ABD’de azil süreci yaşayan tek Başkan Trump mı? İşte daha önce benzer süreci yaşayan ABD Başkanları...

Geçtiğimiz gün ABD Temsilciler Meclisi tarafından yapılan oylamada 197'ye karşı 232 oyla Donald Trump hakkında görevden azil süreci başlatıldı. Kökeni 1788 yılına kadar dayanan Amerika Birleşik Devletleri demokrasisinde iki kez azil süreci yaşayan tek başkan olan Trump ile beraber iki başkan daha azil süreci yaşamış, bir başkan da Meclis'te azil oylaması başlamadan istifa etmişti. İşte 233 yıllık ABD demokrasi tarihinde Donald Trump’tan önce azil süreci yaşayan başkanlar ve neden bu süreci yaşadıkları... 

 Hazırlayan: Akın Murteza / akin.murteza@ntv.com.tr

• 1

  DONALD TRUMP’IN AZİL SÜRECİ 

  Geçtiğimiz gün ABD Temsilciler Meclisi tarafından 197'ye karşı 232 oyla görevden azil süreci başlayan Donald Trump, 233 yıllık Amerika Birleşik Devletleri demokrasi tarihinde hakkında iki kez azil süreci başlatılan ilk başkan oldu.

  Donald Trump’ı bu noktaya götüren süreç, demokratlar tarafından “ABD Kongresi'ne saldırmaya teşvik etmek" olarak nitelendirilirken Temsilciler Meclisi'nde kabul edilen tasarıda ayrıca "ağır ve vahim suç işlediği", "kötü davranışta bulunduğu" gerekçeleri yer alıyor.

• 2

  TRUMP İÇİN SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

  Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilen görevden azledilme süreci sonrasında ABD Senato’su Trump'ın suçlu olup olmadığına yönelik bir yargılama gerçekleştirecek ve oylama yapacak.

  Trump'ın suçlu bulunması ve görevden azledilmesi için Senato'da üçte iki çoğunluk gerekirken, 20 Ocak’ta görevi seçilmiş başkan Joe Biden’a devredecek Trump’ın Senato sürecinin bu süreye kadar tamamlanması beklenmiyor. Bununla birlikte eğer Senato üçte iki çoğunluğu sağlayıp Trump'ın azline karar verirse, bu durum  Donald Trump’ın bir sonraki seçimde, yani 2024’te aday olmasına karşı engel teşkil edebilir.

  Hakkında iki kez azil süreci başlatılan ilk başkan olan Donald Trump'tan önce de bazı başkanlar hakkında azil süreçleri yaşanmıştı.

  Kökeni 1788 yılına dayanan ABD demokrasisinde Trump dışında bir başkan azledilmiş, biri azledilmeden istifa etmiş, birinin azli için Senato'da yeterli çoğunluk sağlanamamıştı.. İşte Temsilciler Meclisi tarafından azil süreci başlatılan ABD başkanları ve neden azledildikleri...

• 3

  ANDREW JOHNSON (1868) - İLK GÖREVDEN AZİL SÜRECİ

  ABD Tarihinde ilk azil süreci yaşayan ABD Başkanı, 15 Nisan 1865 ile 4 Mart 1869 yılları arasında Başkanlık yapan Andrew Johnson oldu.16'ncı ABD Başkanı Abraham Lincoln’ün başkan yardımcısı olan ve Lincoln suikasta uğradıktan sonra başkan olan Demokrat Johnson, beyazların üstünlüğünü savunan bir başkan olarak dikkat çekti.

  Cumhuriyetçi kontrolündeki Kongre ile "Yeniden yapılanma" konusunda birkaç ayrışmazlığa düşen Johnson, yeni serbest bırakılan kölelere temel hakları verme konusunda Temsilciler Meclisi ile ters düştü.

• 4

  "FEDERAL KANUNLARIN İHLALİ"

  Abraham Lincoln’un ölümünün ardından 1865-1867 yılları arasında süren iç savaş sonrasında Güney eyaletlerini birleştirme çabaları konularında yani “Yeniden yapılanma” sürecinde Kongreyle ters düşen Johnson, kölelere ABD vatandaşlığı vermeyi amaçlayan Freedmen Bürosu tasarısını ve 1866 Sivil Haklar Yasasını veto etti.

