TBMM'de anayasa değişikliği teklifi görüşmeleri

18. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda, teklifin 18'inci maddesinin gizli oylamasına 481 milletvekili katıldı. Oylamada 344 kabul, 131 ret oyu kullanıldı, 2 oy boş, 3 oy geçersiz ve 1 oy da çekimser çıktı. Böylece 18 maddelik anayasa değişiklik teklifinin 1. tur oylamaları tamamlandı.

TBMM İçtüzüğü'nün 93. maddesinde düzenlenen, "İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamaz" hükmü gereği, iki gün ara verildikten sonra ikinci tura başlanacak.

İki günlük aranın ardından, anayasa değişikliği teklifinin ikinci tur görüşmelerinin 18 Ocak Çarşamba günü başlaması bekleniyor.

Teklifin Meclis'ten geçmesi durumunda 2 Nisan ya da 9 Nisan tarihinde sandık kurulacak.

18. MADDE

Bu madde uyarınca, "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, birlikte yapılacak ilk TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

17. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda, teklifin 17. maddesinin gizli oylamasına 484 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 135 ret oyu kullanıldı, 3 oy boş, 2 oy geçersiz, 2 oy çekimser çıktı.

17.MADDE

Bu madde uyarınca, TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak.

Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27'nci Yasama Dönemi Milletvekili Genel Seçimi, cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak.

TBMM, anayasa değişikliği teklifinin kanunlaşıp yayımı tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü'nü ve kanuni düzenlemeleri gerçekleştirecek.

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise cumhurbaşkanının göreve başlama tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde cumhurbaşkanı tarafından düzenlenecek.

16. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin 16. maddesi  341 evet, 134 ret oyuyla kabul edildi.

15. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin 15. maddesi 341 "Evet" oyuyla kabul edildi.

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin 15. maddesine 341 kabul, 134 ret oyu verildi.

15. madde, Cumhurbaşkanı'nın bütçe yetkisini düzenliyor.

14. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinde HSYK üyesi sayısının 13'e çıkarılmasını öngören 14’üncü maddesi, 133 ret, 1 çekimser, 4 boş, 4 geçersiz oyla kabul edildi.  

Madde, HSYK'nin yapısında değişiklik öngörüyor.

13. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu!nda, anayasa değişikliği teklifinin, askeri mahkemelere ilişkin 13. maddesi 343 "Evet" oyuyla kabul edildi.

Genel Kurulda, teklifin 13. maddesinin gizli oylamasına 482 milletvekili katıldı. Oylamada 343 kabul, 133 ret oyu kullanıldı, 1 oy çekimser, 3 oy boş çıktı, 2 oy geçersiz sayıldı.

Teklifin 13. maddesine göre, disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamayacak. Ancak savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilecek.

12. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin Cumhurbaşkanının OHAL yetkisini düzenleyen 12’nci maddesi, 344 kabul ,133 ret, 2 boş, 3 geçersiz oyla kabul edildi.

12 MADDE

12. madde ile Cumhurbaşkanı ve TBMM'ye karşılıklı olarak fesih yetkisi veriyor.

Cumhurbaşkanı ve TBMM, yeni seçilen Cumhurbaşkanı ve milletvekilleri göreve başlayana kadar görevine devam edecek.

TBMM, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimler birlikte yapılacak.

11 MADDE 341 OYLA KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin, TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesini düzenleyen 11. maddesi 341 "Evet" oyuyla kabul edildi.

11. maddede 483 milletvekili oy kullandı. Oylar 314 kabul, 134 ret, bir çekimser, 5 boş ve 2 geçersiz şeklinde gerçekleşti.

11. MADDE

11. maddeyle, TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Bu halde TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak.

Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilecek. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam edecek. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıl olacak.

10. MADDE 343 "EVET" OYUYLA KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin, "Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanın vekalet ve bakanlarla ilgili 10. maddesine, 343 kabul, 135 ret oyu verildi.

TBMM Genel Kurulunda 10. maddenin gizli oylamasına 483 milletvekili katıldı.

Oylamada 343 kabul, 135 ret oyu kullanıldı, 3 oy boş çıkarken, 2 oy da geçersiz sayıldı.

HDP MİLLETVEKİLİ GARP PAYLAN'A MECLİS'TEN 3 BİRLEŞİM ÇIKARMA CEZASI VERİLDİ

TEKLİFİN 10. MADDESİ

10. maddeyle, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek. Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, 45 gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılacak. Yenisi seçilene kadar Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekalet edecek ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanacak.

Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunu düzenleyen 9. madde kabul edildi Genel seçime bir yıl veya daha az kalmışsa TBMM seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte yenilenecek. Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa seçilen Cumhurbaşkanı TBMM seçim tarihine kadar görevine devam edecek. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmayacak. TBMM genel seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanına vekalet edecek ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, 81. maddede yazılı şekilde TBMM önünde ant içecekler. TBMM üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erecek.

9 MADDE 343 "EVET OYUYLA KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin 9. maddesine,  343 kabul, 137 ret oyu  verildi.

"Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunu" düzenleyen 9. maddenin gizli oylamasına 485 milletvekili katıldı.  343 milletvekili kabul oyu kullanırken, 137 milletvekili ret oyu verdi. 3 oy boş çıkarken, 2 oy da geçersiz sayıldı.

TEKLİFİN 9. MADDESİ

9. maddeyle, Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşüp ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verecek.

TEKLİFİN 9. MADDESİ

Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclis'teki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılacak. Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilecek.

8. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda, anayasa değişikliği teklifinin 1. turunda, sekizinci maddesi 340 "Evet" oyuyla kabul edildi.

Teklifin 8.maddesine 340 kabul, 135 ret oyu verildi. 481 milletvekilinin katıldığı oylamada, 5 boş, 1 geçersiz oy kullanıldı.

TEKLİFİN SEKİZİNCİ MADDESİ

Düzenlemeyle, Anayasanın "cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddede değişiklik yapılıyor ve cumhurbaşkanına, "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor.

Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor.

Cumhurbaşkanı, "devlet başkanı" sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek, anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlayacak. Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM'de açılış konuşmasını yapacak. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verecek.

Cumhurbaşkanı, kanunları yayımlayacak ve kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderecek. Kanunların, TBMM İçtüzüğü'nün tümünün veya belirli hükümlerinin anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açacak.

TEKLİFİN SEKİZİNCİ MADDESİ

Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek.

Cumhurbaşkanı üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son verecek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleyecek.

Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti'nin temsilcilerini gönderecek, Türkiye Cumhuriyeti'ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul edecek. Milletlerarası andlaşmaları onaylayacak ve yayımlayacak.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunacak. Milli güvenlik politikalarını belirleyecek ve gerekli tedbirleri alacak.

TBMM adına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil edecek. 

TEKLİFİN SEKİZİNCİ MADDESİ

Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile kişilerin cezalarını hafifletecek veya kaldıracak.

Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Kararnamelerle, yürütmenin ihtiyacını karşılaması sağlanacak, temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler düzenleme alanı dışında bırakılacak.

Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacak.

Kanunlarda, kararname konusu ile aynı konuda farklı hüküm bulunması halinde kanun uygulanacak. TBMM'nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelecek.

Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecek. Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmi Gazete'de yayımlandıkları gün yürürlüğe girecek.

Cumhurbaşkanı ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirecek ve yetkileri kullanacak.

7. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin yedinci maddesi 340 "Evet" oyuyla kabul edildi.

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin 7. maddesine 340 kabul, 136 ret oyu verildi. Oylamada 4 boş, 2 geçersiz oy çıktı.

TEKLİFİN YEDİNCİ MADDESİ

7. maddeyle, anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor.

Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek. Teklifle, mevcut anayasadaki cumhurbaşkanlığına aday gösterilmesinde 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor. Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erecek.

TEKLİFİN YEDİNCİ MADDESİ

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan biri herhangi nedenle seçime katılmazsa, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek. Seçimlerin tamamlanamaması halinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.

6. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin 6. maddesinin görüşmeleri sona erdi. Genel Kurul'daki gizli oylamaya 483 milletvekili katıldı. Oylamada 343 kabul, 137 ret oyu kullanıldı. Oylamada 2 boş, 1 geçersiz oy çıktı.

TEKLİFİN ALTINCI MADDESİ

TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor. Buna göre, TBMM, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak.
Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.

Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek. Yazılı Soru, en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek. Meclis Araştırması, Genel Görüşme ve Yazılı Soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.

5. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin beşinci maddesinin gizli oylamasına 354 milletvekili katıldı. Oylamada 343 kabul, 7 ret oyu kullanıldı. Oylamada 3 boş, 1 geçersiz oy çıktı. CHP milletvekilleri oylamaya katılmadı.

TEKLİFİN BEŞİNCİ MADDESİ

Teklifin beşinci maddesiyle, TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.

4. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişikliği teklifinin dördüncü maddesine 343 kabul, 139 ret oyu verildi. 486 milletvekilinin katıldığı oylamada 2 boş, 2 geçersiz oy çıktı.

TEKLİFİN DÖRDÜNCÜ MADDESİ

Söz konusu madde ile Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.
Değişiklik; seçimlerin 4 yılda değil 5 yılda bir yapılmasını, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin de 5 yılda bir olmasını ve seçmenlerin iki seçim için aynı gün sandığa gitmesini, süresi biten milletvekilinin yeniden seçilebilmesini, Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılmasını öngörüyor.

3. MADDE KABUL EDİLDİ

Genel Kurul'daki 3. maddenin gizli oylamasına 485 milletvekili katıldı. Oylamada 341 kabul, 139 ret oyu kullanıldı. Oylamada 3 boş, 2 geçersiz oy çıktı.

TEKLİFİN ÜÇÜNCÜ MADDESİ

Teklifin üçüncü maddesi, seçilme yaşını 25'ten 18'e indirilmesini ve askerlikle ilişiği olanların milletvekili adaylığına başvuramamasını öngörüyor.

2. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin 1. turunda ikinci maddesine 343 kabul, 133 ret oyu verildi. Genel Kuruldaki gizli oylamaya 480 milletvekili katıldı. Oylamada 343 kabul, 133 ret oyu kullanıldı, 1 çekimser, 2 boş, 1 geçersiz oy çıktı.

TEKLİFİN İKİNCİ MADDESİ

Teklifin kabul edilen ikinci maddesi ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.

1. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda anayasa değişikliği teklifinin 1. turunda birinci maddesine 347 kabul, 132 ret oyu verildi. Gizli oylamaya 484 milletvekili katıldı. Oylamada 347 kabul, 132 ret oyu kullanıldı, 2 çekimser, 2 boş, 1 geçersiz oy çıktı.

TEKLİFİN BİRİNCİ MADDESİ

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin birinci maddesine göre, Anayasa'nın "Yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek. Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "Bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.