Türk Hava Kurumu'nun (THK), Laleli'de otel olarak işletilen tesisine ait kira bedelinin, daha önce imzalanan sözleşme gereği dolar bazında, faiziyle birlikte ödenmesi için gönderdiği ihtarnameye cevap veren işletme avukatı, 13 Eylül tarihli 85 nolu Cumhurbaşkanlığı kararını referans gösterip, kira bedelinin Türk Lirası olarak istenmesi ve kira sözleşmesindeki tüm hükümlerin yeni duruma uyarlanması ihtarında bulundu.
THK ile kurumun Laleli'deki tesisini 2055 yılına kadar kiralayan ve binayı yüksek meblağlı yatırımla 5 yıldızlı bir otel haline getiren iş insanı Recep Ercen Keskin'e ait Keskin Gayrımenkul Turizm Yatırım San. ve Tic. AŞ adlı şirket arasında, kira bedelinin döviz kuruyla ödenmesine yönelik ihtilaf yaşandı.
Kurum avukatı Elif Kaya Öngür'ün kiracı şirkete Ankara 54. Noteri aracılığıyla 17 Eylül'de gönderdiği ihtarnamede, kiracı şirkette birleşme yaşandığı belirtilerek, Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) 157. maddesi gereği kira alacaklarının teminata bağlanması talep edildi.
ABD DOLARI CİNSİNDEN TEMİNAT MEKTUBU
Kiracı işletmenin, Laleli'deki taşınmazı 1 Temmuz 2005 tarihli kira sözleşmesi uyarınca kiracı sıfatıyla kullandığı belirtilen ihtarnamede, kira sözleşmesinin 8. ve 9. maddelerinde, "kira sözleşmesine kiracı tarafından uyulmaması ya da sözleşmenin feshi nedeniyle doğabilecek kira bedeli, amortisman, faiz, cezai şart, tazminat gibi her türlü alacaklarını teminat altına almak maksadıyla, muteber bir bankadan birinci kira yılına ilişkin teklif olunan bir yıllık kiranın (KDV hariç) yüzde 50'si oranında ABD doları cinsinden süresiz bir kesin teminat mektubu sağlaması, kira sözleşmesinin ancak teminatların tümünün tesisiyle hüküm ifade edebileceği" hususunda mutabakata varıldığı dile getirildi.
THK Laleli tesislerinin adi kira sözleşmesi ile kiraya verilmesine ilişkin genel şartnamenin 6. maddesinde ise, "THK'ya verilecek olan teminat mektubunun düzenleme tarihlerinden itibaren 3 yılda bir yenileneceği, teminat yenileme işleminin bu esas doğrultusunda üçer yıllık periyotlarla sözleşme bitimine kadar devam edeceği, kurumun teminatın tamamını ya da bir kısmını, her ne nam altında olursa olsun ortaya çıkacak alacağı veya zararına mahsuben herhangi bir ihtara hacet kalmaksızın nakde çevirmekte serbest olduğunun" hükme bağlandığı da hatırlatılan ihtarnamede, bu hükme göre müvekkil kuruma verilmesi gereken teminat bedeli alacağından kalanın 647 bin 367 dolar olduğuna dikkat çekildi.
"993 BİN 388 DOLAR İŞLEMİŞ FAİZ TALEBİ"
İhtarnamede, kira sözleşmesinin 21. maddesinde, "kiracı her yıla ilişkin kira bedelinin KDV hariç yüzde 1'ini kira bedelinin ilk taksitiyle birlikte kiralayana ödemekle mükelleftir" hükmü bulunduğu da hatırlatılırken, "Kira sözleşmesin devraldığınızı iddia ettiğiniz 2013 yılından bu yana, amortisman bedeli altında herhangi bir ödeme yapmadığınız tespit edilmiştir. Buna göre 2013 yılı için 32 bin 366, 2014 yılı için 33 bin 673, 2015 yılı için 34 bin 347, 2016 yılı için 35 bin 34, 2017 yılı için 35 bin 734 ve 2018 yılı için de 36 bin 449 dolar olmak üzere toplam 207 bin 605 dolar amortisman payı ve işlemiş bulunan 993 bin 388 dolar faizi ödemediğiniz de tespit edilmiştir." denildi.
