ve AstraZeneca/Oxford, geçtiğimiz haftalardan itibaren art arda başarı sonuçlar açıkladı. Pfizer tarafından geçen hafta yapılan açıklamada, Alman BioNTech SE ile birlikte geliştirilen aşının 6 ülkede 43 bin gönüllü üzerinde gerçekleştiren son aşama klinik deneylerinde, 28 günün ardından yüzde 95’in üzerinde etkinlik gösterdiği duyuruldu. ABD’li Moderna tarafından yapılan açıklamada ise ara sonuçlarda aşının yüzde 94,5 oranında başarılı olduğu ifade edildi. Moderna, son aşama klinik deneylerinin hala devam ettiğini ve bu yüzden etkinlik oranın artabileceğini açıkladı.
Rusya’da Gamelaya Enstitüsü tarafından geliştirilen Sputnik-V aşısının ise 18 bin kişi üzerinde gerçekleştirilen birinci aşama klinik denemelerinin sonucunda etkinlik oranının yüzde 95 olduğu belirtildi.
ÇİN AŞISINDA ÖNCELİK HANGİ GRUPLARDA?