Omurga hastalıkları, gelişmiş toplumlarda sık karşılaşılan ve sakatlığa yol açan sorunlardan biri. Çalışmalar, okul çağı çocuklarında bel ağrısı görülme oranının yüzde 70 olduğunu gösteriyor.
Sırt çantalarının okul çocuklarında sırt ağrısına neden olduğunu belirten Amerikan Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölüm Şefi Dr. Önder Çerezci, "Bu yüzden her anne babanın, çocuğunun boyuna ve ağırlığına uygun çanta seçimi yapması büyük önem taşır" diyor.
Çocuklukta bel ağrısı çekenlerin, ilerleyen yaşlarda da bel ağrısı riski taşıdıklarını vurgulayan ve "Bu nedenle okul çağındaki çocuklara ve gençlere, bel ağrısından korunma eğitiminin verilmesi ve ergonomik olarak doğru ekipmanların seçilmesi gerekir" diye konuşan Dr. Çerezci, bel sağlığı ile ilgili şu bilgileri veriyor:
"Omurganın tekrarlayan statik yüklenmesi sadece erişkinlerde değil, aynı zamanda çocuklarda da bel ağrısı için risk faktörüdür. Erişkinlerde ağırlık taşınmasının omurga üzerindeki etkileri biyomekanik ve fizyolojik olarak değerlendirilmiş olup, çalışma şartlarında bir takım düzenlemeler yapılmış, hatta bazı ülkelerde omurgaya binen yükün nasıl olması gerektiği kanunlarla düzenlenmiştir. Sırt çantası, okul çağı çocuklarında en sık karşılaşılan yüklenme nedenidir. Ağır sırt çantası taşımak, okul çocuklarının gelişmekte olan eklem, kas ve ligaman yapılarında zorlanmalara neden olarak, belde kas gerginliği mekanizmasını tetikleyebilir, bozuk yürüyüş, kötü duruş ve ciddi kronik bel ağrılarına yol açabilir.
ÇANTAYI TAŞIMA SÜRESİ DE ETKİLİ
Bu nedenle çocuğun taşıdığı sırt çantasının ağırlığı önem kazanmaktadır. Sırt çantası çeşitli nedenlerden dolayı sırt ve bel ağrısına neden olur. Özellikle omurganın aşırı yüklenmesi ve çantanın uygun olmayan pozisyonda taşınması sonucu ortaya çıkan postür (duruş) bozukluğu, sırt ve bel ağrısına yol açar. Ayrıca ağır yüklenme, vücuda uygulanan yükün pozisyonu, yükün şekli ve büyüklüğü, taşıma süresi, çocuğun fiziksel ve ruhsal durumu bir araya gelerek ağrıya neden olur.
Sırt çantasının şekli, taşıma biçimi ve çantanın ağırlığı postür ve kalp-solunum sistemi üzerinde de önemli etkilere sahiptir. Postür bozukluğunun da solunumu etkilediği göz önüne alınacak olursa, konu daha da önemli hale gelir. Birçok okul çantası vücut ağırlığının yaklaşık yüzde 10’u veya daha fazlasıdır. Hatta bu ağırlığın bazen vücut ağırlığının yüzde 20’sinin üzerinde olduğu belirlenmiştir.
Sırt çantalarının okul çocuklarında sırt ağrısına neden olduğunu belirten Amerikan Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölüm Şefi Dr. Önder Çerezci, "Bu yüzden her anne babanın, çocuğunun boyuna ve ağırlığına uygun çanta seçimi yapması büyük önem taşır" diyor.
Çocuklukta bel ağrısı çekenlerin, ilerleyen yaşlarda da bel ağrısı riski taşıdıklarını vurgulayan ve "Bu nedenle okul çağındaki çocuklara ve gençlere, bel ağrısından korunma eğitiminin verilmesi ve ergonomik olarak doğru ekipmanların seçilmesi gerekir" diye konuşan Dr. Çerezci, bel sağlığı ile ilgili şu bilgileri veriyor:
"Omurganın tekrarlayan statik yüklenmesi sadece erişkinlerde değil, aynı zamanda çocuklarda da bel ağrısı için risk faktörüdür. Erişkinlerde ağırlık taşınmasının omurga üzerindeki etkileri biyomekanik ve fizyolojik olarak değerlendirilmiş olup, çalışma şartlarında bir takım düzenlemeler yapılmış, hatta bazı ülkelerde omurgaya binen yükün nasıl olması gerektiği kanunlarla düzenlenmiştir. Sırt çantası, okul çağı çocuklarında en sık karşılaşılan yüklenme nedenidir. Ağır sırt çantası taşımak, okul çocuklarının gelişmekte olan eklem, kas ve ligaman yapılarında zorlanmalara neden olarak, belde kas gerginliği mekanizmasını tetikleyebilir, bozuk yürüyüş, kötü duruş ve ciddi kronik bel ağrılarına yol açabilir.
ÇANTAYI TAŞIMA SÜRESİ DE ETKİLİ
Bu nedenle çocuğun taşıdığı sırt çantasının ağırlığı önem kazanmaktadır. Sırt çantası çeşitli nedenlerden dolayı sırt ve bel ağrısına neden olur. Özellikle omurganın aşırı yüklenmesi ve çantanın uygun olmayan pozisyonda taşınması sonucu ortaya çıkan postür (duruş) bozukluğu, sırt ve bel ağrısına yol açar. Ayrıca ağır yüklenme, vücuda uygulanan yükün pozisyonu, yükün şekli ve büyüklüğü, taşıma süresi, çocuğun fiziksel ve ruhsal durumu bir araya gelerek ağrıya neden olur.