Kira sözleşmesinin 26. maddesine göre, "kiracının temerrüt hali 30 günü aşacak olursa, herhangi bir ihtara ve ihbara gerek olmaksızın kiracının gelecek iki yıla ilişkin kira bedeli borçlarının da kendiliğinden müeccel hale geleceği ve kiracının müeccel hale gelen kira bedelini ödememesi halinde geciktiği her gün için ödenmeyen kira bedelinin KDV dahil binde beşi oranında ifaya eklenen faizle ödeneceğinin kararlaştırıldığı" bilgisi verilen ihtarnamede, buna göre 2017 yılı temmuz ayı kirasının 30 gün içinde ödenmemesiyle 2 yıllık kira alacağının kendiliğinden muaccel hale geldiği ve 5 Ağustos 2017 tarihi itibariyle iki yıllık kira ödenmesi yapılması gerekirken ödeme yapılmadığı bildirildi.
SİGORTA BEDELİ DE İSTENDİ
İhtarnamede, 2018 yılı ekim ayından itibaren, her ay 358 bin 420'şer dolar, 2019 yılı temmuz ayı olarak da 365 bin 588 dolar olmak üzere toplam toplam 3 milyon 591 bin 371 dolar kira bedelinin işlemiş faiziyle birlikte ödenmesi talep edilirken, kira sözleşmesini devralındığı iddia edilen 2013 yılından bu yana bazı aylarda kira bedelinin vadesinde ödenmediği için işlemiş gecikme faizi borçlarının bulunduğunun tespit edildiği, bunun da toplam 2 milyon 304 bin 154 dolar gecikme faizi olarak belirlendiği vurgulandı.
Kira sözleşmesinin 31. maddesine göre, kiracının her kira yılının ilk ayında bir sigorta şirketine "all risk" sigortası yaptırmayı ve her türlü masraflarının kendisi tarafından karşılanacağını taahhüt ettiği de aktarılan ihtarnamede, sözleşme gereği yaptırılması gereken sigortalar yaptırılmadığı için THK tarafından yaptırılan sigorta poliçe bedelleri olan, her birine ödeme tarihinden itibaren günlük binde beş oranında cezai faizi ile birlikte 2017 yılı için toplam 141 bin 323 liranın ödenmesi istendi.
Kurumun kiracıya 27 Temmuz'da ihtarname gönderdiği ve herhangi bir ödeme yapılmadığı gibi ihtarnameye cevap da verilmediği belirtilen ihtarnamede, THK'nın alacaklarının birleşmeden dolayı tehlikeye düşmemesi için TTK'nın 157. maddesi gereği teminat verilmesi gerektiği de aktarıldı.
KARŞI İHTARNAME: SÖZLEŞMEDEKİ HÜKÜMLERİ TL'YE UYARLA
Eski adıyla Keskin Holding yeni adıyla Keskin Gayrımenkul Turizm Yatırım San ve Tic. AŞ adına avukat Hatice Mehveş Ekşiler Özer tarafından İstanbul 3. Noter aracılığıyla THK Genel Başkanlığına gönderilen cevabi ihtarnamedeyse, 13 Eylül tarihli ve 85 nolu Cumhurbaşkanlığı kararı uyarınca kira bedelinin Türk Lirası olarak belirlenmesi ve kira sözleşmesindeki tüm hükümlerin yeni duruma uyarlanması talep edildi.
THK'nın kiracı şirketten hiçbir alacağının bulunmadığı belirtilen ihtarnamede, taraflar arasındaki kira sözleşmesinin kabul edilmesi ve sözleşme hükümlerine uygun davranma konusunda yapılan ihtarlara olumlu yanıt alınamadığı, sözleşmeye aykırı davranışların devam ettiği ve otelin sözleşme koşullarına uygun olarak kullanımının THK tarafından engellendiği öne sürüldü.
Alacak iddialarının tamamının yasal dayanaktan yoksun olduğu savunulan ihtarnamede, 13 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan, 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararına vurgu yapılarak, eklenen geçici 8. madde uyarınca, yürürlükteki sözleşmelerde, döviz cinsinden kararlaştırılmış olan bedellerin Türk parası olarak yeniden belirlenmesi gerektiği dile getirildi.
"CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN, 'TÜRK LİRASI' AÇIKLAMASI YAPTI"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 19 Eylül'de yaptığı konuşmasında, "Bu ülkede dolar ile euro ile kira mira yok, bundan sonra Türk lirası geçer. Aksi taktirde bunun bedelini öderler." şeklinde bir açıklama yaptığı da hatırlatılan ihtarnamede, kurumun müvekkil şirketten hiçbir alacağı ve talep yetkisi bulunmadığı için TTK'nın 157. maddesi kapsamında alacak talebinin reddedildiği bildirildi.
