2009’un en orijinal buluşları

1

Ares roketi

NASA’nın yeni nesil uzay aracı insanoğlunu önce Ay’a, daha sonra Mars’a götürecek. Testi geçtiğimiz ay başarıyla gerçekleştirilen ince ve sivri Ares, yerini alacağı uzay mekiklerine kıyasla çok daha güvenli, hızlı, çevik, hafif, dayanıklı ve uzun menzilli.

2

Havuz orkinosu

Yumurtlama oranı yüzde 90’lara kadar düşen mavi orkinoslar, yüzlerce mil yol alıp göçeden bir balık türü. Ancak Avustralyalı Clean Seas firması, ilk kez bu balıkları ‘havuzda’ yumurtlatmayı başardı. Tekniğin yayılmaıs orkinos nüfusunu arttıracak, fiyatlarını düşürecek.

3

Led ampul

Hollandalı Philips’in geliştirdiği LED ampuller, ABD’ye çıkarma yaptı. Hesaplara göre evlerde en çok kullanılan 60W normal ampuller bunlarla değiştirilirse, 17.4 milyon hanehalkının kullandığı kadar elektrik tasarruf edilecek.

4

Akıllı enerji-ölçer

Frader-Thompson’ın icadı olan EnergyHub Dashboard, evdeki tüm elektrikli ve/veya gazlı teçhizata bağlanabiliyor, her birinin ne kadar elektrik veya yakıt harcadığını ve bunun parasal karşılığımı bildiriyor, istenirse teçhizatı açıp kapayabiliyor, evdeki ısı ve aydınlatmayı kontol ediyor.

5

Bedenle oyun kontrolü

Microsoft’un bu yıl prototipini sergilediği Project Natal, bilgisayar oyunlarında joystick, fare, tabanca vs. yerine oyuncunun kendi bedenini koyuyor. Bir dizi kamera, çok duyarlı bir mikrofon ve elbette gelişmiş yazılımlardan müteşekkil sistemle ekrandaki karakter ‘siz’ oluyorsunuz, elinizi kaldırdığınızda o da kaldırıyor vs.

6

Işınlanma

Henüz insan ışınalnması sözkonusu değil ama o yönde önemli bir adım. Marlyland Üniversitesi Joint Quantum Institute çalışmasında, aralarında bir metre mesafe bulunan iki atom arasında yapısal bilgiler taşınabildi.

7

Görünmez yıldızları gören teleskop

Uzayın çok çok soğuk noktalarında bulunan cisimlerin yaydığı ışık gözle görülemiyor. Avrupa Uzay Ajansı tarafından geçen Mayıs’ta gönderilen Herschel Uzay Teleskobu derin uzaydaki bu ‘saklı’ cisimleri kızlötesi kameralarıyla tespit ediyor. Teleskop 1.5 milyon km uzakta, Dünya ile Güneş’in çekim kuvvetlerinin dengelendiği Lagrange noktasında bulunuyor.

8

AIDS aşısı

Büyük umutlarla geliştirildi, ancak denemelerin başarısız olduğu açıklandı. Ne var ki altı yıllık deneme süresinden elde edilen sonuçlar, aşı yapılan deneklerde HIV enfeksiyonunun yüzde 31 oranında azaldığı görüldü. Küçük bir etki sayılsa da, başlangıç için umut vaat ediyor.

9

Düşünerek mesajlaşma

Wisconsin Üniversitesi’nden doktora öğrencisi Adam Wilson, beyindeki hareketleri izleyebilen bir elektrot düzeneği kulanarak 23 harflik bir cümleyi ‘sadece düşünerek” bir bilgisayara kaydetmeyi başardı.

10

Elektronik göz

Massachusetts Institute of Technology ekibi, görme engellilere kısmi görüş kazandıran çipli göz geliştirdi. Göz yuvarlağına monte edilen titanyum kaplı çip, hastanın taktığı özel gözlükteki kameradan gelen sinyalleri beyne gönderiyor. Hasta bu şekilde kişilerin yüzünü çıkarabiliyor, odada kaç kişi olduğunu anlıyor.

11

Merkür kaşifi

NASA’nın aracı Merkür’e 228 km yakında geçiş yaptı. 2001’de gezegenin yörüngesine oturması bekleniyor. Yalıtkan seramik kaplamaya sahip kaşifin dış yüzeyi 370C dereceye kadar dayanabiliyor.

