Suriye'de Esad rejimi çöktü: Dünya nasıl tepki verdi?

Suriye'de 13 yılı geçen iç savaşın ardından yeni bir döneme giriliyor. Heyet Tahrir Eş-Şam öncülüğündeki muhalif grupların Humus'un ardından başkent Şam'a da girmesiyle rejim çöktü. İddialara göre Devlet Başkanı Beşar Esad da başkent Şam'dan kaçtı... Dünya ülkelerinden ise son gelişmelere ilişkin açıklamalar gecikmedi. İşte Suriye'de rejimin çöküşüne dünyadan ilk tepkiler...

• 1

  ESAD REJİMİNİN SONU

  Rejim karşıtı güçler Suriye'nin başkenti Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. Suriye başkentinin ele geçirilmesinin ardından karmaşa yaşanıyor.

  Reuters'a göre Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Şam Uluslararası Havaalanı'ndan bir uçağa bindi ve bilinmeyen bir yere doğru yola çıktı.

• 2

  "ŞAM, ESAD'DAN KURTULDU"

  Suriyeli muhalifler, "Şam artık Esad'dan kurtuldu" açıklaması yaptı.

  Muhalifler, televizyondan yayınlanan bildiride "Esad rejimini devirdikleri ve Şam'ı kurtardıklarını" duyurdu.

  Dünya ülkelerinden ise konuya ilişkin açıklamalar gecikmedi. İşte Suriye'de rejimin çöküşüne dünyadan ilk tepkiler...

• 3

  MUHALİFLERDEN İLK AÇIKLAMA

  Suriye'deki muhalif koalisyonu, rejimin çöküşünün ardından açıklamada bulundu.

  Rejim karşıtı muhaliflerin ilk resmi açıklamasında, "Suriye devrimi onlarca yıllık zulüm ve baskıyı kırdı, 'Büyük Suriye' için yeni bir doğum yarattı." ifadelerine yer verildi.

  Suriye'de yeni bir aşamaya geçildiğini vurgulayan rejim karşıtları, "Suriye'de Esad rejimini devirme mücadelesi aşamasından birlikte yeni bir Suriye kurma mücadelesi aşamasına geçildi." ifadeleri kullanıldı.

  Açıklamada ayrıca Kürt güçlerin yabancılarla bağlantılarını sona erdirmesi gerektiği vurgulandı.

• 4

  TÜRKİYE: SURİYE'NİN GÜVENLİĞİ İÇİN ELİMİZDEN GELENİ YAPACAĞIZ

  Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "Devlet kurumları Suriye halkının ihtiyaçlarına cevap veremedi. Temel hizmetleri yerine getiremediler" dedi.

  Fidan, Türkiye'nin Suriye'nin milli birliği, istikrarı ve toprak bütünlüğüne önem verdiğini belirterek, ülkelerini terk eden mültecilere geri dönüş imkanı sunduğunu ifade etti.

  Yeni hükümetin tüm tarafları kapsayıcı şekilde davranması, tüm muhalif güçlerin birleşmesi ve devlet kurumlarının korunması gerektiğini vurgulayan Bakan Fidan, "Biz Suriye'de barış ve güvenliğin tesisi için elimizden geleni yapacağız." diye konuştu.

• 5

  ABD'DEN İLK AÇIKLAMA

  Yaşanan gelişmelere ilişkin Amerika Birleşik Devletleri’nden ilk resmi açıklama geldi.

  Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “ABD Başkanı Joe Biden ve ekibi, Suriye’deki olağanüstü durumu yakından takip ediyor ve sahadaki yerel ortaklarıyla sürekli iletişim halinde.” denildi.

  ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'dan da Suriye açıklaması gecikmedi.

  Pentagon açıklamasında Suriye'deki tüm tarafların sivilleri koruması gerektiği vurgulanırken, "Güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için bölge ülkeleriyle temas halindeyiyiz." ifadeleri kullanıldı.

• 6

  İSRAİL ORDUSU: BİRLİKLERİMİZ TAMPON BÖLGEDE

  İsrail ordusu da Suriye'deki son gelişmelere ilişkin açıklamada bulundu.

