"Sağlıksız çevre, sağlıksız insan demek" (5 Haziran Dünya Çevre Günü)

Sağlıklı bir çevrenin, sağlıklı insanlar, sağlıksız bir çevrenin de sağlıksız insanlar anlamına geldiğini belirten Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Hasde, 5 Haziran Dünya Çevre Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, insan sağlığını etkileyen temel faktörlerin kişisel ve çevresel faktörler olarak ikiye ayrıldığını söyledi.

Kişisel faktörlerin, genetik yapı, yaş, cinsiyet, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite gibi bireyin kendisinden kaynaklanan durumlar olduğunu ifade eden Hasde, çevresel faktörleri ise soğuk ve sıcak hava, atıklar, zehirli maddeler, aile ve sosyal çevre gibi kişinin yaşadığı çevreden kaynaklanan durumlar olarak sıraladı.

ÇEVRE SAĞLIĞI DOĞRUDAN HASTALIK NEDENİ

Prof. Dr. Hasde, sağlığı doğrudan veya dolaylı etkileyen fiziksel, kimyasal, biyolojik, sosyal ve kültürel etkenlerin saptanması ve kontrol altına alınması uygulamalarına çevre sağlığı adı verildiğini anlatarak, "Çevre sağlığı, insanların sağlıklı olarak hayatlarını devam ettirmeleri için gerekli olan çok temel bir kavramdır. Hastalıkların ortaya çıkmasında en önemli etkenlerin başında çevre gelmektedir. Çevre, hastalıklara zemin hazırlayabilir, doğrudan hastalık nedeni olabilir, hastalıkların yayılmasını kolaylaştırabilir, hastalıkların gidişi ve sonucunu etkileyebilir. Dolayısıyla sağlıklı bir çevre, sağlıklı insanlar demekken, sağlıksız bir çevre de sağlıksız insanlar anlamına gelmektedir" diye konuştu.

KENTLEŞME, ENDÜSTRİLEŞME VE SINIRSIZ TÜKETİM EN ÖNEMLİ ETKENLER

Prof. Dr. Hasde, kentleşme, endüstrileşme ve sınırsız tüketim alışkanlıkları gibi süreçlerin, çevrenin kirlenmesine ve yapının bozulmasına neden olduğunu anlatarak şöyle devam etti:

"Çevre sorunlarının gelişmişlik düzeyiyle doğrudan ilişkisi vardır. Gelişmiş ülkelerde sanayileşme ve üretim, tüketim dengesinin bozulmasıyla doğal kaynakların azalması ve çevrenin atıklarla kirlenmesi ön plandayken, az gelişmiş ülkelerde fakirlik, düzensiz yerleşim ve alt yapı eksiklikleri çevresel sorun nedenlerinde daha ön plandadır."

ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN YOL AÇTIĞI HASTALIKLARIN LİSTESİ KABARIK

Prof. Dr. Hasde, çevresel kaynaklı olarak sık görülen başlıca sağlık sorunları ve nedenlerine ilişkin de şu bilgileri verdi:

"Hava kirliliğine bağlı olarak yeterli temiz havanın temin edilememesi sonucu solunum sistemi enfeksiyonları, KOAH, akciğer kanserleri gibi hastalıklar, yeteri miktarda sağlıklı ve temiz su temin edilememesi sonucu ortaya çıkan susuzluktan kaynaklanan sağlık sorunları, suyla bulaşan enfeksiyonlar, su kirliliği nedeniyle insan sağlığını tehdit eden kimyasal maddelere maruz kalma sonucu oluşan hastalıklar ortaya çıkıyor. Ayrıca gıdaların biyolojik ve kimyasal etkenlerle kirlenmesi sonucu görülen başta enfeksiyon hastalıkları olmak üzere gıdaların yetiştirilmesi, işlenmesi ve saklanması aşamalarında kullanılan değişik hormon, katkı maddeleri ve kimyasal maddelere bağlı gelişen kanserler, alerjik hastalıklar meydana geliyor. Gerekli ısı ve korunmanın sağlanamadığı sağlıksız barınma koşullarına bağlı olarak solunum yolu enfeksiyonları, romatizmalı hastalıklar ve psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkarken, çalışılan ortamın koşullarına bağlı olarak meslek hastalıkları görülüyor. Öte yandan yaşanılan toplumsal şartların getirdiği fakirlik ve sosyal faktörlere bağlı olarak beslenme yetersizlikleri, psikolojik rahatsızlıklar da çevresel şartlara bağlı olarak gelişen, sık görülen sağlık problemleri olarak değerlendirilebilir."