Dünya Hepatit Günü (Hepatit nedir? Nasıl bulaşır?)

Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği tarafından “Dünya Hepatit Günü” olarak belirlenen 28 Temmuz günü Hepatit virüsüne dikkat çekmek için belirlenmiş bir gündür. Hepatit, A, B ve C virüs türleri olan ciddi bir bulaşıcı hastalıktır.  Peki, Hepatit nasıl bulaşır? Hepatitten korunma yolları nelerdir?

• 1

  Viral hepatitler tüm dünyada yaygın olarak görülen, ülkeleri çok yakından ilgilendiren ciddi bir halk sağlığı sorunudur.

  Dünya genelinde hastalığın büyük oranda geç dönemde belirti vermesi ve hastaların büyük çoğunluğunun hastalıklarının farkında olmamaları nedeniyle hepatite dikkat çekmek amacıyla 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü olarak belirlenmiştir.

  Dünya Sağlık Örgütü’nün 2018 yılı Hepatit Günü için belirlediği tema, “Hepatiti Test Et ve Tedavi Et” tir. Böylece risk altında olan veya hastalığının farkında olmayan kişilerin bu konuya dikkati çekilerek teste yönlendirilmesi ve hastaların tedavi olma oranlarının artırılması hedeflenmektedir.

• 2

  HEPATİT A NEDİR?

  Hepatit A enfeksiyonuna neden olan hepatit A virüsü esas olarakfekal-oral yolla (hasta kişilerin dışkısından atılan virüsle kontamine su ve gıdaların tüketilmesiyle) gerçekleşmektedir.

  Çocukluk çağlarında hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, ileri yaşlarda daha ağır seyretmekte ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabilmektedir.

   2012 yılı sonu itibariyle başlayan hepatit A aşı uygulamaları 2012 yılında 3.624 olan vaka sayısı 2017 yılında 471’e ve 2012 yılında yüz binde 4,8 olan hastalık görülme sıklığı da 2017 yılında yüz binde 0,6’ya düşmüştür.

  2018 ilk altı ayında bildirimi yapılan vaka sayısı ise 185’dir. Halen ülkemizde çocuklara 18. ve 24. aylarda, risk grubundaki kişilere de en az 6 ay ara ile 2 doz halinde sağlık kuruluşlarımızda ücretsiz hepatit A aşısı uygulanmaktadır. Aşılama hızı ise 2013 yılında %93 olurken 2017 yılında %97 olarak gerçekleşmiştir.

• 3

  HEPATİT B VE HEPATİT C NEDİR?

  Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun dönemde kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrı bir öneme sahiptir.
  
  Hepatit B ve Hepatit C;
  
  

  • Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla
  • Uygun şekilde steril edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi girişimler ya da diş hekimliği müdahaleleriyle
  • Kullanılmış enjektör paylaşımıyla
  • Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla
  • Uygun şekilde steril edilmemiş araçlarla yapılan dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla
  • Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla
  • Anneden bebeğe doğumda ve sonrasında
  • Korunmasız cinsel ilişkiyle bulaşabilir.

• 4

  HEPATİTTEN KORUNMANIN YOLLARI

  Hepatitten korunmanın temel yollarından biri elleri uygun oranda ve doğru bir şekilde yıkamak. 

  Özellikle yazın artış gösteren Hepatit A ve Hepatit E virüsleri besinler ve suyoluyla bulaştığı için, kanalizasyon sistemlerinin yeterince düzenli olması ve su temininin uygun şekilde yapılması çok önemli. Ayrıca iyi yıkanmamış sebze, meyve ve salatalar, çiğ ya da az pişmiş kabuklu deniz ürünleri, pastörize edilmemiş süt ve yıkanmadan sıkılan portakal suyu ve çilek ile temiz hazırlanmamış pasta ve krema gibi gıdalardan bulaşma riski daha sık görülüyor.

  Kişisel hijyene dikkat edilmesi ve kişisel eşyaların başkasına kullandırılmaması çok önemli. Özellikle çatal, kaşık, bardak, tıraş bıçağı, diş fırçası, küpe, tırnak makası gibi kan yoluyla geçebilecek hastalıklara zemin hazırlayan eşyaların kesinlikle hiç kimseyle ortak kullanılmaması gerekiyor.

• 5

  Yeterince dezenfekte edilmemiş havuzlarda yüzmek özellikle Hepatit A’ya davetiye çıkarıyor. Genel olarak grip benzeri belirtiler yani ateş, karın ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, halsizlik, idrarda koyulaşma, gözlerde sararma ile kendini gösteren Hepatit, çocuklarda ise hiç belirti vermeyebiliyor.

  Bakteri, virüs ve parazitlerin bir ortamdan öbür ortama yayılmaması çok önemli olduğundan buzdolabında pişmemiş etler, deniz ürünleri ve yumurtaların ayrı bölmelerde ve ayrı kaplarda saklanması gerekiyor.

• 6

  En önemli diğer geçiş yolları ise korunmasız cinsel temas ve steril edilmemiş iğneler ile yapılan dövme. Cinsel ilişkiyle bulaşmadan korunmak için güvenilir yöntem olan prezervatif (kondom) kullanılması gerekiyor.

  Hepatite; ilaçlar, alkol, bağışıklık sistemi bozuklukları, mikroplar yani bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler yol açabiliyor. Bunlar içinde diğer başka virüsler hepatit etkeni olarak ilk sırada yer alıyor. Virüslerden CMV ve EBV tipleri özellikle solunum yolu ile ve sık bulaşıyor. Bu nedenle sınıflarda ve kalabalık ortamlarda havalandırmanın düzenli ve sık yapılması çok önemli.