  Ordu açıklamasında, Suriye'de yaşanan olaylara müdahale edilmediği ve birliklerin tampon bölgede konuşlandırdığı belirtildi.

  Reuters'a göre İsrail, rejim karşıtı güçleri sınırına yaklaşmamaları konusunda uyardı.

• 7

  NETANYAHU: ESAD REJİMİNİN DEVRİLMESİ TARİHİ BİR GÜN

  Suriyedeki son gelişmeler hakkında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da açıklamada bulundu.

  Netanyahu, "İran'ın vekilleriyle ana bağlantısı olan Esad rejiminin devrilmesi tarihi bir gün. İsrail sınırında düşman güçlerinin yerleşmesine izin verilmeyecek." ifadelerini kullandı.

• 8

  TRUMP: RUSYA ARTIK ESAD'I KORUMUYOR

  ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, Suriye'deki gelişmelerle ilgili açıklamada bulundu.

  Trump, "Esad gitti. Ülkesini terk etti. Koruyucusu, Vladimir Putin'in yönettiği Rusya, artık onu korumakla ilgilenmiyor." ifadelerini kullandı.

  Seçilmiş başkan, Rusya'nın, Suriye'ye ilgisini kaybetmesinin nedeninin Ukrayna olduğunu yazdı.

  Trump, Rusya ve İran'ın bölgelerindeki sorunlar nedeniyle "zayıflamış" olduğunu savunarak, sıcak noktalarda derhal ateşkes sağlanmasının gerektiğini vurguladı.

• 9

  İRAN: SURİYE'NİN BİRLİĞİNE SAYGILIYIZ

  İran Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, İran'ın Suriye'nin birliğine, ulusal egemenliğine saygı gösterdiği belirtildi.

  Dışişleri açıklamasında, "Suriye'nin geleceğinin belirlenmesi ve kaderiyle ilgili kararlar sadece Suriye halkına düşüyor." ifadelerine yer verildi.

• 10

  AB: RUSYA VE İRAN'IN ZAYIFLIĞINI GÖSTERİYOR

  Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, AB'nin önceliğinin Suriye’de güvenliğin sağlanması olduğunu söyleyerek, Suriye ve Ortadoğu'da tüm yapıcı ortaklarla çalışmaya hazır olduğunu kaydetti.

  Kallas, “Esad diktatörlüğünün sona ermesi olumlu ve uzun zamandır beklenen bir gelişmedir. Bu aynı zamanda Esad'ın destekçileri Rusya ve İran'ın zayıflığını da göstermektedir” ifadesini kullandı.

• 11

  BAE: ESAD "CAN SİMİDİNİ" KULLANMADI

  Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın diplomatik danışmanı da açıklamada bulundu.

  Açıklamda, "Esad, son yıllarda Suriye hükümeti ile uzlaşmaya çalışan BAE dahil çeşitli Arap ülkelerinin 'can simidini' kullanmadı." ifadelerine yer verildi.

  Suriye konusunda temel endişenin "aşırcılık" olduğunu belirten danışman, "Suriye hükümetinin hızlı çöküşü kısmen Esad rejiminin siyasi başarısızlığından kaynaklanıyor." dedi.

• 12

  ALMANYA: SURİYE İÇİN İLK BÜYÜK RAHATLAMA

  Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Esad'ın devrilmesini memnuniyetle karşıladı.

  Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Berbock, “Şu anda Suriye'de tam olarak ne olduğunu söylemek mümkün değil. Ancak açık olan bir şey var: Suriye'deki milyonlarca insan için Esad'ın sonu, Esad rejimi tarafından işlenen sonsuz zulümden sonra ilk büyük rahatlama anlamına geliyor.” diye konuştu.

  Dışişlerinden yapılan açıklamada, “Esad kendi halkını öldürdü, işkence etti ve onlara karşı zehirli gaz kullandı. Bundan sorumlu tutulmalıdır." ifadelerine yer verildi.

• 13

  FRANSA: BARBAR DEVLET SONUNDA DÜŞTÜ

  Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Suriye'de son duruma ilişkin açıklama bulundu.