  1868 yılında ise Andrew Johnson hakkında görevi Kongre tarafından çıkarılan bir yasayla teminat altına alınan dönemin Savaş Bakanı Edwin McMasters Stanton'ı yasaya aykırı bir şekilde görevden aldığı için azil süreci başlatıldı.  Temsilciler Meclisi ise Johnson'ın bu davranışını "federal kanunların ihlali" olarak niteledi ve olayı Senato'ya taşıdı. Johnson'ın görevinden uzaklaştırılması için 36 senatörün suçlu oyu vermesi gerekirken bu rakam 35'te kaldı ve Johnson görevine devam etti.

• 5

  RİCHARD NİXON (1973) - AZİL SÜRECİNDEN ÖNCE İSTİFA ETTİ

  ABD tarihinde ilk görevden azledilen başkan Andrew Johnson'ın üzerinden 100 yıldan fazla süre geçtikten sonra Temsilciler Meclisi’ne 1973 yılında ikinci kez görevden azledilme oylaması geldi. Ancak Kongre, daha önce istifa ettiği için Cumhuriyetçi Başkan Richard M. Nixon'ı azletmek için hiçbir zaman oy kullanmak zorunda kalmadı. Nixon’ı azle götüren süreç, 1972 Watergate skandalı ile başladı.

  17 Haziran 1972'de Washington DC'deki Watergate ofis kompleksindeki Demokratik Ulusal Komite merkezinde gerçekleşen hırsızlık sonrasında hırsızların Nixon’ın seçim ekibinden kişiler olduğu tespit edildi.

• 6

  WATERGATE SKANDALI SÜRECİ BAŞLATTI

  'Watergate Skandalı' hakkındaki polis soruşturması, gerçekleşen hırsızlığın yaklaşan seçimlere yönelik büyük ve koordineli bir çalışmanın parçası olduğunu kanıtladı. Bu durum da Temsilciler Meclisi yargı komitesinin görevden azil sürecini başlatma kararını hızlandırıcı faktör oldu. Nixon, davanın baş dedektifi Achibold Cox'u görevden almak istedi ama bu talep reddedildi.

  "Adaletin engellenmesi, yetkinin kötüye kullanılması ve Kongre'ye saygısızlık" suçlamalarıyla Temmuz 1974'te Meclis’te görüşülmeye başlayan azil sürecinde, Meclis oylamaya geçmeden Nixon 8 Ağustos 1974'te istifasını açıklayarak Başkanlıktan çekildi.

• 7

  BİLL CLİNTON (1998) - MONİCA LEWİNSKY VE YEMİNE RAĞMEN YALAN SÖYLEMEK

  Bill Clinton’un görevden azil süreci, dünya üzerinde en çok konuşulan olaylardan birine sahne oldu. Demokrat Başkan Bill Clinton’ın azil süreci, Beyaz Saray'daki bir stajyerle ilişki yaşadığının ortaya çıkmasıyla 1998 yılının Ekim ayında başladı.

  ABD ve dünya gazeteleri, Clinton'ın, Monica Lewinsky adlı 22 yaşındaki bir stajyere tavırlarını yazarken Bill Clinton'ın Oval Ofis’in kutsallığını yok etmekle ve yemine rağmen yalan söylemekle suçlandı. Bill Clinton’ın başkalarını da yalan söylemeye ittiği tespit edildi.

• 8

  SENATODAN GEÇMEDİ

  19 Aralık 1998'de, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nde Clinton, yalancı şahitlik ve adaleti engelleme suçlarından yargılandı. 12 Şubat 1999’da Başkan Bill Clinton, ülkeden özür diledi, ancak yaşananları inkar etti. Clinton, “O kadınla ilişkim olmadı. Hiç kimseye yalan söylemesini söylemedim, bir kez bile. Asla" ifadeleriyle kendini savunurken aynı gün ABD Temsilciler Meclisi, Başkan Clinton’ın, ‘adli süreci engellemek’ suçundan 212’ye karşı 221 oyla ve ‘yeminine rağmen yalan konuşmak’ suçundan da 206’ya karşı 228 oyla, ABD başkanlığından azil sürecinin başlamasına ve yargılanmasına karar verdi.

  Clinton ise, bu karara üzüldüğünü ancak istifa etmeyeceğini söylerken 12 Şubat 1999 tarihinde Senato’da yapılan oylamada, 50’ye karşı 50 oy çıktığı ve 67 sayısı elde edilmediği için Clinton, 10 ay daha başkanlık makamında kaldı.

• 9