Akın Murteza / NTV.com.tr
Bundan yaklaşık bin yıl önce, yani sadece madeni paranın yürürlükte olduğu dönemde Çin, dünya üzerindeki ilk kağıt parayı tedavüle sunmuştu. Şimdi de dünya üzerinde kendi yerli parasını dijital ortama aktaran ilk ülke oldu.
Çin Hükümeti, öncelikli hedef olarak parasının dünya üzerindeki kullanımının artması ve doların dünya üzerindeki baskınlığını azaltmak amacıyla gelecekte sıklıkla karşımıza çıkacak olan dijital resmi paraların ilki olarak yerli parası yuanın dijital halini yürürlüğe soktu.
Yuanı bilgisayar kodları yardımıyla dijital ortama taşıyan Çin, dünya üzerinde yerli parasını dijital ortama entegre eden ilk ülke olurken ilk defa dijital bir para birimi devlet çapında yasal bir ödeme aracı olarak kabul edilmiş oldu.
Çin Merkez Bankası tarafından piyasaya sürülecek elektronik paranın Bitcoin’den farkı ise kullanıcı anonimliği ve anlık değer değişimi olmaması olarak ifade edildi.
Merkez Bankası tarafından kontrol edilecek olan elektronik yuan, Çin hükümetine parasının değerini kontrol etmek adına büyük bir avantaj sağlarken halkının parasını nereye harcadığı gibi bilgileri almasını da sağlayacak.
DÜNYA EKONOMİSİNİN YÜZDE 88’İ DOLAR, YÜZDE 4’Ü YUAN
2. Dünya Savaşı’ndan bu yana dünya ekonomisinde en baskın para birimi olan ABD dolarının ulaşamadığı fakir ülke ve bölgelere dijital paralarla ile Çin'in, dünya ekonomisinde yuanın etkinliğini artırmak istediği belirtildi.
Dünya ekonomisinde dönen paranın yüzde 88’inin ABD doları, yüzde 4’ünün ise Çin yuanı olduğunun altı çizilirken Çin Halk Bankası'nda projeyi yöneten Mu Changchun, "Para birimimizin egemenliğini ve yasal para birimi statümüzü korumak için önceden plan yapmalıyız" dedi.
Geçen ay bir forumda konuşan Çin Merkez Bankası yetkilisi Bay Mu, dijital yuanın, doların küresel kullanımını dengelemek de dahil olmak üzere Çin’in “parasal egemenliğini” korumayı amaçladığını söyledi.
Geçtiğimiz haftalarda Çin’in ortaya çıkardığı yeni dijital para birimlerinin doları nasıl etkileyebileceği sorulan Hazine Bakanı Janet Yellen ve Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell, dijital doların bir gün mantıklı olup olmadığı da dahil olmak üzere konunun ciddi bir şekilde incelendiğini söylediler.
Analistler ve ekonomistler, dijitalleşmenin tek başına yuanı bankadan bankaya havale transferlerinde dolar için bir rakip yapmayacağını söylerken ancak yuanın yeni vücut bulmuş siber haliyle uluslararası finans sisteminin marjlarında ilgi çekebileceğini belirtti.
Dijital yuanın fakir ülkelerdeki insanlara uluslararası para transferi için seçenekler sağlayacağı belirtilirken Şu anda Atlantik Konseyi düşünce kuruluşunda eski bir Uluslararası Para Fonu çalışanı olan Josh Lipsky, “Doları tehdit eden her şey bir ulusal güvenlik meselesidir. Bu da, uzun vadede doları tehdit ediyor" ifadelerini kullandı.
Dijital yuan ile ihlal ve para cezalarının anında tahsil edileceği belirtilirken geçen yıl Çin’de yaşanan nakit patlamasıyla ilgili konuşan Pekin'deki Renmin Üniversitesi'nde finans profesörü olan Song Ke, yakın tarihli bir konferansta Çin'in dolaşımdaki yuan veya nakit ölçümünün 2020'de yüzde 10 arttığını söyledi.
BİTCOİN GİBİ DEĞİŞKEN Mİ?
Dünyanın en geniş hacimli ve en ünlü kripto parası sık sık değişen fiyatlarıyla bilinirken Çin devleti, kendisine bağlı olacak siber yuan ile kağıt banknotlar ve madeni paralar arasında değerleme farkları olmamasını sağlamak için dijital parayı sıkı bir şekilde kontrol edecek.
Bu, bazılarının kripto para birimleriyle yaptığı gibi yatırımcılar ve tüccarlar için dijital yuan üzerinde spekülasyon yapmanın mantıklı olmayacağı anlamına geliyor. Sahteciliği önleme tedbirleri, Çin Halk Bankası dışında herhangi birinin yeni dijital yuan yaratmasını imkansız kılacak şekilde tasarlanacak.
CBDC Tracker araştırma grubuna göre, 60'tan fazla ülke dijital para birimi üzerinde çalışma veya geliştirme aşamasında bulunuyor.
Yapılan diğer bir araştırmada da Dijital para birimleri, Dünya Bankası'nın banka hesabının olmadığını söylediği, küresel olarak 1,7 milyar insanın kripto para birimine sahip olduğunu belirtti.
Bahamalar ise, mali olarak yetersiz hizmet alan nüfuslara hitap etmek için dijital para birimi yayınladı.