12

Karbon ayakizini bireysel düzeyde azaltmak

Karbon salımını azaltma tartışmaları sırasında bütün büyük, ve kirletici, ülkeler topu sürekli birbirine attığı için ilerleme sağlanamıyor. Bu düğümü çözmek için Princeton Üniversitesi araştırmacılarının önerisi, ülke değil birey bazında girişimde bulunmak. Başka deyişle karbon azaltımına zengin ülkelerden değil, zengin kişilerden başlanmalı.

13

Güneş kiremiti

Dow Chemicals Co. firmasını geliştirdiği ‘güneş kiremiti’ düşük maliyetli ‘bakır indiyum galyum diselenit’ hücreler taşıyor ve normal bir çatı kiremiti gibi normal kiremitlerle birlikte döşenebiliyor. Konvansiyonel güneş panellerinden yüzde 10-15 daha ucuz.

14

Mobil ultrason

21. yüzyılın stetoskopu dense yeridir. Bir cep telefonu kadar küçük olan Vscan, kocaman bir ultrason konsolu kadar güçlü. Artık doktorlar çok acil durumlarda ve her yerde hastanın içini görebilecek. Henüz ticarileşmedi ancak acil yardım ve pratisyen hekimlikte devrim yaratacağına inanılıyor.

15

YikeBike

Yeni Zelanda’da geliştirilen elektrikli YikeBİke’ın bataryası sadece 20 dakikada yüzde 80 oranında şarj oluyor. Sola sağa kaykılarak dönüş yapılıyor, 20km/s hızla gidebiliyor.

16

Dikey tarlalar

Texas’lı Valcent firmasının geliştirdiği ‘hidroponik-çiftlik’ sistemi katlar halinde dizili, döner saksılardan oluşuyor. Tüm bitkiler eşit ışık ve sıvı alıyor, daha az su gerekiyor ve elbette yerden kazanılıyor.

17

Gezegen kılıfı

Dünya’daki genel çevresel değişimleri gezegen boyutunda izleyebilmek için NASA ve Cisco’nun birlikte geliştirdiği ‘elektronik kılıf’, aslında kara, deniz, hava ve uzayda konuşlı yüzlerce sensörden oluşan bir ‘sinir sistemi’ gibi çalışıyor. Prorotip 2010’da çalışmaya başlayacak ve yağmur ormanlarının hangi bölgelerdene kadar karbon emdiğini tespit edecek.

18

20 dolarlık protez diz

JaipurKnee firmasıyla Stanford Üniversitesi’nin geliştirdiği protez diz, ger.eğine çok yakın şekilde hareket edebiliyor. Beklenmedik derecede dayanıklı ve sadece birkaç saatte üretilebiliyor. Hindistan’da 300 kişide denenmesine başlandı.

19

Mali Araçlar için İzleme Ajansı

ABD’de mortgage balonunun patlamasıyla başlayan ve daha sonra küreselleşen kriz, bir İzleme Ajansı fikrini doğurdu. Kuruluşu henüz yasa tasarısı halinde olsa da ABD’deki mali ürünlerin bu yolla izlenmesi ve dengelerin muhafaza edilmesi, piyasalara güveni yeniden kazandırabilir.

20

Elektrikli bakteri

Geobacter, pili adı verilen uzun tüyünü kullanarak çamur ve atık sularda elektrik üretebilen becerikli bir mikrop. Profesör Derek Lovley, bu bakterinin sekiz kata kadar daha verimli olmasını sağladı. Hedef, geobacterlerin görev aldığı yakıt hücreler geliştirmek.

21

Kanatsız vantilatör

Dyson’ın şaşırtıcı ürünü, dipteki bir kanaldan verilen havanın çember şeklindeki yolu izleyerek karşıya yönlendirilmesi esasıyla çalışıyor. Kanatları yok, dolayısıyla daha güvenli. Ayrıca çok şık.

22

Ismarlama köpek

Canlı klonlama yeni bir şey değil. Ancak bunun evcil hayvan ticaretine bulaşması yeni. BioArts firması, ölen ev hayvanlarının kopyasını sahiplerine yeninden kazandırmak, kalıtsal olarak güçlü ve akıllı polis köpeği filosunun arttırmak gibi ihtiyaçları karşılıyor.

