DİSPEPSİ (HAZIMSIZLIK ) NEDİR?
Dispepsi üst gastrointestinal (sindirim sistemi) sisteme ait olduğu düşünülen bir aydan fazla süren karın ağrısı, huzursuzluk, erken doyma, şişkinlik, bulantı, kusma, geğirme ve gaz çıkartmayla seyreden yakınmaların belli aralıklarla veya sürekli olarak görülmesi durumudur.
Birtakım fonksiyonel bozukluklarının sindirim sisteminde rahatsızlığa sebep olması olarak tanımlanabilir.
DİSPEPSİ (HAZIMSIZLIK ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Dispepsi belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
-Mide yanması
-Karın ağrısı
-Şişkinlik
-Gaz
-Geğirme
-Bulantı ve kusma
-Ağızda acı tat dispepsi belirtileri arasındadır.
Dispepsi, stres ve yemek alışkanlıkları kötü yönde değiştiğinde artabilir.
Aşırı alkol alımı, aspirin ve ağrı kesici niteliğindeki ilaçların kullanımı, endişe ve depresyon gibi duygu durumundaki sorunlar dispepsi riskini artırır.
DİSPEPSİ NEDEN OLUR?
Dispeptik semptomların hangi sebeplerle ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Bununla beraber, bir hastada ortaya çıkan sindirim sistemi ile alakalı şikâyetlerin organik sebeplere veya çeşitli hastalıklara bağlı olarak geliştiğine dair kanıt bulunamadığında, ilgili organlarda fonksiyonel birtakım bozuklukların geliştiği kabul edilerek fonksiyonel dispepsi tanısı konulabilir.
Dispepsi, hastalıklarla doğrudan ilişkilendirilmese de çeşitli risk faktörleri ile alakalıdır. Bu anlamda, aşağıdaki özelliklere sahip kişilerde dispeptik şikâyetlerin gelişme olasılığı toplumun geri kalanına göre daha yüksektir:
Sigara kullanımı: Sigara ve alkol tüketimi gibi zararlı alışkanlıklar sürekli hale geldiğinde mide-bağırsak işlevlerinde aksamalara yol açabilir.
Cinsiyet: Araştırmalara göre, dispeptik yakınmalar kadınlarda daha sık görülmektedir. Bir diğer deyişle, kadınların sindirim sisteminde dispepsi geliştirme riski erkeklerinkine göre daha yüksektir.
Beslenme alışkanlığı: Yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenme alışkanlığı mide ve bağırsak çalışma düzeninde değişimlere ve bozulmalara neden olur.
Stresli hayat veya çeşitli psikolojik sorunlar: Günlük yaşamda sıklıkla strese maruz kalınması, sindirim sisteminin işlevlerinde bozulmalara yol açabilir. Benzer şekilde, depresyon veya anksiyete gibi psikolojik sorunlar yaşayan kişilerde sindirim sorunlarına daha fazla rastlanılmaktadır.
Enfeksiyonlar veya bağırsak florasındaki değişimler: Özellikle midenin işlevinin bozulmasında önemli etkenlerden biri olan H. pylori bakterisinin yol açtığı enfeksiyonlarda; mide asidinin artması veya yanlış antibiyotik kullanımı gibi çeşitli etkenler sonucu bağırsaktaki faydalı bakterilerin değişmesi durumunda dispepsi gelişebilir.
İlaç kullanımı: Ateş düşürücü ve ağrı kesici özelliklerde olan non steroidal antienflamatuar ilaçları (NSAİİ) kullanan kişilerde mide-bağırsak işlevleri zarar görebilir.
Çölyak hastalığı: Tedavisi olmayan bu hastalıkta, dispepsinin ortaya çıkardığı rahatsızlıklar gözlemlenebilir.
DİSPEPSİ TEDAVİSİ
Dispepsi belirtileri varsa altta yatan başka hastalıklar araştırılır. Hastalığın tanısı için kan testi ve görüntüleme tetkikleri istenebilir. Bu sorun, bir hastalıktan çok bir semptom olduğundan tedavisi genellikle altta yatan nedene bağlıdır.
Birtakım fonksiyonel bozuklukların sindirim sisteminde rahatsızlığa sebep olması olarak tanımlanan dispepsi, günlük hayatta yapılan beslenme hatalarından dolayı da ortaya çıkabilir.