Hangisi daha güçlü bir bağışıklık tepkisi üretir: Covid-19'a yakalanmak mı, aşı olmak mı?

Pfizer’ın ve Moderna’nın corona virüse karşı geliştirdiği aşılar için sırasıyla yüzde 95 ve 94 oranında koruma sağladığının açıklamasının ardından ABD’li bir senatör tarafından atılan bir tweet geçtiğimiz günlerde dünyanın gündemine oturdu. Kentucky eyaleti senatörü Cumhuriyetçi Rand Paul,  aşıların başarı oranının olduça yüksek olduğunu, ancak "doğal olarak edinilmiş" Covid-19 bağışıklığının  yüzde 99,9982 etkili olduğunu iddia etti.  Öte yandan, senatöre bu yıl Covid-19 teşhisi kondu ve hastalıktan sağ çıkmanın aşı olmaktan daha fazla koruma sağladığını savundu.   

Peki Covid-19’a karşı doğal yollarla edinilen bağışıklık, aşıların sağladığı korumadan gerçekten daha yüksek mi? Konuyu değerlendiren bilim insanları "Covid-19'a karşı az riskli durumda bulunan genç ve sağlıklı kişilerin aşı olmasına gerek var mı?” ve  “Covid-19’a hali hazırda yakalanan insanlar aşı olmalı mı?” gibi çok merak edilen soruları yanıtladı.  

• 1

  "ÇOK KÖTÜ BİR KARAR OLUR"

  Senatör Raul’un attığı tweetin ardından ABD’li ve Kanadalı bilim insanları sert  tepki gösterdi. Araştırmacılar, doğal bağışıklığın kişiden kişiye farklılık gösterdiğini ve hali hazırda Covid-19’a yakalanmanın bazı insanlar için ölümcül olduğuna dikkat çekerek kamuoyunu uyardı.

  Toronto Üniversitesi'nde immünolog olan doktor  Jennifer Gommerman, "yeni tip corona virüse karşı geliştirilen doğal bağışıklığın aşıdan daha koruyucu olacağını savunanların" mantığındaki en büyük sorunu şu şekilde açıkladı: "Covid-19’a yakalananlardan kimin hayatta kalacağını ya da hangisinin öleceğine dair net bir tahmin yürütemiyoruz. Covid-19 ile ilgili tüm bilinmeyenler göz önüne alındığında (bir bölgenin hastane kapasitesi veya bir kişinin bağışıklık tepkisinin gücü gibi)  aşı yerine hastalığı seçmek 'çok kötü bir karar'  olacaktır."

• 2

  Gommerman, “Bir aşının birincil avantajı, öngörülebilir ve güvenli olmasıdır. Onaylı tüm aşılar etkili bir bağışıklık tepkisi oluşturmak için optimum şekilde uyarlanır” dedi.

• 3

  AŞILAR DOĞAL BAĞIŞIKLIKTAN DAHA FAZLA ANTİKOR OLUŞTURDU

  Bununla birlikte bilim insanları pnömokok bakterileri gibi bazı patojenlere yönelik aşıların, doğal enfeksiyondan daha iyi bağışıklık sağladığını, erken kanıtların, Covid-19 aşılarının bu kategoriye girebileceğini gösterdiğini ifade etti. Araştırmacılar, Moderna ve Pfizer/BioNTech aşılarının uygulandığı gönüllülerin kanlarında Covid-19 hastalarına göre daha fazla antikor bulunduğunu aktardı. Öte yandan kabakulak gibi bazı enfeksiyonlarda nadir olarak, doğal bir enfeksiyonun aşıdan daha güçlü koruma sağlayabileceği belirtildi.

• 4

  BAĞIŞIKLIK TEPKİSİ ARASINDAKİ FARK 200 KATA KADAR DEĞİŞEBİLİYOR

  Öte yandan bilim insanları corona virüse karşı doğal bağışıklığın kişiler arasında 200 kat farka varan değişikliklerde ortaya çıkabileceğini belirtti. Harvard Üniversitesi’ne bağlı Chan Halk Sağlığı Okulu’nda epidemiyolog olan Bill Hanage, “Yalnızca hafif derecede hasta olan kişilerde, ikinci bir enfeksiyonu önleyebilecek bağışıklık koruması birkaç ay içinde azalabilir. Bu insanlar aşıdan diğerlerinden daha fazla yararlanabilir. Doğal enfeksiyondan kaynaklanan bağışıklık tepkisindeki çeşitlilik, kişinin maruz kaldığı virüs miktarındaki farklılıklar nedeniyle olabilir” ifadelerini kullandı.