23

Robo-böcek

California Üniversitesi’nden araştırma ekibi, kanatlı bir böceğin beynine elektrotlar yerleştirerek hareketlerini kontorl etmeyi başarmıştı. Bu yılki gelişmeyse, bu kontrolün artık uzaktan kablosuz olarak becerilmesi.

24

Biyoteknolojik Stradivarius

Beş kemandan biri 2 milyon dolarlık bir Stradivarius, bir diğeriyse Prof. Francis Schwarze’ın laboratuarda iki tür mantarla değişime uğrattığı Norveç ladininden mamul kemandı. Beş keman içinden Stradivarius’u ayırt etmesi istenen deneklerin 113’ü Schwarze’ın kemanını Stradivarius sanırken, gerçek Stradivarius’u sadece 39 kişi tutturabilidi. Buradan da ünlü kemanın sesinin, belirli bir iklimsel dönemde ortaya çıkan ağaçlar kullanıldığı için bu kadar iyi çıktığı sonucuna varıldı. Yani işin sırrı ‘ustalık’ta olmayabilir.

25

Nissan Leaf

Dünyadaki ilk elektrikli otomobil değil ama küresel pazar için üretilen ilk ‘tamamen elektrikli’ otomobil. Tam dolu bataryayla 160 km yol yapıyor, hızı 145km/saate çıkabiliyor.

26

Robo-penguen

Gerçek penguenlerin hareketlerini simüle edebilmenin dışında, yunus ve yarasalardaki sonar sistemine de sahip robot penguen, sürü halinde birbirine çarpmadan da yüzebiliyor.

27

Honda U3-X

Tek tekerlek üzerinde hiç düşmeden rahatlıkla yol alınabiliyor. Yön belirleme ise sadece vücut şeklini değiştirerek yapılıyor. Elbette elektrikli ve çok kullanışlı.

28

YouTube montajı

İsrailli Kutiman, YouTube’ta bulunan çok sayıda müzisyen performansını editleyip ortaya çok hoş ve eğlenceli müzik montajları çıkarıyor. Yüzlerce müzisyenin kaydından parçalar kullanıp bir ‘ortak’ eser üretmek, Kutiman’a şöhret kazandırdı.

29

Karahindiba kauçuğu

Kauçuk üretilen ağaçların mantar salgınından zarar görmesi üzerine alternatif yollar deneyen bilimcilerden bir grup karahindibaya yöneldi. Alman Fraunhofer Institute’ta çalışan ekip, karahindiba sapında bulunan ama havayla temas ettiğinde lastikleşerek işe yaramaz hale gelen lateksi bozulmadan ayrıştırmayı başardı.

30

‘Ahşap’ kemikler

İtalyan bilimciler, bazı ağaç türlerini kullanarak ‘karbonlu hidroksiapatit’ adını verdikleri bir bileşim üretti. Süngerimsi yapısı sayesinde kırık kemiklerin iyileşmesini hızlandırdığı belirtiliyor, koyunlar üzerinde deneniyor, henüz insanlarda denenmesi planlanmıyor.

31

Duvar bahçesi

Patrick Blanc, büyümek için illa toprağa ihtiyaç duymayan bitkilerden duvar bahçeleri yaratıyor. Bunun için özel bir duvar kaplamasıyla bitkilerin köklerinin tutunacağı bir yüzey yaratıyor. Duvarda sulama ve gübreleme işevleri de mevcut. Son eseri fotoğraftaki Athenaeum Hotel.

32

Bisikletli otomat

Bu satış makinesinden içecek veya çikolata almak istiyorsanız önce sisteme monteli bisiklete binip belirli miktarda kalori yakmanız gerekiyor.

33

Tamirciler için röntgen cihazı

Walleye Technologies firmasının ürünüyle, duvara çivi çakmadan içinden elektrik kablosu geçip geçmediğini görmek artık mümkün. Duvarın içinin röntgenini çekmek için mikrodalga kullanıyor ama bir cep telefonundan çok daha azını.

34

Suni et

Hollandalı bilimciler domuzlardan aldıkları kök hücreleri kullanarak laboratuar ortamında “kas” ürettiler. ‘Vitro meat’ adı verilen projenin et ihtiyacına çare olup olmayacağı zaman içinde anlaşılacak.

35

'Sığdırma' algoritması

Mainz Üniversitesi’nden bir ekip, farklı çaptaki daireleri büyük bir dairesel alana en optimum ve çok daire alacak şekilde sığdıran bir algoritma geliştirdi. Ticarileştiğinde kargo ve nakliye firmalarının çok işine yarayacaktır.