  Macron, Esad'ın düşüş haberini memnuniyetle karşıladı ve Fransa'nın Ortadoğu'daki herkesin güvenliğine olan bağlılığını sürdüreceğini söyledi.

  Macron X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Barbar devlet düştü. Suriye halkına, cesaretlerine ve sabırlarına saygılarımı sunuyorum. Bu belirsizlik anında onlara barış, özgürlük ve birlik diliyorum.” dedi

• 14

  RUSYA: İÇ SAVAŞLA MÜCADELE ETMEK ZORUNDA

  Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan Suriye'de yaşananlara ilişkin yapılan ilk açıklamada, "Esad ülkeden ayrıldı. Suriye'deki Rus üslerinde yüksek alarm durumu var." denildi.

  Açıklamada, "Esad iktidarın barışçıl devri için talimat verdi. Çatışan taraflarla görüştü, görevinden ayrılma kararı aldı." ifadeleri kullanıldı.

  Üst düzey Rus milletvekili ise, "Suriyeliler topyekün iç savaşla kendileri mücadele etmek zorunda." ifadelerini kullandı.

• 15

  İTALYA: ENDİŞE VE DİKKATLE TAKİP EDİYORUZ

  İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Suriye'deki gelişmelerle ilgili açıklamada bulundu.

  Tajani, sosyal medya platformu X'te yaptığı paylaşımda, “Suriye'deki durumu endişe ve dikkatle takip ediyorum. Şam'daki büyükelçiliğimiz ile sürekli temas halindeyim. Saat 10.30'da Dışişleri Bakanlığı'nda acil bir toplantı çağrısında bulundum.” dedi.

• 16

  BM: SURİYE HALKINI DESTEKLEMEYE HAZIRIZ

  Birleşmiş Milletler'in Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, milyonlarca Suriyelinin istikrarlı ve kapsayıcı geçiş düzenlemelerinin hayata geçirilmesi yönündeki açık arzusunun altını çizdi.

  Tüm Suriyelileri toplumlarını yeniden inşa etmeye çalışırken diyalog, birlik ve uluslararası insani hukuk ve insan haklarına saygıya öncelik vermeye çağıran Pedersen, istikrarlı ve kapsayıcı bir geleceğe doğru yolculuklarında Suriye halkını desteklemeye hazır olduğunu da sözlerine ekledi.

• 17

  İNGİLTERE: SURİYE HALKI, ESAD'IN BARBAR REJİMİ ALTINDA ÇOK ACI ÇEKTİ

  İngiltere Başbakanı Keir Starmer, bölgedeki müttefiklerle iletişim halinde olduklarını belirterek, “Suriye halkı, Esad'in barbar rejimi altında çok acı çekti. Gidişini olumlu karşılıyoruz” dedi.

  Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması ile siyasi çözüme odaklandıklarını kaydeden Starmer, “Tüm tarafları, sivilleri ve azınlıkları korumaya, gelecek saatlerde ve günlerde ihtiyaç sahiplerine hayati yardımların ulaşmasını sağlamaya çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.

• 18

  KANADA: SURİYE HALKI İÇİN ÖNEMLİ BİR DÖNÜM NOKTASI

  Kanada Dışişleri Bakanı Melania Joly, Suriye'de yaşanan gelişmelerle ilgili yazılı bir açıklama yayınladı.

  Kanada’nın “kendi halkına onlarca yıl acı çektiren Esad rejiminin sona ermesini memnuniyetle karşıladığını” ifade eden Joly, “Bu olay, Beşar Esad ve babası Hafız Esad'ın yönetimi altında akıl almaz zorluklara katlanan Suriye halkı için önemli bir dönüm noktasıdır” ifadelerini kullandı.

  Esad ailesinin 50 yılı aşkın süren iktidarında birçok katliam ve insan hakkı ihlali yaşandığını hatırlatan Joly, “Kalplerimiz, Kanada'yı yeni yuvaları olarak benimseyen, dayanıklılıkları, cesaretleri ve katkılarıyla ulusumuzu zenginleştirenler de dahil olmak üzere tüm Suriye halkıyla birliktedir” dedi.