• 5

  BEN GENCİM, SAĞLIKLIYIM VE DÜŞÜK COVİD RİSKİ ALTINDAYIM. NEDEN AŞI OLMAKTANSA ŞANSIMI DENEMEYEYİM?

  Bilim insanları bu soruya ilişkin cevaplarında hemfikir: Covid-19’a yakalanmak aşıya göre açık ara daha tehlikeli bir seçenektir. Washington Üniversitesi'nde bir immünolog olan Marion Pepper, "Obez olan veya diyabet gibi hastalıkları olan kişiler, ciddi Covid-19 vakalarına özellikle duyarlıdır. Ortalama olarak, virüs genç insanlar için daha az riskli görünüyor ve kadınlar erkeklerden daha iyi durumda. Ancak bu geniş genellemelerin ötesinde, doktorlar bazı insanların neden çok hastalanıp öldüğünü, bazılarının ise semptomsuz olduğunu bilmiyorlar” açıklamasını yaptı.

• 6

  YAŞLA İLGİSİ OLMAYAN FAKTÖRLER VAR

  Gommerman, ise Covid nedeniyle hastaneye kaldırılan 18-34 yaş arası 3 binden fazla kişi üzerinde yapılan bir çalışmaya atıfta bulunarak, “Katılımcıların yüzde 20'si yoğun bakıma ihtiyaç duydu ve yüzde 3'ü öldü. Demek yaşla ilgisi olmayan bir risk faktörü var" dedi.

• 7

  "HİÇ KİMSE CİDDİ HASTALIĞA KARŞI BAĞIŞIK DEĞİL"

  Amerikan Pediatri Akademisi'nin üyesi Dr. Yvonne Maldonado ise "Hiç kimse ciddi hastalığa karşı bağışık değildir. İnsanların kendileri yüksek risk altında olmasalar bile, arkadaşları veya aileleri tehlikede olabilir” dedi.

• 8

  Öte yandan uzmanlar, Covid'den iyileşen her üç kişiden birinin, aylar sonra yorgunluk ve kalp atışı gibi kronik şikayetler yaşadığını ve bu durumun genellikle  daha önce sağlık sorunları olmayan 35 yaşın altındaki kişileri içerdiğini vurguladı.

• 9

  "AŞILARIN YAN ETKİLERİ, DOĞAL BAĞIŞIKLIĞIN DENEMESİNDEN ÇOK DAHA AZ OLACAKTIR"

  Doktor Maldonado, “Covid aşıları ise çok az bilinen risk taşır. En azından şimdiye kadar, ciddi yan etkileri olmaksızın on binlerce insanda test edilmişlerdir. Milyonları aşılamaya başladığınızda, çok, çok nadir olaylarla karşılaşabilirsiniz. Ancak bunların doğal enfeksiyonla ilişkili olumsuz olaylardan çok daha nadir olduğunu bilmeliyiz” dedi.

• 10

  DAHA ÖNCE COVİD-19'A YAKALANDIM. AŞI YAPTIRMAM GÜVENLİ Mİ? ÖYLEYSE, NE ZAMAN AŞI OLABİLİRİM?

  Bilim insanları, Covid'e sahip olan herkesin bir noktada aşı yaptırmasının güvenli ve hatta muhtemelen faydalı olduğunu söyledi. Konuya ilişkin açıklama yapan Gommerman, "Daha önce sahip olduğunuz bir bağışıklık tepkisini güçlendirmenin zararlı bir yanı yoktur. Bir aşıyla ilk enfeksiyondan sahip olduğunuz bağışıklığı artırarak gerçekten daha da iyi bir bağışıklık tepkisi elde edebilirsiniz” ifadelerini kullandı.