Sırt çantasının şekli, taşıma biçimi ve çantanın ağırlığı postür ve kalp-solunum sistemi üzerinde de önemli etkilere sahiptir. Postür bozukluğunun da solunumu etkilediği göz önüne alınacak olursa, konu daha da önemli hale gelir. Birçok okul çantası vücut ağırlığının yaklaşık yüzde 10’u veya daha fazlasıdır. Hatta bu ağırlığın bazen vücut ağırlığının yüzde 20’sinin üzerinde olduğu belirlenmiştir.
Kötü duruş, bilgisayar karşısında yanlış oturma, okul sıralarının uygun olmaması gibi, bu yaş grubunu tehdit eden başka faktörler de vardır. Ancak sırt çantası da tek başına duruş şeklini bozarak sırt ağrısına neden olur."
SIRT ÇANTASI SEÇERKEN...
Sağlıklı nesillerin yetişmesine katkıda bulunmak için okul yöneticileri, çocuklar ve ailelerin bu konuda eğitilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Önder Çerezci, çocuğun bel sağlığı için alınacak tedbirleri ise şöyle özetliyor:
• Sırt çantaları ve içindeki ağırlıkların toplamı çocuğun vücut ağırlığının yüzde 10’nundan az olmalıdır.
• Ağırlık çanta içerisinde uygun dağıtılmalı ve daha ağır eşyalar sırta ve bele yakın gözlere konmalıdır.
• Sırt çantaları uzun süre taşınmamalı, uzun süre ayakta kalınacaksa çıkarılmalıdır.
• Ortopedik/ergonomik yani, iki geniş ve destekli omuz askısı ve bel kemeri bulunan, hafif çantalar tercih edilmelidir.
• Sırt çantası her iki omuzdan asılarak düzgün şekilde taşınmalıdır.
SIRT ÇANTASI SEÇERKEN...
Sağlıklı nesillerin yetişmesine katkıda bulunmak için okul yöneticileri, çocuklar ve ailelerin bu konuda eğitilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Önder Çerezci, çocuğun bel sağlığı için alınacak tedbirleri ise şöyle özetliyor:
• Sırt çantaları ve içindeki ağırlıkların toplamı çocuğun vücut ağırlığının yüzde 10’nundan az olmalıdır.
• Ağırlık çanta içerisinde uygun dağıtılmalı ve daha ağır eşyalar sırta ve bele yakın gözlere konmalıdır.
• Sırt çantaları uzun süre taşınmamalı, uzun süre ayakta kalınacaksa çıkarılmalıdır.
• Ortopedik/ergonomik yani, iki geniş ve destekli omuz askısı ve bel kemeri bulunan, hafif çantalar tercih edilmelidir.
• Sırt çantası her iki omuzdan asılarak düzgün şekilde taşınmalıdır.
• Ağır çantalarda kalça kayışı kullanılmalı, kayışları geniş ve yumuşak çanta tercih edilmelidir.
• Sırt çantasının her iki kayışı birlikte kullanılmalı ve belin 5 cm. yukarısında duracak şekilde, sağlam bir biçimde tespit edilerek ayarlanmalıdır.
• Doktorun önerdiği sırt adalelerini geliştirici egzersizlerin yapılması sağlanmalıdır.
• Tekerlekli sırt çantaları tercih edilmelidir.
• Öğrencilerin okulda kilitli dolapları olmalı, eve sadece ihtiyaçları olanları taşımalıdırlar.
• Öğretmenler ve veliler, ağır çanta ve ağır kitap taşıma sorununu konuşmalıdırlar.
• Tüm kitabı taşımak yerine sadece ilgili kısımların fotokopisi çekilebilir.
• Aile bireyleri olarak çanta temizliği yapılmalı ve ihtiyaç duyulmayan malzemeler çantadan çıkarılmalıdır.
• Çocuk sık sırt ağrısından yakınırsa doktoru ile mutlaka konuşulmalıdır.
• Sırt çantasının her iki kayışı birlikte kullanılmalı ve belin 5 cm. yukarısında duracak şekilde, sağlam bir biçimde tespit edilerek ayarlanmalıdır.
• Doktorun önerdiği sırt adalelerini geliştirici egzersizlerin yapılması sağlanmalıdır.
• Tekerlekli sırt çantaları tercih edilmelidir.
• Öğrencilerin okulda kilitli dolapları olmalı, eve sadece ihtiyaçları olanları taşımalıdırlar.
• Öğretmenler ve veliler, ağır çanta ve ağır kitap taşıma sorununu konuşmalıdırlar.
• Tüm kitabı taşımak yerine sadece ilgili kısımların fotokopisi çekilebilir.
• Aile bireyleri olarak çanta temizliği yapılmalı ve ihtiyaç duyulmayan malzemeler çantadan çıkarılmalıdır.
• Çocuk sık sırt ağrısından yakınırsa doktoru ile mutlaka konuşulmalıdır.