İhtarnamenin tebliğinden sonra söz konusu işletmenin kira sözleşmesi koşullarına uygun olarak kullanımının temini için gerekli işlem ve eylemlerin yapılması, alt kiracılara gerekli bildirimlerin yapılarak kira paralarının şirkete ödenmesinin sağlanması istenen ihtarnamede, şu ifadeler de kullanıldı:
"85 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ve Sayın Cumhurbaşkanımızın açıklamaları doğrultusunda, kira sözleşmesinde dolar olarak belirlenen kira parasının, sözleşme döneminin başlangıcı olan 2 Temmuz 2018 tarihindeki merkez bankası döviz satış kuru üzerinden Türk Lirası'na çevrilerek 1 Ekim 2018 tarihinden itibaren kira paralarının Türk Lirası olarak ödeneceğini, tahsil edilen kira paraları ile ilgili fatura düzenlememekle direnmeniz nedeniyle KDV ödenmeyeceğini, ihtarnamenizde belirtilen hiçbir alacak talebinizin, yasal dayanağı olmadığı gibi, 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ve Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamaları ve uyarılarına aykırılık teşkil ettiğini, bu konuda gerekli her türlü idari, hukuki ve cezai yollara başvuracağımızı ihbar ve ihtar ederiz."
"CUMHURBAŞKANININ ÇIKARDIĞI KANUNU TANIMIYORLAR"
Şirket sahibi Recep Ercan Keskin, ihtar konusu oteli yap işlet devret projesiyle 2013 yılında 60 milyon dolar para harcayarak yaptıklarını ve burayı geliştirdiklerini belirterek, "Mülkiyet THK'ya aitti, yıkılan harabe bir yerdi. Biz burayı 5 yıldızlı süper lüks bir otel haline getirdik. THK'nın her yıl yöneticisi değişiyor. 5 yılda beş tane yönetici gördüm. Yılda 20 trilyon kira ödüyorum. Tapuda şerhim olmasına rağmen kanunu bir şeye saymayıp, yönetim kararı alıp, 'biz seni tanımıyoruz' dediler. Şu an mahkemeliğiz, bununla ilgili kazandığımız davalar da var." dedi.
THK'ya kuruşuna kadar ödemelerini yaptıklarını ve bir lira borçlarının bulunmadığını savunan Keskin, "Aksine bir milyon dolar KDV alacağım var. Faturamı kesmiyorlar, benim ödemiş olduğum kira gelirini devlete ödemiyorlar. Burada bir rant var, bunu geri istiyorlar. Burası kabile veya muz cumhuriyeti değil, burası 2 bin yıllık Türk devletidir ve devlet hukukla, kanunla yönetilir. Bizim de hukuka saygımız sonsuzdur. Bunlar Cumhurbaşkanı'nın çıkardığı kanunu da tanımıyorlar, devletin kanunlarını da tanımıyorlar." ifadelerini kullandı.
THK GENEL SEKRETERİ KAYA: KARARNAMENİN SÜRESİ 13 EKİM'E KADAR
Görüşü sorulan THK Genel Sekreteri Salim Kaya ise, kiracılarının şirket ismini değiştirdiğini ve yeni şirketler kurduklarını belirterek, kiracılarının geçmişe yönelik birikmiş borçları bulunduğunu, değiştirdikleri ismin kaybolmaması için Türk Ticaret Kanunu (TTK) gereği bunu 3 ay içinde bildirmeleri ve şirketin sahibi aynı kişi olduğu için isim değişse de THK'nın alacağının ödenmesi gerektiğini söyledi.
Şirket isimlerinin TTK hükümlerine göre ticaret sicil gazetesinde yayımlandığını vurgulayan Kaya, şunları kaydetti.:
"Sicil gazetesinde de diyor ki, 'eğer bu şirketin borcu, alacağı varsa 3 ay içinde taraflara tebliğ edilsin.' THK'nın bunlardan alacağının bilinmesi adına, geçmişteki alacak hakkımızın kaybolmaması için, 'borcunuzu bize ödeyin' diyoruz. Karşınızdaki muhatap eski şirket, bunlar ise yeni bir şirket olarak karşımıza çıkacaklar. İsim ve unvan değişikliğine gittikleri için, kişi aynı ama isim değişiyor. Şirket yine aynı kişinin şirketi. Bize borçları var. Döviz alacaklarıyla ilgili bir kararname yayımlandı. Kararnamenin 13 Ekim'e kadar süresi var. Bu ise geçmişe yönelik kurum alacağı. Bunu artık o tarihe kadar yapmamışsan, gel konuşalım."