36

Katlanabilir hoparlör

OrigAudio firmasının küp hoparlörleri, normal bir koli gibi katlanabiliyor. 3.5 inç jakla bütün müzik cihazlarına bağlanıyor, çiftinden kazanılan 16 doların yarısı kamu okullarına ve düşük gelirlilere müzik götürme projesinde kullanılıyor.

37

Uçan fare

NASA Jet Propulsion laboratuarında fareleri mıknatıslar aracılığıyla havada asılı tutmayı başardılar. Yerçekimsiz uzay ortamının insan anatomisi üzerindeki etkileri artık daha kolay araştırılabilecek.

38

Yenebilir yarış otomobili

WorldFirst F-3 yarış otomobilinin kasası havuç liflerinden mamul, yan aynaları patates nişastasından, pedalları fıstık kabuğundan. Yakıt olarak da çikolata ve bitkisel yağ karışımı biodizel kullanıyor.

39

Yüksek hızlı helikopter

Sikorsky X2 modeli, ‘yavaş’ olarak bilinen helikopterleri neredeyse uçaklarla yarışır hale getirdi. Azami hızı 467km/saate kadar çıkabiliyor.

40

Süpermayo

İtalyan mayo firması Arena’nın ürünü X-Glide, polimerik hafif yüzeyi sayesinde sudaki sürtünmeyi çok azaltıyor. Rekortmen yüzücü Michael Phelps, 200 metrede bu mayoyu giyen Alman Paul Biedermann’a geçilince mayonun yasaklanması için başvuruda bulunuldu. Ve X-Glide ile birlikte tüm plastik türevli mayolar yasaklandı.

41

Eyeborg

Kanadalı sinemacı Rob Spence’in görmeyen gözünün yerine pille çalışan kablosuz bir kamera yerleştirildi. Yani sinemacı istediği zaman sadece bakarak ve gözleriyle izleyerek dijital vdeo kaydı yapabiliyor; tabi diğer gören gözünü kılavuz alarak.

42

Örümcek ipeği

Madagaskar’da özel bir örümcek türünden 70 kişinin dört yıl boyunca topladığı çelik gibi sağlam ipek iplikleri toplanarak 3.4 metrelik bu kilim yaratıldı. Toplam maliyeti yarım milyon dolar, ipek toplanan örümcek sayısı 1 milyon, kilimin değeri paha biçilmez.

43

En uzun uçan kağıt uçak

Japonya Origami Uçak Yapanlar Derneği başkanı Takuo Toda’nın yeni kağıt uçak modeli, havada kalma rekorunu kırdı. Önceki şampiyonu 0.3 saniye geçen SkyKing, havada toplam 27.6 saniye kalabildi.

44

Akıllı kurşun

Tetiğe basıyorsunuz ve gönderdiğiniz kurşun siz nerede isterseniz orada patlıyor. Üstelik duvarların üstünden veya yanından geçebiliyor. Hala geliştirme aşamasında.

45

Trendy-bot

HRP-4C adlı robot güzel, 2 milyon dolara maloldu. İnsan mimik ve jestlerine sahip, manken gibi yürüyor, sesleri tanıyor, sorulara yanıt veriyor. 1.60 boyunda, 43kg ağırlığında.

46

3D kamera

Dünyanın ilk 3 boyutlu çekim yapan kamerası. 1o megapiksellik Fujifilm 3D W1’de iki objektif var. Çeklien farklı açılı iki fotoğraf birleştirilerek makinenin arkasında ‘derinlikli” olarak gösteriliyor. 3 boyut efektini görebilmek için özel kırmızı-mavi gözlük kullanmaya da gerek yok.

47

Yeni bulut türü

Cloud Appreciation Society adlı enteresan ‘bulut-severler’ derneği, yeni bir bulut türünün bulunduğunu açıkladı. Undulatus Asperatus adı verilen bulut türü, dalgalı yapısıyla hayran bırakıyor. 1951’den bu yana yeni bulut türü bulunamadığını ekleyelim.

48

En hızlı otomobil

Charles Burnett III, 25 Ağustos’ta yerdeki hız rekorunu kırdı. 243 km/s hıza çıkan ve buharla çalışan araçta 12 ayrı kazan bulunuyor.